Læknaneminn


Læknaneminn - 01.04.1999, Blaðsíða 26

Læknaneminn - 01.04.1999, Blaðsíða 26
Langvinnir lungnateppusjúkdómar Gunnar Guðmundsson INNGANGUR Langvinnir lungnateppusjúkdómar (LLT) eru vax- andi heilsufarsvandamál í öllum heiminum, m.a. hér á landi. Tengist þetta fyrst og fremst vaxandi reyking- um en einnig mengun. Til að mæta vaxandi eftirspurn þessara sjúklinga eftir heilbrigðisþjónustu hafa lungnalæknafélög í mörgum löndum þ.á.m. Banda- ríkjunum, Bretlandi, Danmörku og Evrópsku lungna- læknasamtökin gefið út leiðbeiningar um greiningu og meðferð þessara sjúkdóma (1,2,3). Hér á eftir verður gefið yfirlit yfir þessa sjúkdóma og stuðst við ofangreindar leiðbeiningar og lillit tekið til íslenskra aðstæðna. SKILGREINING Langvinnir lungnateppu sjúkdómar (LLT) eru nefndir chronic obstructive pulmonary disease (COPD) á ensku eða chronic obstructive lung disease (COLD). A Norðurlöndum eru þeir gjarnan kallaðir kronisk obstructiv lungesygdom (KOL). Þeir skiptast 1 AIRFLOW OBSTRUCTION I Mynd 1. Venn Diagram í lungnaþembu (emphysema) og langvinna berkju- bólgu (chronic bronchitis). Þessar sjúkdómsmyndir eru skilgreindar á mjög mismunandi hátt. Lungna- þemba er útskýrð á líffærafræðilegan hátt þannig að þeir hlutar lungans sem eru handan við endaberkj- unga (terminal bronchioli) skemmast á óafturkræfan hátt, renna saman og stækka þannig að lífeðlisfræði- legir eiginleikar lungnanna breytast. Langvinn berkjubólga er hins vegar skilgreind sem viðvarandi uppgangur í þrjá mánuði yfir tveggja ára tímabil. Oft fara báðar þessar sjúkdómsmyndir saman hjá einstak- lingi en geta einnig verið til staðar einar sér. Einnig er talið að langvarandi astmi geti leitt til LLT. Þannig skarast þessar sjúkdómsmyndir oft eins og lýst er á mynd I. FARALDSFRÆÐI OG GANGUR Þessir sjúkdómar eru að verða æ algengari jafnt hér á landi sem annars staðar. Ef tíðnitölur erlendis frá eru notaðar má áætla að um 2000 einstaklingar séu með lungnaþembu á Islandi og allt að þrettán þúsund með langvinna berkjubólgu. Dánartíðni vegna þess- arra sjúkdóma er vaxandi í heiminum og eru þeir nú sjötta algengasta orsök dauðsfalla á Islandi. Þannig sýndi nýleg íslensk rannsókn aukna dánartíðni hjá Is- lendingum á tímabilinu 1951 -1990 af völdum LLT (4). Varð á þessu tímabili tíföldun á dauðsföllum hjá konum vegna lungnaþembu og þreföldun hjá körlum. Önnur rannsókn sýndi að 7,1% 50 ára gamalla ís- lenskra karlmanna og 16,7% 80 ára karlmanna hafa merki um langvinna berkjubólgu (5). LLT eru í 80-90% tilfella orsakaðir af reykingum en í öðrum tilfellum af öðru, t.d. loftmengun og ryki. Vel þekkt er að íslenskir bændur fá merki lungna- Höfundur er sérfrceðingur í lyflœkningum, lungna- og gjörgœslulœkningum á Landspítalanum 22 LÆKNANEMINN • 1. tbl. 1999, 52. árg.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.