Æskan - 01.12.1972, Page 5

Er hver sinna
sifia
smifiur?
ú spurning gerist nærgöngulll
eftir því sem sjálfræði í fram-
komu og umgengni eykst og
fleiri og fleiri kurteisisreglur
eru lagðar niður, hvort það sé I raun-
inni ómaksins vert að reyna að halda
( þessar fátæklegu leifar gamallar siða-
menningar eða hvort það sé ef til vill
ekki réttast og skynsamlegast úr þv(
sem komið er, að hver gerist sinna
siða smiður og hæstiréttur. Kæmist
slík „nýskipan" á, yrðu allar hömlur og
þvinganir þar með úr sögunni og menn
gætu andað léttar og þjónað sinni
lund og hagað sér eftir eigin geðþótta
en ekki eftir siðalögmálum annarra eða
jafnvel umgengnisvenjum löngu látinna
forfeðra.
En gæti ekki slfkt leitt til sundur-
Þykkju, öngþveitis og stöðugra árekstra
( mannlegum samskiptum alveg eins og
fullkomið frjálsræði einstaklinga I um-
ferðinni hlyti óhjákvæmilega að skapa
mikinn vanda og valda talsverðum trufl-
unum og jafnvel tjóni á ökutækjum og
slysum á fólki. Þótt enginn geti fært
fyrir því fullnægjandi og algild rök, að
betra sé að aka á hægri vegkanti en
vinstri eða öfugt, er hitt aftur á móti
augljóst, að þeir, sem vilja viðhalda um-
ferðarmenningu, hljóta að velja annan
hvort kostinn, annað er óhugsandi.
Þetta er sem sagt samkomulagsatriði.
Setjum svo að hver færi sínu fram (
þessum efnum, að einn kysi að aka á
haegri kanti, annar á þeim vinstri, sá
Þriðji ýmist á hægri eða vinstri og sá
fjórði ef til vill á miðjum veginum, væri
voðinn hvarvetna vís. En Það er ekk( n°9
að lögbjóða hvarvetna hægri handar
akstur og láta Þar við sitja, vegna Þess
að það er svo ótalmargt fleira, sem við
verðum að koma okkur saman um til að
auka öryggi og draga úr árekstrum og
slysum, óánægju og misklíð og til þess
eru götuvitar og alls konar umferðar-
merki, auk margvíslegra boða og banna,
ekki aðeins nauðsynleg heldur á stund-
um Kfsnauðsynleg.
Þótt menn greinl á um flesta hluti,
eru flestir þó á einu máli um, að æðsta
og fyrsta boðorð sannrar umferðar-
menningar sé tillitssemi við náungann,
sem elska ber eins og sjálfan sig. Á
sama hátt og við reynum að bæta um-
ferðarmenningu okkar, ættum við líka að
leggja okkur ( Kma að bæta framkomu
okkar með þvi að hlíta ( ríkara mæli en
nú er gert þeim kurteisisreglum, sem
Kklegar eru til að auðvelda mannleg
samskipti og fegra.
Að lokum langar mig til að beina
nokkrum orðum og vinsamlegum tilmæl-
um bæði til kennara og nemenda, en
þó einkum til þeirra fyrrnefndu. í fyrstu
kennslustund er það siðferðileg og
sjálfsögð skylda hvers kennara að kynna
sig fyrir nemendum sínum, og það
þegar í barnaskóla. Nemendur eiga
skilyrðislaust að standa upp fyrir kenn-
urum, þegar þeir koma inn ( kennslu-
stofu, og skal ríkt gengið eftir því, að
þessi regla sé stöðugt haldin. Hér dug-
ir engin hálfvelgja, linkind eða milli-
vegur. Skólaborð eru ekki smiðuð til
að hvíla „lúin“ bein nemenda, og skulu
kennarar ávallt hafa vakandi auga með
því, að fætur nemenda séu á þeim
stað, sem þeim er ætlaður, þ. e. a. s.
á gólfinu undir skólaborðinu.
Meðan þéringar tíðkast meðal sið-
menntaðra þjóða ráðast Islendingar (
það „stórvirki" að leggja þær niður
að mestu ieyti. Áður fyrr fóru menn ekki
I manngreinarálit heldur höfðu það
fyrir fasta reglu að þéra alla ókunnuga
jafnt háa sem lága, nú hafa hins vegar
sumir spyrlar ( fjölmiðlum tekið upp
þann „nýstárlega" sið og „frumlega"
að þéra fína Pétra en þúa hins vegar
ófínni Pála. HviKkt jafnrétti og bræðra-
þel!
Mjög værl það hnignandi háttvísi til
bóta, ef allir foreldrar, skólastjórar,
skólameistarar, rektorar, kennarar og
aðrir forstöðumenn (slenzkra menning-
arstofnana tækju höndum saman og
ættu frumkvæðið að því að hefja aftur
þéringar til jafnmikils vegs og vanda
og áður tíðkaðist. Ég er sannfærð um,
að íslenzkri æsku ætti ekki siður að
vera ( lófa lagið að semja sig að hátt-
um og góðum siðum langafa og ömmu
heldur en klæðaburði þeirra, og ef
þetta tækist, ferðuðust menn ekki leng-
ur hver á sínum kanti, heldur allir á
þeim sama. Það varðar mest til allra
orða, að undirstaða rétt sé fundin.
Andrea Oddsteinsdóttir.