Félagsrit KRON - 15.12.1947, Side 22

Eins og sést á þessum breytingum
á lögunum, er gerðar voru 1936, var
Pöntunarfélag verkamanna á hraðri
leið burt frá því sérkennilega skipu-
lagi, er einkennt hafði það í fyrstu,
og var meir og meir að taka sér til
fyrirmyndar starfshætti annarra
samvinnufélaga utan lands og inn-
an. Brátt var enn lengra haldið á
þeirri braut, og undirbúin voru
fyrir aðalfund 1937 ný lög, sem snið-
in eru eftir samvinnulögunum eins
og þá hafði verið fyrirhugað að
breyta þeirn lögum, þ. e. að fella
niður samábyrgðina. Samkvæmt
þessu lagafrumvarpi átti nafn félags-
ins að breytast og það að verða al-
mennt félag neytenda í stað verka-
manna. Þessi nýju lög voru þó al-
drei lögð fyrir aðalfund vegna sam-
einingarinnar, sem þá stóð fyrir
dyrum. Þessu lagafrumvarpi mun
ekki gerð sérstök skil hér, þar sem
það í öllum aðalatriðum er sam-
hljóða fyrstu lögum KRON.
3. Árásir á félagið
Tilraunir kaupmanna til að kæfa
pöntunarstarfsemi verkamanna,
mnnu vera nær jafngamlar þessari
starfsemi. í þriðja tölublaði Pönt-
unarfélagsblaðsins er þannig skýrt
frá afstöðu kaupmanna til starfsemi
hinna fyrstn litlu pöntunarfélaga:
„Heildsalar og matvörukaupmenn
sáu, að hagsmunum þeirra var hætta
búin, ef þessi samtök neytenda
fengju að eflast og þróast. Aftur-
haldssamasti hluti þeirra heimtaði
sölubann á félögin. Vegna þess að
5?
félögin störfuðu í smá hópum sam-
bandslaus hvert við annað, tókst að
lokum að hefta starfsemi þeirra svo,
að þau neyddust til að kaupa vörur
dýrara verði en áður, og hræðsla
þeirra heildsala, sem seldu þeim,
var svo mikil, að þeir fluttu vörur
lieim til félagsmanna að næturþeli.“
Höfuðárás kaupmanna gegn
verzlunarsamtökum verkamanna
var gerð skömmu eftir að Pöntunar-
félagið tók til starfa. Á fyrsta stjórn-
arfundi Pöntunarfélagsins þann 26.
nóvember 1934 er skýrt frá því, að
stjórn Félags matvörukaupmanna
hafi farið þess á leit, að vöruverð til
pöntunardeildanna yrði hækkað um
að minnsta kosti 10% og deildun-
um yrði fækkað. Þessum málaleitun-
um var ekki sinnt, og á fundi Fé-
lags íslenzkra stórkaupmanna hinn
27. febrúar 1935 var að undirlagi
matvörukaupmanna sett viðskipta-
bann á Pöntunarfélagið. Bréf það,
er stjórn Félags íslenzkra stórkaup-
manna sendi meðlimum sínum í til-
efni af þessari samþykkt, fer hér á
eftir:
„Það tilkynnist hér með, að allir
meðlimir F. í. S. hafa skriflega tjáð
sig samþykka ákvörðun þeirri, er
gerð var á fundi félagsins miðviku-
daginn 27. f. m. viðvíkjandi Pönt-
unarfélagi verkamanna. Er því öll-
um óheimilt að afgreiða vörur til
nefnds félags.
Þess skal getið, að Samband ísl.
samvinnufélaga hefur lýst yfir því,
að það muni einnig stöðva allar af-
greiðslnr til umrædds félags.
Félagsrit KRON