Menntamál - 01.12.1964, Blaðsíða 50

192
MENNTAMÁL
og láta ekkert koma í staðinn. Kennarar, nemendur og for-
eldrar þurfa tíma til að átta sig á slíkum breytingum.
Einlivers staðar lét andstæðingur prófa svo um mælt, að
ekki fitnaði fólkið, þótt það væri vegið. Satt er það, en
vogin sýnir þó, hvort um ofeldi eða vaneldi er að ræða, þó
að hún sé þögul um orsökina. Og vissulega er vogin gagns-
laus eða skaðleg, ef hún sýnir ekki rétta útkomu, og rétt út-
koma er meira að segja einskis virði, ef sá, sem af les, kann
ekki að túlka hana. Og þetta tvennt er einmitt nauðsynlegt,
þegar um próf er að ræða. Prófið þarf að segja satt, og það
þarf að leggja réttan skilning í útkomuna.
Mæling óhlutlægra stærða eins og kunnáttu er alltaf
ýmsum annmörkum háð. Berum hana saman við mælingu
lengdar. Við lengdarmælingu getum við byrjað við punkt-
inn 0, það er ekki hægt, þegar kunnátta er mæld. Samt
notum við einkunnina 0, sem þýðir þó alls ekki, að engin
kunnátta sé fyrir hendi í greininni. Þá eru allar einingar
jafnar, þegar lengd er mæld, allir dm eru jafnlangir, 8 dm
helmingi lengri en 4 dm. Því fer fjarri að svo sé, þegar
kunnátta er mæld. Sá, sem hlýtur einkunnina 8 í einhverri
grein, kann ekki helmingi meira en sá, sem hlýtur 4. Við
reiknum með, að sá fyrrnefndi kunni meira, hafi þeir tekið
sarna próf, en hve mikið meira er ekki hægt að vita.
Próf, sem hafa á einhvern hátt áhrif á líf nemandans,
eins og t. d. inntökupróf í skóla eða lokapróf, verða að vera
eins sanngjörn og sannsögul og unnt er. Tvennt þarf að vera
hægt að reiða sig á í slíkum prófum. Annað er áreiðan-
leiki þess (reliabi 1 ity), þ. e. myndi prófið gefa nokkurn
veginn sömu útkomu, væri það lagt fyrir sams konar eða
sömu nemendur við sömu aðstæður með stuttu millibili.
Hitt er gildi þess (validity), þ. e. mælir prófið það, sem því
er ætlað að mæla.
Próf hefur alltaf, eða á a.m.k. alltaf að hafa ákveðinn til-
gang. Það próf er bezt hverju sinni, er nær þeim tilgangi
bezt. Tilgangurinn getur verið margs konar: