Læknaneminn - 01.10.1993, Síða 80

skurðaðgerð og var skolað úr ígerðinni hjá flestum (7 sj. 39%).
Algengasta lyfjameðferð var klóramfeníkól með -lactam lyfi
(penicillíni eða ampicillíni) og var sú meðferð fyrsta meðferð hjá
7 (39%) sjúklinga. Alls létust 3 (17%) af völdum sýkingarinnar
en 10 (56%) náðu fullum bata. Fjórir (22%) hlutu vægar
afleiðingar sem hafa ekki áhrif á daglegt líf en einn (6%)
alvarlegar afieiðingar með áhrif á daglegt Iíf. 2) Við sýkingar-
hæfni tilraunimar kom í ljós að S. milleri óx hvorki í vöðva
ónæmisbældra músa, né deyddi eðlilegar mýs við drápshæfnipróf.
Ályktnn: Niðurstöðurnar eru í samræmi við aðrar
sambærilegar rannsóknir. Það vekur þó mikla athygli að S.
milleri sem þekktur er fyrir að valda afmörkuðum graftarígerðum
í mönnum virðist ekki geta sýkt mýs. Þetta vekur því upp
spumingar varðandi gildi dýratilrauna og hversu mikið heimfæra
má niðurstöður slíkra tilrauna yfir á menn.
ERU TENGSL MILLI FÆÐUMÓTEFNA OG
OFNÆMISEINKENNA HJÁ UNGBÖRNUM?
Birna (iudrún Þóröardóttir1. Helgi Valdimarsson2, Ingileif
Jónsdótlir2, Þorbjörn Jónssoit2
‘LHÍ, 2RHÍ i' ónœmisfrœdi
Fæðuofnæmi er vandamál sem er mun algengara hjá börnum
á fyrstu mánuðum og áram ævinnar en síðar. Oftast birtist það
með einkennum frá húð (ofsakláði, exem), meltingarvegi
(kviðverkir, uppköst, niðurgangur) eða öndunarvegi (rhinitis,
krónísk miðeyrnabólga, astmi). Orsakir fæðuofnæmis eru ekki
þekktar nema að litlu leiti en Ijóst er að saman spila þættir erfða
og umhverfis.
Forgrunnur rannsóknarinnar er framvirk ofnæmisrannsókn
sem staðið hefur yfir frá árinu 1987. í júní til desember það ár var
blóðsýnum úr nafiastreng safnað í 792 fæðingum á fæðingadeild
Lsp. Upphaflegur tilgangur þeirrar rannsóknar var að finna hvort
IgE í naflastrengsblóði hefði forspárgildi um ofnæmi í bömum.
Öfugt við það sem áður var talið sýndu niðurstöður að IgE hefur
ekki forspárgildi fyrir uppkomu ofnæmis í bömum . Síðan hefur
hluti bamanna verið kallaður tvívegis inn til klínísks mats (18-23
mán. og 42-48 mán.) og tekin úr þeim blóðsýni. Hafa niðurstöður
úr rannsóknum á þessum hópi m.a. sýnt að lágt heildarmagn IgA
mótefna í blóði hefur sterk tengsl við ofnæmi og einkum þar sem
saman fer lágt magn IgA mótefna og hátt magn IgE mótefna.
Einnig virðist hátt heildarmagn IgA vera verndandi fyrir
eymabólgur.
f framhaldi af þessu var í þessari rannsókn leitast við að svara
eftirfarandi spumingum: 1. Er hugsanlegt að tengja há eða lág
sértæk IgA- og/eða IgG-mótefna gegn algengum fæðusameindum
ofnæmiseinkennum hjá bömum? 2. Ef svo er endurspegla IgA
mótefni gegn cinstaka fæðusameindum eingöngu gctuna til að
mynda mótefni af IgA gerð (þ.e. þroska ónæmiskerfisins)? 3.
Er samband á milli heildarmagns IgA í sermi og IgA í munnvatni
(secretoiy IgA)?
Með ELISA aðferð var mælt magn IgA og IgG mótefna í blóði
gegn caseini (cas), ovalbúmíni (ova) og nautaalbúmíni (BSA) í
sermi 178, 18-23 mán. barna, heildarmagn IgA (IgAT) í sermi
158, 42-48 mán. barna og magn IgA í munnvatnssýnum (slgA)
156, 42-48 mán. baraa.
Nldorstöður: Sá hópur 18-23 mán. bama sem mældist með
lægstu gildi IgG og IgA mótefna gegn caseini, ovalbúmíni og
BSA hafði aukna tilhneigingu til atopískra einkenna. Saman fer
að hafa hátt/lágt magn IgA og IgG mótefna gcgn hvcrri
fæðusameind. Lág fæðumótefni af IgA gerð gegn caseini fara
saman við lágt heildar IgA magn, ekki var hægt að sjá það sama
74
fyrir ovalbúmín og BSA. Almennt fer ekki saman hátt eða lágt
heildar IgA og munnvatns IgA.
Til stendur að kanna hvort magn mótefna gegn fæðusameindum
hafi forspárgildi fyrir ofnæmiseinkenni þegar börnin eldast.
Einnig verður áhugavert að bera saman fæðumótefni og
niðurstöður úr húðprófum (týpu I hypersensitivity) gegn þeim
fæðufiokkum sem fæðusameindimar tilheyra.
ALDURSBUNDIN HÆKKUN Á KÓLESTERÓLGILDUM
ÍSLENSKRA KARLA OG KVENNA BORIN SAMAN
VIÐ BREYTINGAR Á LÍKAMSEINKENNUM Á
ÞESSUM TÍMA
Gauti Laxdal'. Gunnar Sigurðsson2, Helgi Sigvaldason3,
Niktdás Sigfiísson4
'LHI, 2LyflækningadeUd Bsp, 3Verkfræöistofa Helga
Sigvaldasonar, 4Rannsóknarstöð Hjartaverndar
Inngangor: Rannsóknir hérlendis sem erlendis hafa sýnt
fram á að veruleg hækkun verður á kólesterólgildum karla frá
tvítugsaldri og fram yfir fimmtugt og kvenna frá tvítugsaldri til
sjötugs. Talið hefur verið að þyngdaraukning sem verður á
þessum ámm, svo og hormónabreytingar kvenna í kringum
tíðahvörf eigi hér mikinn þátt í, en lítið hefur vcrið litið á þessa
þætti í samanburði við aðra þætti samtímis. Hóprannsókn
Hjartaverndar hefur að geyma upplýsingar um breytingar á
kólesterólgildum fólks yfir 20 ára skeið og gefa þær okkur þann
möguleika að bera gildin saman við breytingar á líkamseinkennum
cinstaklinganna sem verða á þessum tíma, s.s.líkamsþyngd,
blóðþrýsting og sitthvað fieira.
Efniviðor og aðferðir: Úrtakið var fengið úr Hóprannsókn
Hjartavemdar, er nær til einstaklinga sem fæddir em 1919-1934
(karlar) og 1911-1935 (konur), svo og rannsókn á vegum
stöðvarinnar sem nefnd hefur verið “unga fólkið” þ.e. fætt 1940-
54. Samanlagður fjöídi karla úr báðum þcssum rannsóknum var
890 (666 eldri, 225 yngri) en kvenna 952 (678 eldri, 274 yngri).
Voru bæði kyn flokkuð eftir ákveðnum breytingum á
kólesterólgildum miðað við hvom aldurshóp fyrir sig. í úrtakinu
var hvomm aldurshópi skipt í 2x2 flokka eftir kyni og magni
kólesterólhækkunar. Flokkar eldri karla miðuðust annars vegar
við <5mg/dl breytingu og hins vegar <40mg/dl kól.hækkun, en
eldri kvenna við <5mg/dl breyt. og >60mg/dl hækkun á kólesteróli.
Flokkar yngri karla og kvenna miðuðust hins vegar báðir við
<15mg/dl breyt. og >40mg/dl kól.hækkun. Við útreikninga á
marktekt mismunar milli tveggja hópa var notað T-próf en einnig
vora gerðir fylgniútreikningar (correlations matrix) þ.s. fylgni
milli tveggja breyta var reiknuð. Marktækni var náð ef p<0.05).
Helstu niðurstöður: Þær voru hclstar að fylgni var milli
hækkunar á kólesteróli og triglyseríða í öllum rannsóknarhópunum
þ.e. þeirra hópa ka. og kv. sem hækkuðu kól. hvað mest.
Þyngdarstuðullinn (BMI=kg/m2) hjá eldri og yngri körlunum
hækkaði meira í rannsóknarh. að meðaltali heldur en í
samanburðarh. (p<0,001). Aðeins hjá eldri konunum hækkar
BMI marktækt í samanburði við samanb.h. (p<0,01). Þyngdin
jókst að meðaltali meira hjá ranns.h. eldri kvenna (p<0,05) og
ungu karlarnir í rannsóknarhópi auka þyngdina að meðaltali
meira en samanb.h. (p<0,001). Lftill sem enginn munur var á
blóðþrýstingsgildum milli hópanna.
Alyktun: Þessi rannsókn hcfur leitt í ljós að samfara hækkun
á kólesteróli þá sjáum við aukningu á tríglyseríðum og BMI í
báðum kynjum hvort sem um er að ræða yngri einstakl. eða eldri.
Skýringuna er að ölium líkindum að finna t' þyngdareukningu
þessara aðila.
LÆKNANEMINN 2 1993 46. árg.