Morgunblaðið - 07.12.1991, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. DESEMBER 1991
Kjamavopn á íslandi
Birni Bjarnasyni þingmanni svarað
eftir Þór Jónsson
Þegar alþingismaður, sem jafn-
framt er reyndur blaðamaður, er
ársijórðung- að skrifa grein í þeim
tilgangi að hrekja upplýsingar í fjöl-
miðlum og fletta ofan af óvönduð-
um fréttamanni, sem „dregur álykt-
anir af hæpnum eða röngum for-
sendum”, mætti ætla að sú grein
væri full af haldbærum rökum og
fréttamaðurinn og fréttastofan
glötuðu trausti sínu.
Þetta á þó ekki við um grein
Björns Bjarnasonar, Sjálfstæðis-
flokki, þegar hann vísar á bug frétt-
um sem ég flutti á Stöð 2 í júlí sl.
um komur kjarnorkuvopnaðra her-
skipa frá Bandríkjunum til íslands
(Morgunblaðið 13. október).
í grein Björns eru þversagnir,
órökvísi, dylgjur og ósannindi og
satt að segja efast ég um að hún
hefði batnað af lengri yfirlegu.
Greinin er nefnilega . skólabókar-
dæmi um aðferð stjórnmálamanna
til að rengja og gera tortryggilegar
fréttir, sem eru þeim óþægilegar
og á skjön við pólitíska sannfæringu
þeirra, án þess þó að bera á móti
neinu efnislega eða benda á bresti
í sönnunarfærslunni. Það á bara
að sýnast svo.
Björn ræðst fyrst á starfsbróður
minn á Stöð 2 vegna fréttar um
ryðhreinsun vatnstanka undir Perl-
unni. Þótt fréttamaðurinn hafi bent
á að mannvirkið stæði á öðrum stoð-
um en tönkunum, þykir Birni hann
„gefa til kynna að Perlan væri í
hættu”. Ætli fleiri en Björn lesi úr
þessu lævísan áróður gegn Davíð
Oddssyni og að Perlan riði til falls?
En þetta er bara dæmi um við-
kvæmni hans varðandi fréttir, sem
ekki eru honum að skapi, og með
hvaða hætti hann snýst gegn þeim.
Annarlegur tilgangur greinar hans
verður augljós.
Óyggjandi sannanir
Hvað mínar fréttir varðar, — eða
„krossferð”, eins og Björn kýs að
kalla þær —, tókst mér ekki að
hans dómi að „leggja fram óyggj-
andi sannanir”. Þó byggði ég frétt-
irnar, skrifar Björn, á „misjafnlega
sterkum líkum” (það er vel, að ekki
voru það veikar líkur, en þetta er
óvænt hrós úr herbúðum Björns,
þar sem menn eru kaþólskari en
páfinn í öllu sem tengist bandaríska
hernum og Atlantshafsbandalag-
inu) og á „samtölum við erlenda
menn”. En ekki hvað? Fréttirnar
fjöljuðu um erlent herveldi.
Án þess að ætla sér það, bendir
Björn í raun á að ég leitaði fanga
víða og heimildasöfnun mín var
traust.
Opinber gögn úr skjalasöfnum
bandríkjahers, sem meðal annars
sýna að kjarnorkuvopn voru um
borð í skipunum, þegar þau lögðu
úr höfn í Bandaríkjunum, en benda
ekki til að vopnin hafi verið fjar-
lægð fyrir heimsóknina til íslands;
vitnisburður fyrrverandi flotafor-
ingja, sem sjálfur sigldi um höfin
með kjarnorkuvopn og gerði kjarn-
orkuvopnaáætlanir fyrir bandaríska
flotann; þekking hernaðarsérfræð-
inga á venjum og meira að segja
skyldum kjarnorkuvopnaðra her-
skipa á leið til móts við óvininn í
austri; alþekkt og viðurkennt dæmi
um að bandaríski flotinn hafi virt
að vettugi bönn við siglingu með
kjarnorkuvópn um landhelgi vin-
veittra þjóða; með öllu þessu er
ekkert unnt að „sanna” að mati
Björns.
Trúlega þykir honum ekki annað
vera óyggjandi sönnun, en að
kjarnavopn springi í Sundahöfn! Til
allrar hamingju þarf ekki að sanna
neitt fyrir Birni Bjarnasyni í fíla-
beinsturni hans.
Fráleit staðhæfing
Staðhæfing Björns að „öllum
skýringum íslenskra stjórnvalda var
hafnað eða þau gerð tortryggileg”
er fráleit. Mér er að vísu ráðgáta
hvað þingmaðurinn meinar með
„skýringar”. Isiensk stjórnvöld hafa
ekkL geftð neinar skýringar, þótt
alloft hafi verið eftir þeim leitað.
Aftur á móti má. reikna með að
hann eigi við tvær fréttatilkynning-
ar frá utanríkisráðuneytinu. Þótt
Stöð 2 hafi ekki farið að dæmi
sumra annarra fjölmiðla og birt þær
gagnrýnis- og athugasemdalaust,
eins og einhvern stórasannleik, sem
ekki má efast um, er alrangt og
ábyrgðarhlutur af þingmanni að
alhæfa að þeim hafi verið hafnað.
Svörum ráðuneytisins voru gerð
ýtarleg skil: fyrra svarið fjallaði um
að þrátt fyrir upplýsingar Stöðvar
2 væri engin ástæða til að efast
um að stefna Islands í þessu efni
hefði ekki verið virt, hið síðara fjall-
aði um að engin stefna hefði verið
til.
Þa er mér spurn hvaða stefnu
ráðuneytið vísaði til í fyrra skeyti
sínu? Ráðuneytið var einfært um
að gera „skýringar” sínar tortryggi-
legar og þurfti ekki minnar hjálpar
við.
V AKA-HELG AFELL hefur
gefið út skáldsöguna Býkúpan
eftir spænska nóbelskáldið
Camilo José Cela. Kristinn R.
Olafsson þýðir bókina á ís-
lensku en iiún er gefið út með
stuðningi þýðingarsjóðs og
menningarmálaráðuneytis
Spánar.
í kynningu útegefanda segir
m.a.: „Býkúpan er stórbrotið og
margþætt verk er lýsir Madrid
þijá kalda vetrardaga í byijun
fimmta áratugarins þegar myrkur
skuggi spænska borgarastríðsins
(1936-1939) setur enn mark sitt
á Iíf borgarinnar og tilveru íbú-
anna. ■
Þór Jónsson
„Sjálfur álít ég að fyrr-
um flotaforingi Eugene
J. Caroll sé mun áreið-
anlegri í kjarnorku-
vopnaumræðunni held-
ur en Björn Bjarnason
og allir sérfræðingar
utanríkisráðuneytisins
til samans.”
Vansæmandi dylgjur
Bæði utanríkisráðuneytíð og
Björn Bjarnason dylgja um að heim-
ildarmanni mínum, Eugene J. Can’-
oll, fyrrum flotaforingja Bandaríkj-
astjórnar, sé ekki treystandi, af því
að hann hefur nú á efri árum tekið
að starfa hjá Center for Defense
Information (CDI), þ.e. Upplýs-
ingamiðstöð um varnarmál í Was-
hington, þar sem William Arkin
Kristinn R. Ólafsson þýðandi
bókarinnar segir m.a. í forspjalli
að bókinni er hann nefnir: Bitur
kronika um bitra tíma: „Sagan
er byggð upp eins og kvikmynd
sém Cela tekur af hundruðum
sögupersóna auk fjölmargra raun-
sögulegra manna, filma sem höf-
undur klippir sundur og fléttar
síðan saman aftur í hraðar svip-
myndir, nærmyndir, tímastökk,
atburðir samhliða í tíma, til að
bregða upp heildarmynd af til-
teknu andartaki í lífi fjöldans og
grípa „núið” sem eitt er mannin-
um áþreifanlegt þar eð fortíðin
er aðeins afbökuð minnismynd
raunveruleikans og framtíðin er
ómynduð enn.”
Skáldasaga eftir
Camilo José Cela
starfaði fyrir tíu árum og varð það
á að fullyrða að kjarnorkuvopn
væru í Keflavík án þess að hafa
pottþéttar sönnur fyrir því. Auk
þess hefur Björn sjálfur, sem blaða-
maður Morgunblaðsins, kynnt sér
starfsemina (væntanlega hlutlaust
og með opnum huga eins og blaða-
manni sæmir) og þótt málflutningur
yfirmanna CDI síður en svo sann-
færandi.
Það er augljóst að á ritstjórn
Morgunblaðsins hefur ekki verið
tekið mark á þeirri skoðun Björns
Bjarnasonar, því að í mikilli úttekt
á ákvörðun Bush Bandaríkjaforseta
á róttækri og einhliða fækkun
kjarnavopna í lok september sl. er
CDI einmitt ein af heimildum blaðs-
ins.
Eugene J. Caroll, fv. flotafor-
ingi, staðfesti í fréttum mínum á
Stöð 2 að ályktunin um að kjarn-
orkuvopnuð skip hefðu komið til
Islands væri rétt með hliðsjón af
þeim gögnum sem ég hefði og ára-
tuga reynslu hans í bandaríska sjó-
hernum.
En að dómi íslenskra stjórnvalda
og Björns Bjarnasonar ber að trúa
flotaforingjanum varlega af fyrr-
greindum sökum. Það gildir einu
þótt Caroll hafi sankað að sér heið-
ursmerkjum í seinni heimsstyijöld,
Kóreu og Víetnam; borið sjálfur
ábyrgð á herskipum búnum kjarna-
. vopnum; tekið þátt í gerð kjarn-
orkuvopnaáætlunar flotans, þegar
hann starfaði í Pentagon; og auk
þess verið starfsmaður Alexander
Haigs, þáverandi hershöfðingja, í
Evrópu á árunum 1977 til 1979.
Sjálfur álít ég að fyrrum flotafor-
ingi Eugene J. Caroll sé mun áreið-
anlegri í kjarnorkuvopnaumræð-
unni heldur en Björn Bjarnason og
allir sérfræðingar utanríkisráðu-
neytisins til samans.
Björn Bjamason lýsir því yfir að
vegna frétta minna hafi traust sitt
á fréttastofu Stöðvar 2 minnkað.
Ég held það geri ekki til. Verra er
að traust til þjóðþingsins rýrnar við
lestur greinar sem þeirrar sem hér
er svarað, eftir háttvirta þingmenn.
Höfundur er fréttaritari Stöðvar
2 og Bylgjunnar í Svíþjóð.
Camilo José Cela
Býkúpan eftir Camilo José Cela
er 260 síður að stærð en prent-
vinnslu og bókband annaðist G.
Ben prentstofa hf.
25
GUCCI
úr í miklu úrvali
BORGARKRINGLUNNI,
SÍMI 677230.
t ^
NILFISK
STERKA RYKSUGAN
Öflugur mótor með
dæmulausa endingu.
10 lítra poki og
fróbær ryksíun.
Afbragðs fylgihlutir.
NILFISK er vönduð og tæknilega
ósvikin - gerð til að endast.
VERÐ AÐEINS fró kr. 19.420 (stgr).
/rDniX
Höföar til
.fólksí öllum
starfsgreinum!
Jólagjöfln i ár
Caoper
ÍSHOKHÝVÚRUR
Bauer
skautar þeirra BESTU
JOF/i
ÍSHOKKÝVÖRUR
Heildsala Macom hf., sími 91-67 52 70. Útsölustaðir í Reykjavík:
enm
H
Glæsibæ
UTILIF
Borgarkringlurmi