Félagsrit KRON - 15.12.1947, Page 36

Fyrir kosningarnar 1937 gaf
Kommúnistaflokkurinn út pésa og
síðar bréf til kjósenda, þar sem því
var m. a. haldið fram, að Kommún-
istaflokkurinn væri eini flokkurinn.
sem hefði veitt félaginu lið frá upp-
hafi. I tilefni af þessu, og einnig af
því, að formaður félagsins, Þorlák-
ur Ottesen, var við kosningarnar í
framboði fyrir Alþýðuflokkinn,
sendi stjórnin út ályktun, þar sem
það er tekið fram, að „Pöntunar-
félag verkamanna er stofnað af
mönnum úr öllum flokkum og er
starfsemi þess algerlega óháð nefnd-
um flokkum (Alþ.fl. og Komm.fl),
sem og öllum öðrum pólitískum
flokkum og félögum. Félagið er
hlutlaust í stjórnmálum og stjórn
þess óskar, að því sé haldið utan við
allar pólitískar deilur og flokka-
drætti.“
Það má segja, að sömu þróunar
gæti að nokkru í afstöðu félagsins
til stjórnmála og stjórnmálaflokka
eins og á öðrum sviðum, sem áður
hefur verið lýst. Það er sífellt verið
að breikka grundvöllinn, einnig á
þessu sviði.
10. Starfsreglur
Starfsreglur Pöntunarfélagsins
tóku allmiklum breytingum þau
fáu ár, sem það starfaði, eins og áður
hefur verið vikið að, og færðust
meir og meir í áttina til starfsreglna
annarra samvinnufélaga, sérstaklega
þeirra sænsku. í Pöntunarfélags-
blaðinu og ársskýrslum er allmikið
rætt um þessar reglur og þær skýrð-
66
ar, og skal hér að nokkru drepið á
fjögur atriði, sem einna mesta þýð-
ingu liöfðu, verðlagningu, öflun
rekstrarfjár, staðgreiðsluna og lýð-
ræðið í félaginu. Um öll þessi atriði
er ítarlega rætt í grein í 4. tbl. Pönt-
unarfélagsblaðsins árið 1936.
Um verðlagninguna segir svo, að
neytendafélögin hafi þar um þrjár
leiðir að velja:
1. Að selja á kostnaðarverði. Það
sé vænlegast til samkeppni við kaup-
menn, en með því móti yrðu félögin
aldrei fjárhagslega örugg og sífellt
liáð lánardrottnum sínum. Enn-
fremur sé mjög erfitt að ákveða
kostnaðarverð fyrir fram. Þetta var
sú leið, sem Pöntunarfélagið upp-
haflega Iiafði fylgt.
2. Að selja á gangverði á staðnum.
Sú leið sé ekki heppileg, þar sem
félögin gerðu þá aðeins meðlimum
sínum gagn, en hefðu ekki áhrif á
almennt vöruverð.
3. Að selja á eigin verði. Félögin
ákveði þá sjálf vöruverðið eftir því,
sem þau áliti heppilegast fyrir neyt-
endur almennt og félagsmenn sína.
Þetta var sú braut, sem Pöntunar-
félagið fór inn á. Álagning var það
mikil, að um allverulega sjóðamynd-
un og arðsútborgun var að ræða, en
á hinn bóginn það lág, að verðið
var allmiklu lægra en almennt gerð-
ist, og þannig hafði félagið mikil
áhrif á almennt verðlag í bænum.
Öflun eigin rekstrarfjár var eitt
aðalatriðið í eflingu félagsins eins
og áður hefur verið vikið að. Þetta
var ekki hægt að gera með því að
Félagsrit KRON