Læknaneminn - 01.10.1993, Side 31

Mynd 4. Áætluð dánartíðni og fjöldi lœkna er hœtta
störfum árlega. II Hœtta á ári. ■ Deyja á ári.
landa í framhaldsnám. Árið 1992 störfuðu í Noregi
11.300 læknar og vantaði svæðisbundið lækna í
heimilis-, röntgen-, geð- og taugalækningar, alls um
270 lækna.
Frá árinu 1995 er spáð offramboði lækna í Noregi
sem muni ná hámarki árið 2005. Frá árinu 2015 er
spáð að jafnvægi hafi komist á varðandi framboð og
eftirspum.
Árið 1992 störfuðu í Danmörku 15.200 læknar og
voru um 200 þeirra atvinnulausir og 800 læknar af
ýmsum orsökum ekki í starfi. Þá voru um 2600
danskir læknar starfandi erlendis,þar af 1300 í Svíþjóð.
Spáð er áframhaldandi offramboði danskra lækna
til ársins 2010 en árið 2015 er því spáð að jafnvægi
verði náð á atvinnumarkaði þeirra.
I Finnlandi hefur verið mikill efnahagssamdrátmr
og hefur heilbrigðiskerfið ekki farið varliluta af því.
Þar starfa nú tæplega 14.000 læknar, þar af em um
500 atvinnulausir (12).
Á Norðurlöndum er spáð áframhaldandi
atvinnuleysi allt til ársins 2015 en úr því kemst á
jafnvægi (inynd 5) (12).
NÝ ATVINM TÆK11 ÆR1
Vegna offramboðs á læknum næstu áratugi er
ekki ólíklegt að læknar muni í ríkara mæli snúa sér að
störfum tengdum heilbrigðismálum öðrum en
hefðbundnum læknisstörfum.
I könnun sem Læknafélag Islands gerði fyrr á
þessu ári meðal íslenskra lækna við nám og störf
erlendis kom m.a. fram að aðeins tveir læknar vom í
sémámi sem ekki telst til hefðbundinnar læknisfræði
(13).
LÆKNANEMINN 2 1993 46. árg.
Mynd 5. Áœtlað framboð og eftirspurn eftir lœknum
á Norðurlöndum. ■ Framboð . 11 Eftirspurn.
Ámi Bjömsson yfirlæknir skrifaði nýlega grein
(14) þar sem kemur m.a. fram að við stofnun
Landspítalans fyrir riímum 60 árum hefði trúlega þótt
ósennilegt að honum yrði stjómað af öðrum en læknum.
Á þessum tíma gilti það sama mn Landakotsspítalann
og Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri. I dag er öllum
stærstu sjúkraliúsum landsins stjómað af einstakling-
um sem ekki em læknislærðir. Nú er svo komið að
læknar hafa misst það frumkvæði sem þeir áður höfðu
í stjómun heilbrigðismála og völd þeirra fara stöðugt
minnkandi og í sömu grein spyr Ami Bjömsson hvort
þessi þróun sé æskileg og muni etv. að lokum leiða til
þess að læknar fari að taka við fyrirmælum um
lækningar frá fólki sem aldrei hefur séð bam fæðast,
mann deyja eða veitt sjúkum einstaklingi umönnun.
Árni Bjömsson nefnir einnig að á sama tíma og
dregið hafi úr ítökum lækna á stjómunarsviðinu em
aðnir heilbrigðisstéttir að verða sjálfstæðari. í grein
hans segir orðrétt: “Ef við höldum okkur við
æskudagana þá vom hjúkrunarfræðingar eins og nú
fjölmennasta hjálparstéttin. Iljúkmnarfræðingum og
öðmm hjálparstéttum var stjómað af læknum, þó vald
þeirra á heimavelli væri stundum mikið, hefðu
vafalaust fáir látið sér það til hugar koma að
hjúkrunarfræðin yrði svo sjálfstæð, að læknar hættu að
skipta sér af störfum hjúkrunarfræðinga og þessi
þróun á ekki aðeins við hjúkrunarfræðinga, heldur
einnig um ýmsar aðrar hjálparstéttir svo sem
sjúkraþjálfara og fleiri” (14).
Grímur Sæmundsen læknir bendir á það í nýlegri
grein hvemig læknar erlendis hafa í vaxandi mæli
tekið að sér störf í líftækniiðnaði, hjá lyfjafyrirtækjum,
tryggingafélögum og hugbúnaðarfyrirtækjum (15).
í kjölfar þeirrar efnahagskreppu sem gengið hefur
29