Morgunblaðið - 23.08.1988, Side 49

Morgunblaðið/Bjami
Einar Isfeldsson bóndi á Kálfa-
strönd.
Hörmung'
að horfa
á vatnið
- segir Einar Isfelds-
son á Kálfaströnd
Á BÆNUM Kálfaströnd við Syðri-
Flóa Mývatns býr Einar ísfelds-
son. Sagðist hann ekki muna eftir
svona litlu fuglalífi við vatnið,
nema e.t.v. sumarið 1971, þegar
endur yfirgáfu egg sín, rétt eins
og nú.
„Vísindamennimir segja ekkert,
hvort sem það er af því að þeir vita
ekkert eða vilja ekkert segja. Við
erum sum svolitið hrædd um að þetta
geti verið mengun. Það væri þá
líklega vegna áburðar sem bændur
bera á tún sín. Svo er gífurleg um-
ferð ferðamanna hér. Hingað koma
líklega 100 þúsund ferðamenn á
hveiju sumri. Frárennslið frá Kísiliðj-
unni veldur okkur líka talsverðum
áhyggjum.
I Laxá er þó nokkuð um húsend-
ur, þar sem mývargurinn klekst út.
En hér við vatnið hafa flestar endur
afrækt egg eða unga. Þær komu í
vor og verptu en fóru aftur í júní.
Hér í hólmanum fyrir utan var mikið
varp. Við fórum þangað um daginn
og týndum um 200 yfírgefín anda-
regg. Rétt eftir aldamót var hér mik-
il eggjatekja, týnd þetta 16 til 18
þúsund andaregg á vori.
Það er hörmung að horfa á vatnið
núna. Vísindamenn segja að hér
hefðu átt að vera 30 þúsund endur
og það sést ekki ein einasta. Og fisk-
ur er heldur enginn. Þeir fáu sem
veiðast eru grindhoraðir og óætir.
Hér áður fyrr var mikill silungur í
vatninu en nú er engin veiði" sagði
Einar.
aukning verður á fosfötum sem ber-
ast í vatnið. Vatnið sem rennur í
Mývatn er af náttúrulegum orsökum
mjög auðugt af fosfötum og er það
eitt af því sem gerir vatnið svo sérs-
takt. Ef breyting verður á aðrennsli
fosfórs gæti það komið af stað keðju-
verkun sem ylli þessu. Ekki er auð-
velt að sjá hvað gæti haft áhrif á
það. Hugsanlega breytingar af
rnannavöldum, t.d. berst talsvert frá
byggðinni og Kísiliðjunni" sagði
Ámi.
Þó engir ungar hafi komist á legg
á Mývatni, nema toppandarungar
Sem lifa á homsílum, er mikið líf í
Laxá, enda hefur nóg verið af bitmýi
sem lifír í straumvatni. Ámi sagði
að venjulega skiptist á að mikið
vseri af mýi í vatninu þegar lítið væri
í ánni og öfugt. Sumar andategundir
sem venjulega halda sig á vatninu
hafa fært sig yfír á Laxá og eru t.d.
allir þeir húsandamngar sem upp
komust í Mývatnssveit á Laxá, eða
um 500 ungar. Þegar fuglar voru
taldir, var talið á öllum ám og vötn-
um í Mývatnssveit. Þá fundust um
150 duggandarungar og um 200
skúfandarungar á ánni. Hrafnsand-
ar- og hávelluungar fundust sárafáir
og vom þeir eingöngu á ánni og
hokkrir á Sandvatni. Straumandar-
ungar vom um 160, efst á Laxá, og
var það talsvert mikið miðað við
venju, en af hinum tegundunum er
miklú færra en vant er.
Enn á eftir að rannsaka margt
- segir Jón Pétur Líndal, sveitarstjóri Skútustaðahrepps
í ÞORPINU í Reykjahlíð býr sveitarstjórinn í Skútustaðahreppi, Jón
Pétur Lindal, og var hann inntur eftir sínu áliti á ástandi Mývatns.
Hann sagði að ungadauðinn væri vissulega staðreynd. Allir væru sam-
mála um áð orsakanna væri að leita i fæðuskorti, en ekki væru allir á
einu máli af hverju hann stafaði.
„Sumir halda því fram að það sé
mengun frá Kísiliðjunni sem þessu
valdi. Eftir því sem ég hef fylgst
með rannsóknum og heyrist á
vísindamönnum sýnist hæpið að
benda á neitt eitt sérstaklega sem
áhrifavald og full snemmt að kenna
einhveijum ákveðnum þætti þar um.
Enn á eftir að rannsaka margt og
ekki komin nein heildamiðurstaða
út úr þeim rannsóknum sem gerðar
hafa verið.
Það er brýn þörf á stöðugum og
nákvæmum rannsóknum á lífríki
vatnsins og hugsanlegri mengun.
Það hefur verið viss tilhneiging til
að skella skuldinni á Kísiliðjuna, en
ef ekki væri dælt úr vatnsbotninum
myndi vatnið á endanum þoma upp.
Af þeim gögnum sem fram hafa
komið er ekkert sem beinlínis segir
að dýpkun vatnsins og Kísiliðjan séu
til skaða fyrir lífið í vatninu.
Frárennsli og úrgangur frá hótel-
inu og allri byggð við Mývatn gæti
hugsanlega valdið skaða ef það færi
í óhóflegu magni út í vatnið, en at-
huganir hafa ekki sýnt fram á að
svo sé. Þetta eru allt hlutir sem þarf
að skoða og þær rannsóknir sem
gerðar hafa verið hafa fyrst og
fremst sýnt fram á að á þeim er
full þörf. Þær þyrftu þó að vera enn
ítarlegri og víðtækari en sú ijárveit-
ing sem fengist hefur í þetta verk-
efni nægir til.
Sem sveitarstjóra ber mér að gæta
hagsmuna íbúanna. Kísiliðjan er und-
irstöðuþáttur í atvinnulífínu svo hún
verður starfrækt áfram nema full-
sannað sé að hún valdi skaða.
Ferðamannaiðnaður er hér vissu-
lega einnig mikilvægur. Einkum eru
það bændur sem hafa tekjur af því
að leigja út herbergi og aðra að-
stöðu. Margir sem koma hingað
koma til að skoða fuglana og okkur
Morgunbl aðið/Bj arni
Jón Pétur Líndal, sveitarstjóri
Skútustaðahrepps.
er því mikið í mun að finna raun-
verulega ástæðu fyrir þessari röskun
á fuglalífínu. En við viljum að málið
sé rannsakað hlutlaust og ómótað
af fyrirfram ákveðnum skoðunum"
sagði Jón Pétur.
LJÓSRITUNARVÉLAR
NETTAR, LITLAR 0G LÉTTAR
D-10
Lítil, einföld og því traust. Fyrirtak á skrifborðið!
Sú ódýrasta á markaðnum.
D-100
Japönsk snilldarhönnun, þýsk ending og
nákvæmni. Lágt verð og rekstarkostnaður.
MINOLTAEP50
5 lita prentun ef vill, innsetning einstakra arka,
hágæðaprentun og hagkvæmni í rekstri.
BXkjaran
ARMULA 22. SlMI (91) B 30 22. 108 REVKJAVtK

RYÐFRIAR
ÞREPA-
DÆLUR
= HÉÐINN =
VELAVERSLUN SÍMI 624260
SERFRÆÐIPJONUSTA - LAGER
I
Smurstöð Heklu hf. er í alfaraleið við Laugaveginn.
Hún er skammt frá miðbænum og því þægilegt að skilja bílinn
eftir og sinna erindum í bænum á meðan bíllinn er smurður.
Nýlega var tekin í notkun fullkomin veitingaaðstaða fyrir þá
viðskiptavini sem vilja staldra við á meðan bíllinn er smurður.
Fljót og góð þjónusta fagmanna tryggir fyrsta flokks smurningu.
Lítið við á Laugavegi 172 eða pantið tíma í símum
695670 og 695500.
Verið velkomin.
HEKIA HF
Laugavegi 170 ■ 172 Síml 695500