Mímir - 01.06.1996, Blaðsíða 27

reynst rétt sem á eftir kemur, að kvein hans heyr-
ist ekki. Það er jafn ágengt og fyrr þó að kuldi og
myrkur einkenni ekki lengur íslenska tilveru.
En Hjálmar þekkti líka hina hliðina. Það sýnir
hann í Vísum til dulins velgjörara og víðar í skáld-
skap sínum, þau eru raunar ekki færri, þakkar-
kvæðin en níðkvæðin, þó að þau síðari hafi geymst
betur sem vitnisburður um þjóðareðlið. Hjálmar
verður ekki haminn í goðsögn sinni, hinn önug-
lyndi Hjálmar á mynd Ríkarðs Jónssonar er ekki
sá eini. Það er einnig til annar Hjálmar, trúaður,
auðmjúkur, veraldarkraminn, nánast sálmaskáld,
Hallgrímur Pétursson 19. aldar. Sá Hjálmar sem
sér dag vonar handan við þjáninguna og yrkir
Sálarskipið sem hér eru upphaf og endir á:
Sálarskip mitt fer hallt á hlið
og hrekur til skaðsemdanna,
af því það gengur illa við
andviðri freistinganna.
Sýnist mér fyrir handan haf
hátignarskær og fagur
brotnuðum sorgar öldum af
upp renna vonar dagur.
í myrkrinu býr ljósið sem eyðir dimmunni og veld-
ur þversögnum mannlegs lífs.
Það er heldur öfugsnúið að minnast tveggja
alda afmælis Bólu-Hjálmars í ár því að þó að hann
hafi verið fæddur 1796 skrifaði hann sig á efri árum
eldri, var því orðinn 85 ára þegar hann lést árið
1875. Menn eltust hratt á íslandi á 19. öld. En þó
að þrek hins skagfirska hörkutóls þyrri að lokum
er kynngi skáldskapar hans söm og áður og á
hverjum degi á því herrans ári 1996 glymja orð
hans í hjörtum kuldalegrar þjóðar með jarðhita
undir ís þegar hún mælir sig við þjóðir sem öðrum
finnast meiri og merkilegri: „eru því flestir aum-
ingjar / en illgjarnir þeir, sem betur mega“.
1 Stefán Einarsson. íslensk bókmenntasaga 874-1260.
Rvík 1961, 295.
2 Eysteinn Sigurðsson. Bólu-Hjálmar. Rvík 1987, 264-
75. Þórir Óskarsson. Hjálmar í Bóiu og rómantíkin.
Andvari (nýr fl., 30) 1988, 113-24. Eysteinn Sigurðs-
son. Alþýðuskáld og rómantík. Andvari (nýr fl., 31)
1989, 157-65.
3 Sverrir Kristjánsson. Feigur Fallandason. Konur og
kraftaskáld. Rvík 1964, 158.
Félagsstofnun stúdenta
25