Læknaneminn - 01.04.1999, Blaðsíða 78

Af hópnum gengust 7 undir brottnám þvagblöðru. Einn lést inn-
an mánaðar frá aðgerð (aðgerðardauði) en aðrir létust af völdum
sjúkdómsins þar af fimm innan árs frá aðgerð. Nítján sjúklingar
fengu geislameðferð í lækningaskyni og af þeim létust 13 (68,4%)
af völdum sjúkdómsins.
Krabbamein f þvagblöðru bundið við yfirborð slímhúðar er góð-
kynja ástand er hefur ákveðinn möguleika á að verða ífarandi. Ef
um ífarandi vöxt er að ræða er mjög hættulegur sjúkdómur á ferð-
inni.
THE IMPACT OF INSOMNIA ON
COGNITIVE FUNCTIONING IN OLDER
ADULTS
Meredith Cricco. B.A.. Eleanor M. Simonsick, Ph.D,
Daniel J. Foley, M.S.
Epidemiology, Demography, and Biometry Program
National Institute on Aging
Introduction: Although the prevalence and correlates of sleep
complaints in older adults are well described, few studies have
considered the long-term impact of sleep disturbances on daytime
function. This study examines self-reported symptoms of insomnia
as an independent risk factor for cognitive decline among cogniti-
vely intact older persons.
Material and Methods: The study population consisted of
6444 men and women aged 65+ who participated in the Establis-
hed Populations for Epidemiological Studies of the Elderly at four
US sites, who had scored zero or one error on the Short Portable
Mental Status Questionnaire (SPMSQ) at baseline and were
interviewed three years later (FU3). The outcome measure was a
score of two or more errors on the SPMSQ at FU3. Logistic regres-
sion was used to predict the outcome measure, controlling for age,
race, education, income, marital status, physical disability, history
of vascular disease, smoking, alcohol consumption, use of pre-
scription sleep medications, and score on baseline SPMSQ. Ana-
lyses were stratified by sex and depressed mood.
Results: Among non-depressed men, those reporting symptoms
of insomnia at both baseline and FU3 had an adjusted odds ratio of
1.49 (95%CI 1.03-2.14) for cognitive decline, relative to those
with no insomnia at FU3. Men reporting symptoms of insomnia at
FU3 only were not at increased risk (OR 1.16, CI 0.82-1.65). These
relationships were not found in non-depressed women. Men and
women with depressive symptoms at FU3 were at increased risk of
cognitive decline independent of symptoms of insomnia.
Conclusions: Chronic insomnia is an independent risk factor
for incident decline in cognitive performance among older men.
More sensitive measures are needed to fully explore the relations-
hips between sleep disturbances in older adults and subsequent
cognitive and functional decline.
LEGG-CALVÉ-PERTHES
Oddur Steinarsson læknanemi. Halldór Jónsson jr. forstöðulæknir
LSP, Þorvaldur Ingvarsson lækningaforstjóri FSA, Höskuldur
Baldursson sérfræðingur LSP og Asbjörn Jónsson yfirlæknir
SHR.
Inngangur: Mb. Perthes er einn algengasti bæklunarsjúkdóm-
urinn sem hrjáir börn. Sjúkdómurinn hefur þær afleiðingar að blóð-
flæði til caput á femur er skert eða jafnvel alveg úr skorðum. Or-
sakir þess eru ekki þekktar og ýmsar kenningar til um það. Erlend-
is hefur verið sýnt fram á að sjúkdómurinn komi helst fram hjá
börnum á bilinu 4-8 ára og sé um 4 - 5 sinnum algengari hjá
drengjum en stúlkum. Nýgengi er misjafnt erlendis og fer helst eft-
ir eftir kynþætti, þjóðfélagsstöðu og búsetu manna. Hér á landi er
nýgengi sjúkdómsins sem og árangur meðferða (aðgerð/ekki að-
gerð) ekki þekktur enda mun þetta vera fyrsta rannsóknin af þess-
um toga á sjúkdómnum.
Efniviður og aðferðir: Listar um Perthes’ og epiphysiolysis
voru fengnir úr sjúklingabókhaldi Landsspítalans og röntgendeild-
um LSP, FSA, SHR og Domus Medica. í heildina fundust 288 ein-
staklingar á lífi sem höfðu verið rannsakaðir út af öðrum hvorum
sjúkdómnum 1987-1996. 10 þessara einstaklinga var ekki hægt að
hafa upp á, yfirleitt vegna búsetu erlendis. Sendum við því 278
manns spurningarlista með um 20 spurningum. Einnig fórum við í
gegnum sjúkraskrár og gögn á röntgendeildum LSP, SHR og FSA.
Niðurstöður: Niðurstöður eru enn í vinnslu og verður greint frá
þeim á ráðstefnunni.
Alyktanir: Engar ályktanir verða dregnar fyrr en endanlegar
niðurstöður liggja fyrir.
AFDRIF ÍSLENSKRA NÝRNAGJAFA
Steinarr Biörnsson1. Runólfur Pálsson25, Magnús Böðvarssoir '
Páll Ásmundsson2-’
'Læknadeild HÍ, 2nýrnadeild og 3lyflækningadeild Landspítala
Inngangur: Nýraígræðsla er í flestum tilfellum kjörmeðferð
við lokastigs nýrnabilun. Tíðni lokastigsnýrnabilunar hefur aukist
mjög undanfarin ár og þvi hefur fyrir þörf fyrir nýru til ígræðslu
farið vaxandi. Skortur á nýrum til ígræðsu er talsvert vandamál og
því hafa í auknum mæli verið notaðir lifandi gjafar. Rannsókninni
var ætlað skoða afdrif fslenskra nýragjafa sem gáfu nýra frá 1970
og til ársloka 1997.
Efniviður og aðferðir: Aftursýn eftirfylgni-hóprannsókn. Alls
gáfu 50 Islendingar nýra á þessu tímabili og var þeim boðið að taka
þátt í rannsókninni, af þeim tóku 40 þátt. Við mat á heilsufari eftir
gjafaraðgerð var spurt um sjúkrahúslegur, sjúkdóma tengdum nýr-
um og þvagfærum, aðra meiriháttar sjúkdóma, lyfjanotkun og há-
þrýstingssögu. Athugað var algengi fylgikvilla eftir gjafaraðgerð,
lengd sjúkrahúslegu og loks var kannað viðhorf gjafanna. Mæld-
ur var blóðþrýstingur með stöðluðum hætti og nýrnastarfsemi var
rannsökuð.
Niðurstöður: Allir gjafarnir voru á lífi. Meðalaldur gjafa var
49,4 ár (bil 31.1 -76.7). Meðaltími frá brottnámi nýra var 8,3 ár (bil
1,6-28,4). Meðalgildi blóðþrýstings í slagbili var 126,8 mmHg
(±12,2) og meðalgildi í lagbili var 79,9 (± 8,6). Sex af 40(12,5%)
voru með hækkaðan blóðþrýsting (hærra en 140/90) og þar af var
einn á lyfjameðferð vegna háþrýstings. Meðalgildi á kreatíníni í
sermi var 98.6 pmól/l (bil 62-124). Kreatínín úthreinsun var 85,0
74
LÆKNANEMINN • 1. tbl. 1999, 52. árg.