Menntamál - 01.12.1964, Síða 59

MENNTAMÁL
201
náms, þar með talin ástundun og hversu haganlega er að
því unnið. Loks veldur svo tilfinningalíf nemandans og
geðrænt jafnvægi miklu.
Áhrif jDess síðast talda eru þó tíðast óbein, og dylst rnörg-
um, að þau séu vegna hins geðræna ástands. Tilfinningalífs-
truflun rýrir t. d. oft notagildi hæfileika án þess að vera sjálf
mjög áberandi, hún hefur líka áhrif á vinnulag nemandans,
einbeitingu, eftirtekt og úthald.
Á sama hátt hefur gott geðrænt jafnvægi jákvæð áhrif á
námið, gerir nemandann færan um að vinna rólega og skipu-
lega án þeirra truflana, sem æst eða óstöðugt tilfinningalíf
veldur, hæfileikar nemandans nýtast þá til fulls.
Geð- og tilfinningalífstruflanir, er rýrt geta námsárangur,
má flokka og aðgreina á marga vegu. Hér kýs ég fyrst að
nefna hina eiginlegu geðsjúkdóma barna. Þá vægari trnfl-
anir á tilfinningalífi, svokallaða taugaveiklun eða liugsýki,
og loks algeng viðhorf til náms og hegðunarvenjur, sem
neikvæð áhrif hafa, þó að eigi sé um beinar geðrænar trnfl-
anir að ræða.
Ég hef fyrst og fremst í liuga nemendur barna- og ung-
lingaskóla, en margt af því, sem hér er sagt, á einnig við um
nám í framhaldsskólum og sérskólum af ýmsu tagi.
Geðsjúkdómar í venjulegum skilningi eru sjaldgæfir hjá
börnum. Er það sökum þess, að sálarlíf er þá í hraðri þróun,
skapgerð ekki fullmótuð, viðhorf og afstaða til manna og
málefna sífelldum breytingum liáð og hegðunarform á reiki.
Hinn öri vöxtur hindrar yfirleitt þá þriingsýni og stöðvun
tilfinningaþroska, sem er undirstaða allra meiri háttar geð-
truflana. Þess vegna falla geðræn veikindi sjaldan í fastan
farveg fyrr en síðar, á unglings- eða fullorðinsárum.
Geðsjúkdómar áþekkir þeim, sem tíðastir eru hjá full-
orðnum, koma Joó fyrir hjá börntim, jafnvel mjög ungum, og
skal ég nefna þá helztu.
Sérstakt afbrigði Jzess geðsjúkdóms, sem langvinnastur er,
og nefnist á fagmáli „schizofrenia", en við gætum kallað