Morgunn - 01.06.1948, Blaðsíða 134
124
MÖRGUNN
guðfræðinga hér á landi, að lærdómi og skörungsskap.
Þeir voru báðir orðnir eindregnir nýguðfræðingar, en séra
Haraldi var ljóst, að spíritisminn gæti bjargað nýguðfræð-
inni frá hinni óskaplega neikvæðu afstöðu til hins yfir-
venjulega í Ritningunni, væri rétt og skynsamlega á mál-
unum haldið. Þetta skildi Jón Helgason ekki, og leiðir
þeirra vinanna skildi, einkum eftir að séra Haraldur hafði
ritað hin stórsnjöllu vamarrit fyrir málið, Hví slær þú
mig? þar sem hann veittist í síðara heftinu sterklega að
fornvini sínum, sem þá var orðinn biskup.
Þegar þeir Einar H. Kvaran og séra Haraldur Níelsson
voru orðnir fyllilega sannfærðir um málið, eftir marg-
víslegar tilraunir og mikinn lestur, létu þeir ekki á sér
standa að boða þjóðinni hinn nýfundna sannleika, og af
ritum, sem eftir þá voru þýdd á erlendar tungur, urðu þeir
kunnir merkum erlendum sálarrannsóknamönnum, sem
þeir hlutu uppörfun frá.
Þegar á fyrstu árunum gengu nokkurir þjóðkunnir menn
í flokk með þeim. Má þar nefna, auk Björns Jónssonar,
menn eins og Þórð Sveinsson, geðveikralækni, Pál Einars-
son, síðar hæstaréttadómara, Indriða Einarsson, rithöf-
und, og ýmsa fleiri. En við hlið Einars Kvarans stóð í
fremstu víglínu konan hans, frú Gíslína Kvaran, greind
kona, sköruieg og þrekmikil.
Fyrsta félagið, sem stofnað var utan um málið, var Til-
raunafélagið svonefnda, sem stofnað var til að reka til-
raunir með Indriða Indriðason. Var mikið líf í því meðan
Indriða naut við, en verkefnið þraut með fráfalli hans, og
var félagið þá lagt niður. Þá var um nokkurra ára skeið
enginn fastur félagsskapur um málið, en á þeim áruro
vann Einar H. Kvaran mikið að fyrirlestrahaldi og ritgerð-
um um málið, og séra Haraldur hóf árið 1914 prédikunar-
starfsemi sina í Fríkirkjunni í Reykjavík. Hann átti alR
til æviloka fádæma aðsókn að fagna að guðsþjónusturn
sínum og hafði á þann veg einstætt tækifæri til að breiða
út þekkinguna á spíritismanum og sálarrannsóknunuro,