Morgunblaðið - 18.12.1985, Blaðsíða 65

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR18. DESEMBER1985
65
Brezhnef
aði svo fyrir að allur umfram-
mannafli yrði sendur heim er
neyddi margan herforingjann til
að setjast í helgan stein. Auk þessa
hafði Kúbudeilan verið Krútsjeff
og Sovétríkjunum til hinnar mestu
niðurlægingar.
Brezhnef studdur
til valda
Ef eitthvað gerði útslagið var
það fyrirhuguð breyting á innri
starfsemi og skipulagi flokksins
er Krútsjeff gekk með í maganum.
M.a. ógnaði hann ískyggilega til-
veru þeirra allra heilögustu, þ.e.
innsta kjarna herrastéttarinnar
er fer með öll völd í Sovétríkjun-
um. Þeir urðu óöruggir um stöðu
sína og fannst sem afskipti og ráð-
deild Krútsjeffs gæti ekki haldið
áfram.
Shevchenko segir að Federenko
hafi tjáð sér gang mála þessa ör-
lagaríka hausts. Suslov og Kosygin
voru aðalhvatamenn hallarbylt-
ingarinnar. Suslov virtist ánægður
í stöðu sinni sem aðal-hugmynda-
fræðingur flokksins og Kosygin
sem formaður ráðherranefndar
Sovétríkjanna en sem slíkur hafði
hann mikil áhrif á efnahags- og
utanríkismál og alla stefnumótun
í þeim málum. Þó reyndust þeir
eiga í örðugleikum að gera upp við
sig hver yrði aðalritari flokksins.
í næstu grein verður fjallað um
það.
HELOTU HEIMILDIR:
Arkady N. Shevchenko. Breaking With Mo»-
cow. A.F. Knopf, USA 1985. TIME Mag&zine,
ll.ogl8.febr.1985.
Höíundur á sæti í utanríkismála-
nefnd Sambands ungra sjálfstæó-
ismanna.
Eiginkonur í
SKJALDBORG á Akureyri hefur
gefiö út skáldsöguna Eiginkonur í
Hollywood eftir Jackie Collins í þýð-
ingu Gissurar Ó. Erlingssonar.
Á bókarkápu segir m.a.: „sagan
er víða fyndin, hneykslaleg á köfl-
um, stundum furðu dapurleg og
snertir sjálfar hjartataugar þess-
arar glitrandi smáveraldar á Bev-
erly Hills, lýsir molnandi menn-
ingu í spilltu samfélagi, þar sem
saman blandast hömlulaus sið-
spilling, valdafíkn og fégræðgi.
Eiginkonurnar í Hollywood fara
með lesandann í skoðunarferð þar
sem hann hittir fyrir ógleymanleg-
ar persónur uns ferðinni lýkur með
stökki inn í æsilegt og gersamlega
óvænt uppgjör."
Bókin er 470 blaðsíður.
LITLI SVARTI SAMBÓ
íaqa oo Ktvnom rrtm
HCtCN 8ANNCRMAN
Kasparov vígði titilinn
með sigri yfir Timman
ELDSKÍRN Garys Kasparov sem
heimsmeistara í skák stendur nú
yfir í Hollandi þar sem hann tefiir
einvígi við Jan Timman, fremsta
skákmann Vesturlanda. Strax í
fyrstu skákinni náði Kasparov að
sýna að hann er titilsins verður,
því þá náði hann að snúa laglega
á Timman í miðtafii og vinna síðan
skákina í 52 leikjum. Það er hol-
lenska fjölmiðlunarfyrirtækið
KRO sem heldur einvígið, en það
hefur undanfarin ár staðið fyrir
einvígjum Timmans við ýmsa af
beztu skákmönnum heims. Einvígi
þetta er ekki liður í heimsmeistara-
keppninni, en ætti samt að gefa
góða vísbendingu um ganginn þar
á næstunni.
Kasparov undirbýr sig nú fyrir
þriðja heimsmeistaraeinvígið við
Anatoly Karpov, en það hefst I
febrúar næstkomandi. Timman
er hins vegar einn af fjórum sem
berjast um sigurinn í keppninni
um áskorunarréttinn á heims-
meistarann næsta haust, hver
svo sem það nú verður. Hann
mætir sovézka stórmeistaranum
Artur Jusupov í undanúrslitum
keppninnar í janúar.
Þó hér sé um nokkurs konar
æfingaeinvígi að ræða er samt
mikið í húfi fyrir báða. Afhroð
Timmans gæti þýtt minnkandi
sjálfstraust og slælega einbeit-
ingu í einvíginu við Jusupov.
Kasparov verður auðvitað að
sigra, þó ekki væri nema með
minnsta mun, til þess að viðhalda
orðstír sínum sem heimsmeist-
ara.
Þrátt fyrir að Timman sé
þriðji stigahæsti skákmaður
heims, á eftir Kasparov og
Karpov, átti hann samt í tölu-
verðu basli með að komast í hóp
þeirra fjögurra sem tefla í áskor-
endaeinvígjunum. Nýlokið er
einvígi hans við Mikhail Tal, sem
lauk 3—3, en Timman hreppti
fjórða sætið vegna hagstæðari
stiga.
Mikill áhugi er í Hcllandi fyrir
einvíginu og komust færri að en
vildu í salarkynnum sjónvarps-
stöðvarinnar. Eitt þúsund sæti í
skáksalnum sjálfum voru öll
skipuð og er loka varð húsinu
Jan Timman
fljótlega upp úr byrjuninni því
1500 skákáhugamenn til viðbótar
höfðu troðið sér inn í skýringasa-
linn þar sem hollenskir stór-
meistarar skýrðu leikina.
Framan af skákinni voru
margir hollensku áhorfendanna
bjartsýnir fyrir hönd Timmans,
en sérfræðingar spáðu flestir
jafntefli. í flóknu miðtafli varð
Hollendingnum síðan á í mess-
unni og skyndilega hafði heims-
meistarinn náð að galdra fram
stöðu þar sem Timman virtist
standa vel, en honum voru í raun
allar bjargir bannaðar.
Timman reyndi að klóra í
bakkann með því að fórna tveim-
ur riddurum fyrir hrók, en í
lokaþætti skákarinnar tefldi
Kasparov óaðfinnanlega.
1. einvígisskákin:
Hvítt: Jan Timman
Svart: Gary Kasparov
Spánski leikurinn
1. e4 — e5, 2. Rf3 — Rc6, 3. Bb5
— a6, 4. Ba4 — Rf6, 5. 04) —
Be7, 6. Hel — b5, 7. Bb3 — d6,
8. c3 — 0-0, 9. h3 — Bb7, 10. d4
— He8.
Eftir fyrra einvígi sitt við
Kasparov sagði Karpov að hann
kviði fyrir þvi seinna, þar sem
Kasparov hefði fengið 48 ókeypis
kennslustundir hjá sér, en hann
hefði sjálfur ekkert getað lært
af áskorandanum.
Kasparov virðist í toppþjálfun
Nú eru „kennslustundirnar"
orðnar 72 og því er ekki að neita
að Kasparov hefur lært ýmislegt
af Karpov. Hér beitir hann t.d.
uppáhaldsafbirgði heimsmeist-
arans fyrrverandi.
11. Rbd2 — Bf8,12. a3.
Kasparov kaus venjulega að
leika a2 — a4 með hvítt gegn
Karpov í slíkum stöðum.
12. H6, 13. Bc2 — Rb8, 14. b4 —
Rbd7, 15. Bb2 — g6, 16. c4 —
exd4, 17. Rxd4 — c6, 18. cxb5 —
axb5,19. a4l? — bxa4,20. Bxa4.
Fram að þessu hefur andi
Karpovs svifið yfir vötnunum, en
nú breytir Kasparov út af skák
þeirra Timmans og Karpovs í
Tilburg 1979 sem tefldist: 20. —
Hc8 21. Hcl — c5 og svartur
jafnaði taflið.
20. — I)b6,21. b5.
Með slíkum uppskriftum getur
hvítur vart gert sér vonir um
meira en jafntefli. Til greina kom
21. - Db3!?
21. cxb5, 22. Bxb5 — d5!, 23. Hxa8
— Bxa8, 24. Da4 — Rc5, 25. Dc2
— Hb8,26.exd5.
26. e5 — Re4 var svörtum í
vil. Nú ætti jafntefli að vera
líkleg niðurstaða eftir þessi
miklu peðauppskipti, en hvorug-
ur er á þeim buxunum að fara
að skipta upp á meiri liði. í stað-
inn leggur Timman út í vafasama
áætlun.
26. — Rxd5, 27. Rc4 — Dc7, 28.
Re5!? — Bg7,29. Rec6?
Timman hyggst koma svörtu
riddurunum á d5 og c5 í uppnám,
en leikurinn hefur þveröfug
áhrif. Að hörfa með 29. Ref3 var
slæmt vegna 29. — Rf4, en hvítur
hefði getað þvingað fram jafn-
teflislega stöðu með því að leika
29. Ba3!, því eftir 29. — Bxe5, 30.
Dxc5 — Dxc5, 31. Bxc5 gengur
31 .. .Bxd4?, 32. Bxd4 - Hxb5?
auðvitað ekki vegna matnsins í
borðinu.
29. Bxc6,30. Bxc6.
Eftir 30. Dxc5 - Bxb5, 31.
Dxd5 — Bc4 tapar hvítur manni.
30. — Rf4!
Mögnuð staða. Hvítu stöðunni
verður varla bjargað, eins og
eftirfarandi afbrigði gefa til
kynna:
1) 31. Bf3 - Rfd3, 32. Hbl -
Rxb2og vinnur.
2) 31. Be4 — Dd6 með hótunum
32. — Hxb2 og 32. — Hd8.
3) 31. Dxc5 Rd3! og vinnur lið.
4) 31. He8+ — Hxe8, 32. Bxe8 —
De7, 33. Bb5 — (þvingað) Dg5!
og hvítur tapar a.m.k. peði.
Timman valdi því að freista
gæfunnar með drottningu og
hrók gegn drottningu og tveimur
riddurum.
31. Bb5 — Hxb5!, 32. Rxb5 —
Dc6, 33. f3 — Dxb5, 34. Bxg7 —
Kxg7, 35. Dc3+ — Kg8, 36. De5
— Rfe6, 37. Hal — Db7, 38. Dd6
— h5, 39. Khl — Kh7, 40. Hcl —
Da7,41. Hbl — Rg7.
Nú loks fær svartur frið til að
lagfæra stöðu riddara sinna. Þó
staðan sé einföld, eykur það síður
en svo jafnteflislíkurnar, því fari
baráttan fram á litlu svæði
borðsins, eins og hér, njóta ridd-
arar sín sérlega vel.
42. Hb8 — Rce6, 43. De5 — Rd4,
44. Hbl — h4, 45. Db8 — De7,
46. Db4 — I)f6. 47. Df8 — Re2,
48. Hdl — Rf5, 49. Db8 — Re3,
50. Dd8 — Df4, 51. Hel — Rfl! og
Timman gafst upp. Ekki amaleg
eldskírn nýbakaðs heimsmeist-
ara!
Hollywood
Litli svarti
Sambó
Iðunn hefur nú aftur sent frá
sér ævintýrið Litli svarti Sambó
eftir Helen Bannerman sem Frey-
steinn Gunnarsson þýddi. Bókin
er prentuð í Portúgal. í fréttatil-
kynningu frá útgefanda segir að
óþarft sé að fara um bókina mörg-
um orðum því að flestir foreldrar,
afar og ömmur hafi kynnst henni
af eigin raun. Iðunn hefur einnig
gefið út bækurnar Sambó og Tví-
burarnir og Litla hvíta Lukka eftir
sama höfund.
, HELGI
HALFDANARS0N
Safn ritgerða um íslenskt mál.
„Þaö sýnir menningarstig hverrar
þjóöar, hversu annt hún lætur sér
um aö varöveita tungu sína.“
LJOÐHUS HF
Simi 17095,18103.

Bókaútgáfa