Læknaneminn - 01.10.1993, Qupperneq 82

BRÁÐ OG LANGVINN ÁHRIF KLÓRGUFUEITRUNAR
Á ALMENNT HEILSUFAR OG SÉRSTAKLEGA
LUNGNASTARFSEMI Raimsókn á hópl fólks eflir vinnuslys
Helena Sveinsdóttir1. Magni Jónssson2
'LHI, 2I.yflœkninga- og rannsóknadeild Bsp
Inngangur: Þekkt er að eitrun af völdum klórgufu veldur
bráðum ertingareinkennum í slímhúðum augna og loftvega.
Meiri og langvinnari eitrun veldur oft bráðum bólgubreytingum
í stærri og smærri Ioftvegum og jafnvel lungnabjúg sem getur
leitt til dauða. Flestar rannsóknir sýna lítil eða engin langtímaáhrif
á lungnastarfsemi en aðrar benda til aukinna asthmaeinkenna eða
jafnvel vægrar herpu í formi lækkaðs RV.
Efnivlður og aðferðir: Vegna mistaka var tveimur
klórhreinsiefnum blandað saman á hreinsikerfi
kjúklingasláturhúss í aprfl 1986 með þeim afleiðingum að hrein
klórgufa komst út í andrúmsloftið. Nær allir kjúklingar sem í
búinu voru drápust og 15 starfsmenn urðu fyrir mismunandi
mikilli eitrun af völdum gufunnar. Þeir komu allir til skoðunar
á Borgarspítalann strax eftir slysið og svo þrisvar eftir það:
tveimur vikum síðar, hálfu ári síðar og nú sjö árum eftir að slysið
átti sér stað. f endurkomunum var fólkið skoðað, líkamlegt
ástand og einkenni metin, blóðgös fengin og öndunarmæling
framkvæmd, með það í huga að fylgjast með langtímaáhrifum
klórgufueitrunar.
Niðarstöður: í því tilfelli sem hér ræðir var klórgufan í miklu
magni en fólkið komst hins vegar fljótt út og varð því að jafnaði
fyrir lítilli eitrun. Allir fengu bráð einkenni sem voru hósti, sviði
í augum og öndunarfærum, andþyngsli og hræðsla. Almennt
ástand og hypoxemia á slysdegi leiddi til innlagnar tveggja á
gjörgæsludeild og fjögurra á gæsludeild. Flestir höfðu óeðlilegan
alveolar-arterial (A-a) mun á slysdegi (23,3 +/-15,8) sem bendir
til þess að við slysið hafi orðið bráðar breytingar í loftvegum eða
lungnavef. A-a munur er eðlilegur við næstu mælingu (11,7 +/
-9,2) og er það marktækur munur (p=0,01). Öndunarmælingar
voru í öllum tilvikum innan viðmiðunarmarka. VC og FEV, gildi
hópsins hafa aukist, sem að hluta skýrist af því að á þeim tíma
sem slysið varð hafi þeir yngstu ckki verið búnir að ná fullum
lungnastærðum. Þannig jókst VC að meðaltali um 1,2 1 hjá þeim
sem fæddir voru '66 eða síðar, en um 0,5 1 hjá þeim eldri. Einnig
gæti skýringin verið sú að önnur tæki voru notuð við framkvæmd
síðustu öndunarmælingarinnar. í þessari rannsókn sást sama
tilhneiging í minnkuðu RV og áður hefur verið sýnt fram á og var
meiri lækkun hjá þeim hluta hópsins sem hafði óeðlilegan A-a
mun á slysdegi. Við getum þó ekki staðfcst marktæka breytingu
(p=0,07) þar sem gildin eru öll innan viðmiðunarmarka. Hjá
þeim manni scm varð fyrir hvað mestri eitrun er RV nú þó komið
undir eðlilega prósentu af normalgildi (76%).
Ályktnn: Langtímaáhrif þessa slyss virðast ekki hafa orðið
veruleg þrátt fyrir töluverð einkenni í upphafi. Helst er að nefna
minnkað RV hjá hluta hópsins, mest hjá þeim manni sem verst
varð úti. Önnur skýring gæti verið að strax eftir slysiðhafi orðið
breytingar í lungum þannig að RV hafi aukist, en sé nú að verða
eðlilegt.
ÁGRIP AF AKÚT ABDOMEN
Lýsandi framsýn rannsókn á Bráðamóttöku
Landspítala (BMTL)
Herbert Arnarsson'. Jónas Magnússon2
‘LHÍ, 2Skurðlœkningadeild Lsp
Inngangar: Framsýn lýsandi rannsókn með það að markmiði
að meta greiningu BMTL á bráðum kviðverkjum.
Efniviðnr og aðferðir: Allir sjúklingar er komu á BMTL
vegna kviðverkja á tímabilinu 20. mars til 1. mai 1993 að
undanskildum börnum. Upplýsinga safnað á BMTL um hvem
sjúkling á þar til gerð eyðublöð, sjúklingum fylgt eftir í rannsóknir
og aðgerðir ef til kom. Lokagreiningar, PAD-svör, ofl. fengið í
sjúkraskrám.
Niðnrstöðnr: Sjúklingar urðu 84(n=84) á aldrinum 14 -96
ára, meðalaldur 50,8 ár og kynskipting 1:1.
Endanlegar sjúkdómsgreiningar:
;. Óljósir kviöverkir(NSAP) 25 (30%)
2. Nýrnasteinar 11 (13%)
3. Bráð botnlangabólga 8 (9,5%)
4. Garnastifla 8 (9,5%)
5. Díverticulítis 6 (7%)
6. Bráð gallblöðrubólga 5 (6%)
7. Krabbamein 4 (4,5%)
S. Perforeruð görn 3 (3,5%)
9. Gyn-sjúkdómar 3 (3,5%)
10. Þvagfœrasýkingar 3 (3,5%)
11. Ulctts pepticum 2 (2,5%)
12. Annað 6 (7,5%)
Greiningarhæfni (diagnostic accuracy) var um 69 % þ.e. 40
sjúklingar, af 58 er fengu staðfesta greiningu, greindust að
lokinni 1. skoðun. Botnlangatökur vora 11 og þar af 3 eðlilegii=
27% neg.appendect.rate. Meðaltími að bráðri aðgerð tæpir 7
tímar en að bráðri botnlangatöku rúmir 5 tímar. Fengnar voru 21
rtg.abdomen og 10 (47,5%) greindu(l subileus, 6 ileusar og 3
perforationir). Gerðar voru 13 ómanir og 3 (23 %) greindu(3
gallblöðrubólgur). Fengnar 12 I.V.U. og 11 (91,5%) greindu(6
steinar, 5 engir steinar).
Ályktnnir: Tíðni bráðra kviðverkja reyndist minni er gert var
ráð fyrir og sjúklingar urðu því t.t.l. fáir og erfitt að draga
marktækar ályktanir. Vert er þó að benda á að klíníska skoðunin
gefur um 70 % réttra greininga sem undirstrikar mikilvægi
hennar. Botnlangabólga er erfið í greiningu en engar sérhæfar
rannsóknir eru til hjálpar. Há tíðni krabbameina kemur á óvart
sem orsök bráðra kviðverkja. Og þá væri nauðsynlegt að
framlengja rannsóknina til að aukin marktækni náist.
RANNSÓKN Á ALGENGI OG NÝGENGI
BLÓÐRÁSATRUFLANA í GANGLIMUM ÍSLENSKRA
KARLA; TENGSL VIÐ LÍKAMSEINKENNI
Ineimar Örn Ineólfsson'. Gunnar Sigurðsson2, Helgi
Sigvaldason2, Nikulás Sigflísson2, Guðmundur Porgeirsson2
‘LHI, 2Rannsóknarstöð Hjartaverndar
Inngangur: Ahættuþættir kransæðasjúkdóma hafa verið
ítarlega rannsakaðir, bæði hér og erlendis. Hins vegar hefur
minni upplýsinga verið aflað um algengi og nýgengi æðakölkunar
í slagæðum ganglima og tengsl þeirra við áhættuþætti/
líkamseinkenni. Rannsókn Hjartaverndar gefur okkur gott
tækifæri til að kanna þetta, en hún er fjölmenn ferilrannsókn sem
staðið hefur yfir í tæp 25 ár.
Efni og aöferðir: f hóprannsókn Hjartaverndar mættu 9135
karlar á aldrinum 34-80 ára, einu sinni eða oftar. Á hverjum
þátttakanda voru gerðar ýmsar rannsóknir og cinnig gengu þeir
undir læknisskoðun. Leitað var að sjúkdómsgreiningunum
claudicatio intermittens og claudicatio intermittens obs. sem
fengnar voru eftir að þátttakandi hafði merkt við ákveðna
spumingaröð í spumingalista Hjartaveradar. Staðfesta greiningin
fékkst að lokinni læknisskoðun þegar þátttakandi var með Iitla
eða enga púlsa. Eftir að hópurinn var fundinn var farið í
76
LÆKNANEMINN 2 1993 46. árg.