Félagsrit KRON - 15.12.1947, Síða 7

lagsmenn, og að minnsta kosti 20%
aí; hreinum ársarði. í stofnsjóð, sem
var séreign hvers félagsmanns,
skyldu greiðast 100 kr. við inngöngu
í félagið, og síðan árlega 3% af verði
þeirrar vöru, er félagsmaðurinn
keypti í félaginu. Þetta gjald var
síðar, 1933, lækkað í 2%. Stofnsjóðs-
inneign féll til útborgunar við and-
lát, brottflutning af félagssvæði, e£
félagsmaður varð fátækrastyrks þurfi
eða ákvæði stofnsamnings væru
brotin. Af stofnsjóði skyldu greiðast
vextir jafnháir sparisjóðsvöxtum
Landsbankans, en heimilt var
stjórninni að ákveða, að þeir vextir
skyldu leggjast við sjóðinn. Sjóðina
skyldi nota í veltu félagsins eftir
því, sem nauðsyn krefði, en að öðru
leyti skyldu þeir ávaxtast á öruggan
liátt. Að fullnægðum þessum
greiðslum í sjóðinn og nauðsynleg-
um afskriftum skyldi afgangi arðs-
ins skipt milli meðlimanna í hlut-
falli við innkaup þeirra í félaginu.
Að því leyti sem sjóðir nægðu ekki
til nauðsynlegs rekstrarfjár var gerc
ráð fyrir, að þess yrði aflað með
lántökum gegn þeirri ábyrgð fé-
lagsmanna, sem áður er um getið
Samkvæmt stofnsamningi og lögum
mátti félagið aðeins selja gegn stað-
greiðslu. Gert var ráð fyrir, að það
ræki bæði pöntunarafgreiðslu og
hefði sölubúðir, sömuleiðis að það
hefði um liönd vörúframleiðslu.
Stjórn félagsins skyldi skipuð fimm
mönnum og réði liún framkvæmda-
stjóra. í stofnsamningi var kveðið
svo á, að félagið leiddi hjá sér stjórn
mál og vinnudeilur.
Það lagaákvæði, sem einna mest-
um erfiðleikum virðist hafa valdið,
er ákvæðið um stofnfjárframlag að
upphæð 100 kr. í lögunum var frá
öndverðu ákvæði, sem miðaði að
}:>ví að auðvelda þessa greiðslu,
þannig að stjórninni var heimilt að
veita manni inngöngu í félagið, þó
að hann greiddi ekki meira en 50
kr. í stofnsjóð, gegn skuldbindingu
um að greiða eftirstöðvarnar i
tveimur árum. Þessi tilhliðrun
reyndist þó ekki fullnægjandi, og
gefur það nokkra hugmynd um fjár-
hagsaðstæður manna á þessum tíma.
Sættu þessi ákvæði miklum um-
kvörtunum af hálfu félagsmanna
og þeirra, sem í félagið vildu ganga,
og þegar á fyrsta aðalfundi, 15. '
apríl 1932, var }:>að viðbótarákvæði
sett í lögin, að greiða mætti þessar
50 kr. með jöfnum afborgunum
fimm fyrstu mánuðina, eftir að
gengið var í félagið. Þó var þetta
ákvæði bundið við þann tíma, seni
félagið eingöngu ræki pöntunar-
starfsemi og þar af leiðandi þyrfti á
minna rekstursfé að halda. Næsta
ár eru enn gerðar breytingar á þess-
um ákvæðum laganna til að auð-
velda mönnum inngöngu í félagið,
þannig að heimilað er að greiða ut-
anfélágsmönnum arð sem félags-
mönnum, enda gangi sá arður upp í
stofnsjóðsgjald þeirra og fái þeir
full réttindi sem félagsmenn, er
stofnsjóðsframlag þeirra nemur .50
kr. Árið 1936 var að lokurn sá hluti
Félagsrit KRON
37