Félagsrit KRON - 15.12.1947, Page 34

þess og hugmyndum manna um
það, hver sá grundvöllur eigi að
vera. Félagið er að þróast frá því að
vera félagsskapur einnar, að vísu
mjög fjölmennrar stéttar, til þess að
verða félagsskapur allra þeirra, sem
hafa sameiginlegra hagsmuna að
gæta sem neytendur. Það er varla
hægt að búast við, að slík þróun hafi
gengið alveg andstöðu- og sársauka-
laust. Margir hinna görnlu félags-
manna munu án efa hafa litið á
hana með talsverðum ugg og tor-
tryggni. Kemur þetta ljóslega fram
í þeirri ákveðnu andstöðu, sem til-
lögur um nafnabrevtingu mæta
alltaf.
Jafnhliða jressari breytingu er
rneiri og meiri áherzla lögð á, að fé-
lagið sé af sarna stofni og önnur
samvinnufélög utanlands og innan,
sé afsprengi hinnar alþjóðlegu sam-
vinnuhreyfingar, sem uppliaf sitt
átti í Rochdale. Á þessu ber rnjög
lítið í fyrstu tölublöðum Pöntunar-
félagsblaðsins, og lög og starfsemi
félagsins var einnig að mörgu leyti
allmjög frábrugðin því, er yfirleitt
tíðkast með samvinnufélögum, og
þau telja höfuðreglur sínar. En
fljótlega er farið að breyta lögum og
venjum, eins og áður hefur verið
lýst, og í blaðinu er meira og meira
rúmi varið til þess að lýsa starfi.
stefnu og sögu annarra samvinnu-
félaga, innlendra og erlendra, og
samvinnuhreyfingarinnar almennt.
Jafnframt fer að gæta miklu meira
hugmynda og skoðana, sem eiga rót
sína að rekja til hugmyndaheims
samvinnustefnunnar, í stað þess, að
upplfaflega eru það hugmyndir
sósíalismans, sem nrest ber á.
Það hefur sjálfsagt liaft sína miklu
þýðingu í þessu sambandi, að lram-
kvæmdastjóri félagsins og Jón Ein-
arsson, sem var ábyrgðarnraður
Pöntunarfélagsblaðsins, dvölclu báð-
ir um nokkurt skeið í Svíþjóð á veg-
um sænsku samvinnufélaganna og
kynntu sér ítarlega starfsemi þeirra.
Jón Einarsson dvaklist um mánað-
artíma á skóla sænsku samvinnufé-
laganna, „Vár gárd“. Það er líka
fyrst og fremst til Svíþjóðar, sent
fyrirmynda er leitað. I 4. tölublaði
Pöntunarfélagsblaðsins árið 1936
segir svo:
„Pöntunarfélag verkamanna hef-
ur að mestu leyti sniðið stefnu sína
eftir fyrirmynd neytendahreyfingar-
innar sænsku. Hún er að vísu ékki
mjög frábrugðin samvinnuhreyfing-
unni í öðrum löndum, en þó greinir
á um nokkur grundvallaratriði, t. d.
staðgreiðslu, verðlag og hlutleysi í
flokkspólitískum skilningi."
Meiri og meiri áherzla er einnig
lögð á nauðsyn þess, að íslenzk sanr-
vinnuhreyfing í sveitum og bæjum
sé ekki sundruð í tvær óvinveittar
fylkingar, enda þótt skipulag hljóti
á ýmsan hátt að vera frábrugðið. í
7. tbl. Pöntunarfélagsblaðsins 1936
er komizt þannig að orði: „Samt
(þ. e. þrátt fyrir skipulagsmismun)
eiga kaupfélögin og neytendafélög
bæjanna mörg sameiginleg málefni,
sem geta skapað góðan og traustan
grundvöll til samvinnu. Og þaðgæti
64
Félagsril KRON