Morgunblaðið - 07.12.1991, Blaðsíða 58

M0KGU.NBI.AU1D LAUGAKPAGL'K 7. DESEMBEfi 1991
58
Afmæliskveðja:
Kristín Halldórsdóttir
frá Magnússkógum
Níræð er í dag heiðurskonan
Kristín Halldórsdóttir, Álfalandi 7,
Reykjavík, áður til heimilis að Flóka-
götu 27.
Sá sem ekki veit fæðingarár
Kristínar samkvæmt kirkjubókum
gæti vart trúað að þar færi níræð
kona, svo ungleg er hún og kvik í
hreyfíngum. Mild reisn og öguð
framkoma einkennir allt daglegt fas
Kristínar.
Hún er alltaf vel klædd með sjálf-
liðað, fallegt hár, sem fyrst á allra
síðustu árum er svolítið tekið að
grána. Kristín fylgist grannt með
málefnum líðandi stundar, hlustar á
útvarp, horfir á sjónvarp, les blöð
og bækur og hefur sjálfstæðar
skoðanir á málunum, þó að hún flíki
þeim lítt. En fyrst og fremst er Krist-
ín óvenju mikil og myndarleg hús-
móðir á sínu fallega heimili.
Hún er sívinnandi, ákaflega vel-
virk, hugsar um sig sjálf og tekur
á móti gestum og gangandi með ilm-
andi kaffi og góðu meðlæti.
Kristín er dóttir hjónanna Ingi-
bjargar Sigríðar Jensdóttur og Hall-
dórs Guðmundssonar, bónda í Magn-
ússkógum, Hvammssveit í Dala-
sýslu.
Þeim hjónum Ingibjörgu og Hall-
dóri fæddust 14 börn og komust 10
þeirra til fullorðinSára.
Kristín var næstelst sinna systk-
ina og hefur hún því snemma lært
að taka til hendinni við hin margvís-
legustu störf, sem til féllu á stóru
og umsvifamiklu sveitaheimili,- Eftir
að Kristín giftist og stofnaði sitt
eigið heimili í Reykjavík með Guð-
jóni Kristjánssyni, sjómanni frá
Isafírði, varð heimli þeirra mið-
punktur fjölskyldunnar, þar sem tek-
ið var á móti öllum til lengri eða
skemmri dvalar með gestrisni og
hlýhug.
Kristínu kynntist ég í upphafi
vega, þegar leiðir mínar og næst-
yngstu systur hennar, Jensínu, lágu
saman hér í Reykjavík, er við stund-
uðum nám í Húsmæðrakennaraskóla
Islands. Mér er það 'eftirminnilegt,
þegar ég kom í heimsókn til Kristín-
ar og Guðjóns í fyrsta sinn, hve vel
þau tóku á móti mér ásamt börnum
sínum tveim, þeim Hólmfríði og
Ingva, sem þá voru bæði innan við
fermingaraldur, óvenju falleg og
eiskuleg börn.
Þegar við fyrstu kynni myndaðist
vinátta, sem engan skugga hefur
borið á, í yfir 40 ár.
Að námi loknu réðumst við Jens-
ína að Húsmæðraskóla Suðurlands
á Laugarvatni, hún skólastjóri og
ég kennari. í upphafí réðum við
okkur aðeins ,til eins skólaárs, en
þau urðu tæp 30 og nokkrum árum
betur hjá Jensínu, og er það að sjálf-
sögðu saga út af fyrir sig. En á
Laugarvatnsárunum átti ég eftir að
kynnast ættmennum Jensínu, foreld-
rum hennar, sem voru með göfug-
mannlegustu öldungum, sem ég hefí
kynnst, systkinum hennar öllum,
mökum þeirra, börnum og barna-
bömum.
Bæði var að skyldmenni Jensínu
komu í heimsókn að Laugarvatni,
og ég naut þeirra fríðinda að fara í
heimsóknir til þeirra með Jensínu,
bæði til Reykjavíkur og um dreifðar
byggðir Dalasýslu.
Hjá þessu sómafólki kynntist ég,
sem alist hafði upp í litlu og af-
skekktu eyjasamfélagi, gamalgró-
inni rammíslenskri sveitamenningu
á samvirku stórheimili, þar sem allt
er að daglegu lífsviðurværi laut,
jafnt utan húss sem innan var hand-
unnið við frumstæð skilyrði, eins og
þá tíðkaðist, og samstillt orka allra
var lögð í að geta búið sjálfstætt
að sínu, bæði til fæðis og skæða.
Þannig ólst Kristín Halldórsdóttir
upp með samheldinni stórfjölskyldu
og áfram hefur hún, eins og Magn-
ússkógasystkinin öll, borið áfram
menningararfinn til niðja sinna, því
að frá þeim er kominn stór ættbogi
dugnaðar- og framkvæmdafólks,
sem ber uppruna sínum fagurt vitni.
Ekki hefur Kristín farið varhluta
af sorg og mótlæti í lífínu. Hún varð
fyrir þeirri þungbæru reynslu að
missa tvö börn sín, tæplega tveggja
ára tvíbura, með aðeins þriggja daga
millibili, og sinn góða mann missti
hún, þegar þau hjónin bæði voru
ennþá á góðum aldri, árið 1967.
Síðan þá hefur Kristín búið ein,
núna síðustu árin að Álfalandi 7,
eins og áður er sagt, en þar býr hún
í næsta nágrenni við börnin sín,
Fríðu og Ingva og þeirra maka,
Böðvar og Þóru. Öll hjálpast þau að
ásamt fleirum nánum ættingjum og
tengdafólki að gera Kristínu lífíð
eins gott og tilbreytingarríkt og
nokkur kostur er á. Þá hefur Kristín
ómælda gleði af barnabörnum sínum
og barnabamabörnum.
Tók hún sér núna síðast fyrir einu
ári ferð á hendur til Danmerkur,
alla leið til Vejle til að heimsækja
Sigríði, dótturdóttur sína, Harald,
mann hennar og börnin þeirra þijú,
enda er Kristín með afbrigðum barn-
góð og hænast því börn mjög að
henni.
Kristín er félagslynd kona og læt-
ur sig aldrei vanta á fjölskylduhátíð-
ir við hin ýmsu tækifæri, enda er
hún alls staðar mikill aufúsugestur.
Kristín tekur oft í spil, bæði í heima-
húsum og hjá félagasamtökum aldr-
aðra og til þessa hefur hún ógjarnan
látið sig vanta á árshátíðir í Breið-
fírðingafélaginu og á það ennþá til
að skella sér í létta sveiflu á dans-
gólfínu, sem ung stúlka væri.
Þrátt fyrir háan aldur er Kristín
enn vinnusöm sem ætíð fyrr, og lét
hún sig ekki muna um að taka 5
slátur núna í haust, eins og venju-
lega, enda nýtur hún þess að fá fólk-
ið sitt í heimsókn og kann því þá
betur en ekki að eiga nóg til að
skammta.
Þegar ég lít til baka um farinn
veg, fínn ég til þess með miklu þakk-
læti hve mikils ég hefí notið í sam-
skiptum mínum við Magnússkóga-
systkinin, maka þeirra og niðja, sem
ég nú á merkum tímamótum, níræð-
isafmæli Kristínar Halldórsdóttur,
þakka af heilum hug.
Nú fer í hönd svartasta skamm-
degi ársins, en jafnframt sá tími,
sem blessuð jólaljósin eru tendruð
og lýsa upp „niðamyrkrið nætur
svarta”. Ég bið himinsins Guð um
að geislar jólastjömunnar í Betlehem
megi varpa birtu á ævidaga Kristín-
ar Halldórsdóttur og hennar fólks
um ókomna tíð.
Afmælisbarninu óskum við Egill
hjartanlega til hamingju með dag-
inn.
Gerður H. Jóhannsdóttir
Níutíu ára er í dag, 7. desember,
föðursystir mín Kristín Halldórsdótt-
ir frá Magnússkógum í Dölum, dótt-
ir Halldórs Guðmundssonar og Ingi-
bjargar Jensdóttur er þar bjuggu
meira en hálfa öld mjög farsælu búi
og áttu saman fjórtán börn og ólu
þar að auki upp eitt fósturbam. í
Hvammssveit, aðallandnámi Auðar
djúpúðgu, hefír ætíð ríkt rótgróin
bændamenning sem uppi stóð af fjöl-
skyldubúskap og samhjálp milli ná-
granna. Þar lifði enginn um efni
fram og hvers konar óráðsía og
óregla var nær óþekkt fyrirbrigði.
Þannig var lífið í Magnússkógum,
allir unnu sín störf með gleði og
fólki og fénaði var sýnd vinsemd og
virðing. Þar datt engum í hug að
lifa um efni fram og hver og einn
sneið sér stakk eftir vexti. Með góða
verkmennt í búshaldi fór Kristín ung
til Reykjavíkur og lærði þar fata-
saum, bjó í mjög lítilli íbúð með elstu
systur sinni. Þær eignuðust víst báð-
ar sjómenn en bjuggu þó saman í
litlu íbúðinni þar til börnin voru orð-
in samtals sjö.
Þá keyptu þau hjónin Kristín og
Guðjón sér fallega íbúð við Miklatún
og bjuggu þar meðan bæði lifðu,
með börnum sínum, þar til börnin
giftust og stofnuðu eigið heimili.
Kristín og Guðjón fluttu með sér
til Reykjavíkur hinn foma bændasið
að taka vel á móti gestum og þótt
þau byggju lengi þröngt var með
ólíkindum hve lítið pláss varð stórt,
þegar gesti bar að garði.
Þessvegna varð heimili Kristínar
samastaður allrar íjölskyldunnar
þegar hún þurfti að erinda til
Reykjavíkur.
Þannig er mín fyrsta minning um
Kristínu, er ég tólf ára fór til Reykja-
víkur með föður mínum, til að kaupa
mér harmónikku. Þá var gist hjá
Kristínu annað var ekki til umræðu
en þannig er það með Kristínu að
hægri höndin má ekki vita hvað sú
vinstri gjörir og því munu störf henn-
ar liggja í þagnargildi. Þó mun líf
hennar hafa haft gott fordæmisgildi
fyrir alla er hafa kynnst henni. Þó
er ég þess fullviss að ég get með
sanni fyrir hönd allra vina og
ættingja óskað henni langra og
góðra lífdaga.
Halldór frændi
Hún elsku besta amma mín er
níræð í dag. Ég tel mig vera lánsöm-
ustu manneskju í heimi að hafa
þekkt hana og umgengist í þau 22
ár sem ég hef lifað.
Við amma höfum alltaf náð vel
■ BÓKAÚTGÁFANHi\áur hefur
gefíð út bókina Karina eftir Ib. H.
Cavling. í kynningu útgefanda seg-
ir: „Fáir höfundar ásta- og spennu-
sagna njóta hérlendis vinsælda í lík-
ingu við Ib. H. Cavling. Á heimili
auðugs bankastjóra í Sviss lendir
hin 16 ára gamla danska fegurðar-
dís, Karina, í ótrúlegum ævintýrum
ásta- og hneykslismála. Bók þrungin
spennu frá fyrstu til síðustu
blaðsíðu.” Bókin er 184 bls.
Agatha Christie
■ SKJALDBORG hefur gefið út
bókina Innsigli dauðans eftir Agöt-
hu Christie í þýðingu Magnúsar
Kristinssonar. Á bókakápu segir
um söguefnið: „Við ætlum að setja
upp morðingjaleit, útskýrði frú Oli-
ver fyrir Hercule Poirot. Hvers kon-
ar leikur er það?, spurði sá frægi
leynilögreglumaður. Hver þátttak-
andi fær röð af vísbendingum sem
vísa á líkið. Sá sem giskar rétt á
morðingjann sigrar og þú átt að
afhenda verðlaunin, monsieur Poir-
ot. Og hver á vera líkið? spurðu
Poirot. Komdu ég ætla að kynna
þig. Þegar Poirot kom inn sá hann
stúlkuna liggja hreyfingarlausa eins
og slytti á gólfinu. Hún Marlene er
alveg listaleikkona hrópaði frú Oli-
ver. Hugsa sér hvað hún leikur sann-
færandi lík. Einum of sannfærandi
sagði Poirot um leið og hann lyfír
undir höfðuð stúlkunnar. Hún er
dáin. Það eru innan við fimmtán
mínútur síðan einhver hefur myrt
hana.”
■ SKJALDBORG hefur gefið út
tvær bækur um ævintýrin í Kanínu-
garði eftir Geneviéve Huriet og
Loic Jouannigot. Bækurnar heita
Listdansinn í Kanínugarði og
Grænmetisrækt í Kanínugarði.
Gissur O. Erlingsson þýddi bæk-
urnar. í kynningu útgefanda segir
m.a.: „Það er alltaf fjörugt í Kanínu-
garði. Kanínufjölskyldan, Pattipabbi
og Sína frænka, en hún sér um heim-
ilið eftir fráfall móður þeirra, og
börnin Rósa, Píra, Hrappur, Sveppur
og sá yngsti Fífill sem vill vera eins
duglegur og hin eldri. Pattipabbi
hvetur börnin sín til þess að rækta.”
■ BÓKAÚTGÁFANHildur hefur
gefíð út bókina Grænjendingarnir
- Gunnars saga Ásgeirssonar
1350-1420 eftir Jane Smiley. í
kynningu útgefanda segir m.a.:
„Þetta er söguleg skáldsaga sem
gerist á Grænlandi á tímum norr-
ænna manna þar. Höfundur tileinkar
sér afar vel viðhorf, frásagnarhátt
og hefðir fornra hetju- og íslending-
asagna, en fyrst og fremst er þetta
vel sögð saga af venjulegu fólki,
öríögum þess, ástum og sorgum.
Um leið er þetta- saga af lifnað-
arháttum, venjum og störfum fólks
úr fjarlægri fortíð, lifnaðarháttum
forfeðra okkar og nánustu ættingja
þeirra í norðuhöfum. Höfundurinn
Jane Smiley, er bandarísk og dvaldi
hér á landi við nám í Háskóla ís-
lands.” Þýðandi bókarinnar er Sig-
urlina Davíðsdóttir. Bókin er 580
bls.
Maya Angelou
■ ÚT ER komin hjá Skjalborg
bókin Guðbörii þurfa gönguskó og
er það fimmta bindi sjálfsævisögu
blökkukonunnar Maya Angelou er
fæddist í Bandaríkjunum árið 1928.
í kynningu útgefanda segir m.a.: „í
bókinni Guðsbörn þrufa gönguskó
segir hún frá þeirri ákvörðun sinni
að fara til Ghana í Afríku, sem hún
taldi að hlyti að vera hið fyrirheitna
land sérhvers afkomanda þeirra
svertingja sem höfðu verið fluttir
nauðugir til Bandaríkjanna á tímum
svartrar þrælasölu. Hún leiðir les-
andann inn í hinn sérstaka heim
daglegs líf í Afríku, heita goluna,
siðvenjur og samskipti, söng- og
dansgleði fólksins, alls ólíkt því sem
tíðkast í vestrænum heimi.”
Mary Higgins Clark
■ SKJALDBORG hefur gefíð út,
bókina Meðan heilladísin sefur eft-
ir Mary Higgins Clark í þýðingu
Jóns Daníelssonar. Á bókarkápu
stendur: „Ethel Lambston, slúður-
dálkahöfundur sem margir þekkja
en fáir elska, hverfur skyndilega.
Neeve Kearny, eigandi glæsilegrar
fataverslunar, fær áhuga á málinu.
Ethel var viðskiptavinur hennar.
Áhugi Neeve á þessu einkennilega
máli verður til þess að hún er sjálf
í lífshættu. Hún gerir sér ekki grein
fyrir að morðinginn er nær henni
en hana grunar...”
saman, enda hefur aldursmunurinn
ekki hijáð okkur það mikið. Amma
hefur alltaf hagað sér eins og ung-
lamb og er því ekki nema von að
maður gapi yfir aldrinum þegar hún
er bæði svona hress og ungleg. Já,
já, amma lætur ekkert aftra sér að
standa uppi á stól og þrífa glugga
eða standa uppi á borði og þrífa
skápa. Já, hún gerir ótrúlegustu
hluti og tekur jafnvel háhæluðu
skóna ekki af sér á meðan. Hún er
fær í flestan sjó.
Þegar amma bjó á Flókagötunni
svaf ég stundum hjá henni og ég
veit ekki hvað ég var orðin gömul-
þegar ég var enn að troða mér í
barnarúmið sem mamma hafði sofíð
í. Hvergi hef ég sofíð eins vel og
þar, enda stjanaði amma við mig
eins og ég væri prinsessa.
Ég hugsa oft hvað amma er búin
að upplifa mikið, að hafa búið í
torfbæ með moldargólfi og búa nú
í fjölbýlishúsi með parketi og fín-
eríi. Það sést líka á öllu sem amma
gerir hversu ótrúlega nýtin hún er
á alla hluti, ekkert fer til spillis. Ég
hef til dæmis aldrei getað skilið
hvernig amma fer að því að eiga
nælonsokkabuxur í marga mánuði
án þess að gera gat á þær á meðan
ég eyðilegg einar á kvöldi. Annars
er amma með smá fatadellu þó svo
hún mundi aldrei viðurkenna það.
Það sést bara á henni, hún er alltaf
svo fallega og snyrtilega klædd.
Alltaf eins og skvísa frá toppi til
táar.
Amma hefur alltaf verið mikil
spilakona og höfum við Jensa
frænka spilað ansi oft tijámann við
hana. Sérstaklega spiluðum við mik-
ið þegar Jensa bjó á Laugarvatni,
þá var spilað frá morgni til kvölds
og hlegið mikið. Það er ekki nema
von að ég sé svona mikill spilafíkill
eftir að hafa verið með ömmu og
Jensu. Ef þær tvær hefðu einhvem
tímann kynnst Las Vegas væru þær
eflaust þar enn í dag. Nei, nei, þetta
er 'nú létt grín. En mikið sakna ég
þess að geta ekki spilað við þær,
sérstaklega þegar jólin eru að koma.
Elsku besta arama, ég gæti létti-
lega skrifað margar blaðsíður um
þig og allt af hinu góða. Mér fínnst
þú æðisleg og ég bara vona að ég
hafi erft eitthvað frá þér og verði
eins hugguleg og sæt og þú þegar
ég eldist. Ég sakna þín, elsku amma,
mjög mikið, en ég veit að við sjáumst
aftur næsta sumar og ef ég þekki
þig rétt munt þú luma á einni mar-
enstertu í frystikistunni og þá skul-
um við halda upp á afmælið þitt
aftur.
Ástarkveðja og þúsund kossar.
Jensína Kristín Böðvarsdóttir,
San José, Kaliforniu.
Kjartan Ólafsson
■ SKJALDBORG hefur gefið út
bókina Sól í fullu suðri eftir Kjart-
an Ólafsson. í kynningu útgefanda
segir m.a.: „Þegar bókin kom út á
sínum tíma seldist hún upp á þrem-
ur vikum og hefur síðan verið ófá-
anleg. Bókin hefur verið endurskoð-
uð eða réttara sagt endursköpuð
af höfundi og ný bók hefur þannig
að dtjúgum hluta litið dagsins ljós.
Höfundurinn Kjartan Ólafsson er
einn allra víðförlasti íslendingur
sem nú er uppi. Hann hefur dvalist
í öllum heimsálfum meðal hinna
fjarlægustu þjóða. Kynnst þeirra
menningu og lífsvenjum. Auk þess
hefur Kjartan næmt auga fyrir
náttúrufegurð og dýralífi sem gerir
bókina enn skemmtilegri til lestr-
ar.”