Fróðskaparrit - 01.01.1959, Page 40

46
Føroyanavnið eina ferð enn
er neyðugt at prógva. Tí áðrenn norðmenn funnu landið,
kundi tað verið fult av seyði, sum víkingar høvdu slept
til at hava á at ganga, tá ið teir vildu hava feskt. Seyður
nørist skjótt, leggur hann afturat. Men tá ið Lucas Debes
sigur »Faar« ella, sum tað í beinari sniði eitur, Fær, vera
eitt ókunnuorð, tá fer hann skeivur. í kirkjurætti Árna
biskups Tollakssonar (á Skálholti), 32. kap., er orðið til,
tí skilliga verður har gjørdur munur á »Færsaudi« og
»Geitfe« (ella eisini: »Geitsaudi«), t. e. munur á seyði
og geit. Og hann endar so: »So statt haldi eg, at av seyða*
mongdini, sum í var, góvu norðmenninir, sum funnu oyggj*
arnar, teimum navnið.«
Sum vit hava sæð, eru íslendingarnir báðir, Arngrímur
(1593) og Torfæus (1695), sum eyðvitað vóru nógv kønari
í fornmálinum enn norðmenn tá, enn føroyingar og ein
danskur maður sum Lucas Debes, samdir um, at Føroyarhava
í navni sínum orð, sum merkir »seyður«. Hvørgin teirra
kendi »Historia Norwegiæ« — hvørgin teirra kendi rit
Dicuils, sum vit seinni fara at røða um. Aftur at hesum
kunnu vit leggja tað, sum P. A. Munch í útgávu síni av
»Historia Norwegiæ« (1850, bls. 40) sigur í eini viðmerking
(hann heldur, at »farcarr« er misskriving fyri »Fareyjar«):
»Fareyjar / Plerumque Færeyjar, e norico fær, svecio
fár, i. e. ovis. Ista tamen vox in Norico rarissime occurrit;
usitatissima ovis appellatio est sauðr et smali«. Hann
veit soleiðis at siga okkum, at í fornmálinum var til eitt
orð »fær«, seyður, men orðið var sera sjáldsamt, oftast æt
sama dýrið »sauðr« ella »smali«. G. Storm, í síni útgávu
av sama verki (1880, bls. 92), tekur uppaftur greining
Munchs, men leggur afturat tann vitnisburðin um tann
nógva seyðin, í oyggjunum var fyrst í 9. øld, sum frá er
sagt í verki Dicuils. Longu í Cleasby=Vigfusson (1874)
varð víst á hetta sambandið ímillum frásøgn Dicuils og
landsnavnið Føroyar, t. e. Færeyjar. Sama ger Hammers=
haimb í innganginum til Fær. Anth. (1891, pag. VI—VII).
Marius Hægstad (1917, bls. 102—103) ivast heldur ikki í