Goðasteinn - 01.06.1985, Page 34

„Hjálp María mér”
í gerningaveðrinu sem gekk yfir islenskt þjóðlíf með siðaskipt-
unum um miðja 16. öld varð trúnaður sumra manna við nýjan sið
svo mikill að þeir nefndu hundtíkur sínar Maríunafni. Þjóðin hélt
þó áfram vissum trúnaði við Maríu Guðsmóður. Lindir kenndar við
Maríu voru áfram gæddar lækningamætti.
Maríulækur er á Felli í Mýrdal, í Varmahlíð undir Eyjafjöllum og
í Hlíðarendatorfu í Fljótshlíð. í þá var löngum sótt vatn handa
veiku fólki. Maríulækur í Varmahlíð er skammt austan við bæinn
kominn ofan frá Nautaklettsbrekku og mundi faðir minn, Tómas
Þórðarson, vel heilnæmt vatn hans frá aldamótunum 1900. Á
Keldum á Rangárvöllum er „Maríubrunnur með vígðu vatni
Guðmundar biskupsý og er um hann merkileg frásögn í Biskupa-
sögum.
Geta ber þess að gömlu fólki var tamara að tala um Máríulæk en
Mariulæk, enda er Máría eldri framburðarmynd og lifir enn í
styttingu mannsnafnsins (Mára).
Utræðið Máríuhlið vestan við Jökulsá á Sólheimasandi er vel
þekkt. Þar átti aldrei neitt að verða að skipi í ýtingu eða lendingu,
Máríufiskur nefndist fyrsti fiskur sem maður dró úr sjó og forn
regla var að gefa hann fátækum manni, karli eða konu. Gefandinn
uppskar góðar bænir og margir töldu sér þær til heilla síðar á lífs-
leiðinni.
Máríustakkur var notaður til iækninga, einkum við hálsbólgu.
Hann var lagður í ofinn eða prjónaðan lepp og lagður við bólguna.
Jarðarborðið á honum dró út gröft, himinborðið græddi. Jakobs-
fífill var nefndur Máríukanna í Landeyjum. Hún var notuð þar til
að lækna hálsbólgu, blómin með blöðunum lögð við bólguna.
Þ. T.
32
Goðasteinn