Goðasteinn - 01.09.1967, Page 72

Shyinzl um bnlihi í byigönsafni XII
Strokkur Mála-Davíðs
Gömlum mjólkurílátum fer fækkandi á sveitaheimilum frá ári
til árs. Stafaílát, sem hætt er að nota, falla fljótlega í stafi, og þá
er saga þeirra öll. Gömul mjólkurtrog sjást enn í notkun við ýmis
hversdagsstörf, sem smátt og smátt slíta þeim. Hending leiðir mann
stundum að þessum gömlu, göfugu hlutum, sem hafa líkt og dagað
uppi á öld, sem hefur þeirra lítil eða engin not. Hlutir hafa löngum
verið metnir eftir gagnsemi sinni, og því gat góður trégirtur strokk-
ur orðið eldsmatur skömmu eftir, að hætt var að nota hann.
Á síðustu árum hefur sú breyting á orðið, að þessir hlutir eru
hjá ýmsum eftirsótt stofuprýði, og satt að segja getur verið að þeim
mikil híbýlabót, ef þeir eru þokkalega gerðir og varðveittir og
komið fyrir af smekkvísi.
Skaftfellingar hafa átt marga ágæta ílátasmiði á 19. öld. Eink-
um munu Meðallendingar hafa getið sér frægð á því sviði. Flest
verk þeirra eru eydd en þó nægilega mörg varðveitt til að sanna
sögu mína. Enn luma mínir ágætu vinir „milli sanda“ á góðum
hlutum af þessu tagi. Síðast í haust fékk ég fornfálegt mjólkurtrog
með ártali 1821 hjá frú Laufeyju Pálsdóttur á Fossi á Síðu, og í
kjallaranum hjá Jóni Ölafssyni í Mörtungu sá ég fagurt, trégirt
súrnarker fyrir sauðaskyr, smíðað af langafa Jóns, Ásgrími í Ytra-
Dalbæ í Landbroti.
Varla er nú annarsstaðar til betra safn af góðum, trégirtum
strokkum cn í byggðasafninu í Skógum, og Skaftfellingar eiga heið-
urinn af því að hafa smíðað þá og geymt. Kristófer Kristófersson á
70
Goðaste'mn