Morgunblaðið - 18.12.1985, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAPIÐ, MIÐYIKUÐAGUR18. DESEMBER1985
„Ástin...“
— Rætt við Jóhann Helgason, lagasmið
og söngvara f tilefni af útkomu nýrrar
hljómplötu hans.
JÓHANN HELGASON, lagasmiður og söngvari, sendir frá sér nýja,
stóra plötu fyrir þessi jól með frumsömdu efni. Platan ber heitið „Ast-
in...“ og fjallar eins og nafnið bcndir til um þetta eilífa viðfangsefni
mannlífsins, ástina. Jóhann er ekki nýgræðingur á þessu sviði, mörg
bestu laga hans og ef til vill þau sem þekktust hafa orðið eru í rólegri
kantinum og má þar nefna lög eins og „Ástarsorg", „Sail on“, „Mary
Jane“, sem hann flutti með Magnúsi og fleiri.
Morgunblaðið/Bjarni
Jóhann Helgason með konu sinni Guðrúnu Einarsdóttur og börnunum Ingu Dóru og Halldóru Lillý.
Á plötunni eru tíu lög, sem
Hugverkaútgáfan gefur út, en
það fyrirtæki var sett á stofn til
að standa að útgáfu plötunnar.
Lögin eru 10—15 ára gömul,
samin á árunum 1970—74, utan
eitt sem er frá árinu 1982. Lög
og texta semur Jóhann, en undir-
leik á plötunni önnuðust meðal
annarra meðlimir hljómsveitar-
innar Mezzoforte.
Textarnir á ensku
„Á plötunni eru tíu lög og
textar eftir sjálfan mig utan
einn, sem er eftir Bandaríkja-
manninn John Lang,“ sagði Jó-
hann er blaðamaður hitti hann
á heimili hans í tilefni af útkomu
plötunnar. „Textarnir eru á
ensku og ástæðan fy'rir því er sú
að ég samdi þessi lög á árunum
1970—74, þegar ég var að byrja
í tónlist og þá tíðkaðist ekki
annað en menn semdu texta á
ensku. Ég reyndi þó að setja ís-
lenska texta við þessi lög, en það
gekk engan veginn upp. Þegar
texti og lag koma mikið til sam-
tímis, þá finnst mér það vera
eyðilegging á laginu að breyta
textanum. Lagið verður ekki það
sama á eftir.
Það er fyrst nú sem ég fæ
tækifæri til þess að gefa þessi lög
út. Þegar ég samdi þau hugsaði
ég mér alltaf að nota strengi við
útsetningu þeirra, en það er svo
dýrt fyrirtæki að það varð aldrei
af framkvæmdum. Nú er hins
vegar talsvert síðan strengja-
hljómborð komu á markaðinn.
Þau eru alger bylting hvað þetta
snertir og það er erfitt að trúa
því hvað þau geta gert. Við feng-
um til afnota meiriháttar hljóm-
borð, hið eina sinnar tegundar
hér á landi og það gerir mikið
fyrir plötuna finnst mér,“ segir
Jóhann.
Eiginkonan teiknaði
plötuumslagið
„Platan er tekin upp hér á
landi í stúdíói Stuðmanna, Grett-
isgati og í Hljóðrita. Ég fékk
mjög góða menn rnér til aðstoðar
við upptökumar. Þar ber fyrstan
að nefna Eyþór Gunnarsson í
Mezzoforte. Hann á stóran þátt
í plötunni, stjórnaði upptökum,
spilaði á öll hljómborð nema í
einu lagi og útsetti lögin með
mér. Tveir aðrir meðlimir Mezzo-
forte spila einnig undir á plöt-
unni, þeir Gunnlaugur Briem á
trommur og Friðrik Karlsson á
gítar. Auk þeirra spila þeir Björn
Thoroddsen á gítar og Skúli
Sverrisson á bassa. Þá leikur
Magnús Kjartansson á hljóm-
borð í einu lagi. Ég sé um söng-
inn, en ég fékk konuna mína,
Guðrúnu, til að syngja bakradd-
ir. Hún stóð sig svo vel þegar hún
söng bakraddir í laginu „Take
your tirne" að mér fannst engin
spurning um að fá hana til að
gera það. Hún lét ekki við það
sitja, því hún hannaði umslag
plötunnar lika, enda við nám í
Myndlista- og handíðaskólanum.
Þá má ekki gleyma því að Kjart-
an Kjartansson hljóðblandaði
plötuna með Eyþóri.“
Fjögur laganna gefin
út áöur
— Hafa einhver þessara laga
verið gefin út áður?
„Já, því er ekki að leyna að það
er nokkra gamla kunningja að
finna á plötunni, eins og til
dæmis þetta, „Bluberry Bush“,
sem var á Change-plötunni."
Lagið hljómar úr hátölurunum,
en platan hafði verið sett á fón-
inn áður en viðtalið hófst. „Þarna
er líka lagið „I want to be with
you“, sem Engilbert Jensen hafði
af að toga út úr mér. Með ís-
lenska textanum hét það „Fyrir
þína ást“. Þá var lagði „Do you
still believe in love“ í kvikmynd
Hrafns Gunnlaugssonar „í hita
og þunga dagsins" og hét þar
„Hiti og þungi“. Ég var aldrei
ánægður með það með íslenska
textanum, þó hann hafi verið
góður út af fyrir sig — það
vantaði ákveðna mýkt í sönginn.
Síðan var nýjasta lagið, „Celia",
á safnplötu sem hét Rás 4. Hin
lögin sex hafa aldrei verið gefin
út áður og eins og ég sagði hafði
ég raðað þessum lögum á plötu
strax á miðjum áttunda áratug-
inum, að undanskildu laginu sem
ég samdi 1982.
Ég var til þess að gera nýbyrj-
aður í tónlist þegar ég samdi
þessi lög, til dæmis vorum við
Maggi þá ekki byrjaðir að semja
og spila saman. Maður var nátt-
úrlega búinn að ganga i gegnum
ýmis tímabil í tónlistinni, en á
þessum tíma hlustaði ég mest á
rólega músík. Ef ég ætti að nefna
einhverjar fyrirmyndir, þá væru
það einna helst Burt Bacharach
og Gunnar Þórðarsson, en þá
voru Hljómarnir búnir að gera
vinsæl lög eins og „Er hann birt-
ist“ og „Ástarsælu". Þá má einn-
ig nefna Paul Williams, Carpent-
ers og hljómsveitirnar Bread,
Beach boys og Bítlana. Þessir
tónlistarmenn eru mjög sterkir
áhrifavaldar í lögum á plötunni,
til dæmis í „Im sorry“, „Blue
boy“ og „Don’t“.“
Hrollvekja að koma
sér upp þaki
yfir höfuöiö
— Hvers vegna ákvaðstu að
gefa út plötuna sjálfur?
„Steinar hf. gáfu út síðustu
plötuna mína. Þegar ég bar þessa
plötu undir þá, hafði aðstaðan
hjá fyrirtækinu breyst, plötusala
minnkað mjög mikið og engin
plön uppi um annað en að gefa
út þær plötur sem stæðu örugg-
lega undir kostnaði. Ég reyndi
ekki að fara með plötuna til
annarra útgefenda, setti dæmið
niður fyrir mér og ákvað að taka
áhættuna sjálfur. Ég var til þess
að gera nýbúinn að kaupa íbúð
og það er það mikil hrollvekja
að mér hraus engan veginn hug-
ur við því dæmi. Eftir að hafa
þraukað við að halda íbúðinni í
nokkur ár, fannst manni það alls
ekki mikið að ráðast í þessa út-
gáfu.
íslensk lög standast
samjöfnuö við erlend
— Hvernig Bnnst þér íslensk
tónlist í samanburði við það verið
er að gera í útlöndum?
„Þegar við Maggi vorum hjá
Chappels-fyrirtækinu í London
fór ég með spólu með lögum
Gunnars Þórðarsonar til þeirra,
sem mér finnst mörg hver mjög
góð. Það bar ekki árangur þá,
enda margir þættir sem spila inn
i þetta aðrir en gæði laganna.
Það er örugglega verið að gera
mjög góða hluti í tónlist víða í
heiminum sem aldrei ná eyrum
manns vegna þess hversu banda-
ríski markaðurinn er ráðandi.
Það hefur líka lítið verið gert hér
á landi til að koma íslenskri
músík á framfæri erlendis, þar
til nú nýverið. Ég er alveg sann-
færður um að mörg íslensk lög
standast alveg samjöfnuð við það
sem gert er erlendis.
Einna ánægöastur meö
lögin á þessari plötu
„Ég er ekki frá því að ég sé
að ýmsu leyti einna ánægðastur
með lögin á þessari plötu af þeim
lögum sem ég hef samið til þessa.
Ég hef alltaf verið hrifinn af
rólegri músík, þó ég hafi ekki
fyrr gefið út plötu, þar sem ein-
göngu eru róleg lög. Það var
sannarlega kominn tími til þess
að ég gerði svona plötu. Hingað
til hef ég yfirleitt látið aðra lista-
menn fá þessi lög. Þeir sem hafa
gaman af rólegum lögum ættu
að geta haft gaman af plötunni,
en með rokkarana gegnir öðru
máli. En svo er að sjá hvernig
þetta 10—15 ára gamla efni
stenst tímans tönn, en þess er
að gæta að ballöður ganga miklu
síður úr sér en önnur tegund tón-
listar."
Lítiö samið undanfariö
„Ég hef lítið samið af tónlist
undanfarið. Ég á efni á tvær stór-
ar plötur, þar sem eru lög við
kvæði ljóðskálda, bæði við ljóð
Davíðs Stefánssonar og Krist-
jáns frá Djúpalæk. Ég hef reynt
að koma þessu út, en útgefendur
sýna þessu lítinn áhuga, þeim
finnst þetta varla flokkast undir
poppmúsík og þeir eru vantrúað-
ir á að þessi tónlist gangi á
markaðnum í dag. Ef þessi plata
gengur vel, getur jafnvel verið
að maður skelli sér út í að gefa
þetta út sjálfur. Þess utan á ég
efni á þriðju plötuna. Það eru
róleg og einföld lög, sem ég
myndi vilja flytja við undirleik
kassagítars."
Eins og þaö dragi
frá sólu
„Það er afskaplega mismun-
andi hversu mikið ég sem og
hvenær. Það virðist koma í tíma-
bilum. Stundum gengur ekkert
að semja, þó maður sitji við. Svo
getur skipt um, eins og það dragi
frá sólu, en auðvitað getur liðið
langur tími áður en maður er
kominn með tíu lög sem maður
er ánægður með. Breyting á
umhverfi getur haft mikið að
segja hvað þetta snertir. Ég er
hins vegar venjulega fljótur, ef
sá gállinn er á mér, einkum ef ég
hef texta eða ljóð til að styðjast
við. Þá getur lagið orðið til á
hálftíma eða klukkutíma, en í
öðrum tilfellum tekur þetta
lengri tíma og þarf meiri íhugun-
ar við. Það er eins og opnist eitt-
hvað og það hefur sýnt sig að
maður er oftast ánægðastur með
þau lög, sem maður er fljótur að
semja og þau hafa fengið bestan
hljómgrunn," sagði Jóhann að
lokum.
HJ
Unnið af fullum krafti að
undirbúningi hjá Alpan hf.
Selfoflsi, 13. desember.
UNNIÐ er ad því af fullum krafti
hjá Alpan hf. á Eyrarbakka við að
undirbúa starfsemi fyrirtækisins á
staðnum. Undirbúningurinn hófst um
mitt ár í fyrra með breytingum á
húsum, vali á vélum og þjálfun starfs-
manna.
í verksmiðjunni á Eyrarbakka
verða framleiddar pönnur úr áli af
ýmsum gerðum. Meginhluti véla-
kosts verksmiðjunnar er kominn til
landsins og unnið að því að setja
hann upp.
Jöfnum höndum er unnið að
uppsetningu loftræstikerfis og
liggja stórir stokkar eftir lofti húss-
ins. Uppsetning rafbúnaðar er einn-
ig vel á veg kominn og hefur sér-
stakur háspennustrengur verið
lagður að verksmiðjunni þar sem
hún er nokkuð orkufrek. Skrifstofu-
og starfsmannaaðstaða er að mestu
frágengin og verður hin vistlegasta.
Starfsmenn Alpan hf. búa sig
þessa dagana undir að prófa vélarn-
ar við raunverulega framleiðslu,
jafnóðum og þær eru settar niður.
Það eru 15—20 manns, iðnaðar-
menn og aðrir, sem vinna við undir-
búninginn. Gert er ráð fyrir að
starfsemi verksmiðjunnar hefjist í
febrúarmánuði á næsta ári.
Sig. Jóns.
Morgunblaðið/ Sig. Jóns.
Unnið við undirbúning hjá Alpan á Eyrarbakka. Verksmiðja Alpan hf. verður
í húsum Einarshafnar, sem gerð hafa verið upp og endurnýjuð.