Morgunblaðið - 07.12.1991, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. DESEMBER 1991
ÞJONUSTUNA TIL FOLKSINS
efiir Finn Ingólfsson
Tilvist og framtíð Samstarfsráðs
heilsugæslustöða í Reykjavík hefur
að undanförnu verið nokkuð til
umræðu. Umræðan vaknaði í kjölf-
ar þess að einn af „sjálfstætt” starf-
andi heimilislæknum í Reykjavík,
Olafur F. Magnússon, varaborgar-
fulltrúi Sjálfstæðisflokksins, flutti í
borgarstjórn fyrir hönd borgarfull-
trúa Sjálfstæðisflokksins tillögu
sem gerði ráð fyrir því, að Sam-
starfsráð heilsugæslustöðva í
Reykjavík yrði lagt niður. Það er
mikilvægt að sífellt sé í gangi um-
ræða um það, hvort nauðsynlegt
sé að stjórnir, nefndir og ráð eigi
tilverurétt. Slíkt veitir aðhald og
gefur þeim sem í þeim sitja tæki-
færi til að gera grein fyrir því starfi,
sem þar fer fram. Starfsgrundvöllur
Samstarfsráðsins byggist á reglu-
gerð sem gefin var út 4. sept. 1990
og styðst við 21. gr. laga nr. 97
1990 um heilbrigðisþjónustu. I
þeirri grein er gert ráð fyrir að
heilbrigðisráðherra setji reglugerð
í samráði við héraðslækninn í
Reykjavík um fyrirkomulag á sam-
vinnu heilsugæslustöðva innan
Reykjavíkurlæknishéraðs. Þær full-
yrðingar að skipun Samstarfsráðs-
ins styðjist ekki við lög eru því úr
lausu lofti gripnar.
Valddreifing
í maí 1989 voru samþykkt lög
frá Alþingi um breytta verkaskipt-
ingu ríkis og sveitarfélaga þar sem
yfirstjóm allra heilbrigðismála
fluttist frá sveitarfélögunum til rík-
isins. Þessari breytingu var síðan
fylgt eftir með breytingu á lögum
um heilbrigðisþjónustu. I Reykjavík
hafa nú verið stofnuð fjögur sjálf-
stæð heilsugæsluumdæmi, sem
hvert um sig hefur sjálfstæða
stjóm. Völd og verkefni sem áður
voru hjá borgarstjóranum í Reykja-
vík og heilbrigðisráðuneytinu hafa
nú verið færð út til stjórna heilsu-
gæslustöðvanna. Hver og ein
heilsugæslustöð hefur nú verið gerð
fjárhagslega sjálfstæð. Ráðningar
starfsfólks og ákvarðanir um kaup
á tækjum og búnaði hafa verið
færðar til stjórna stöðvanna. Allt
er þetta gert í þeim tilgangi að
dreifa valdi og færa ákvarðanir eins
nálægt vettvangi og kostur er,
þannig að saman geti farið fjár-
hagsleg og rekstrarleg ábyrgð.
Sjálfstæðar stjórnir
Mörg þeirra verkefna sem unnið
er að á einstökum heilsugæslu-
stöðvum í borginni gætu verið sam-
eiginleg. Þjónusta milli heilsugæsl-
ustöðvanna þarf að vera sambæri-
leg þannig að íbúar borgarinnar
sitji allir við sama borð hvað þjón-
ustu stöðvanna snertir. Því er af-
skaplega mikilvægt að góð og náin
samvinna sé milli stjóma og starfs-
fólks heilsugæslustöðvanna. Sam-
starfsráðið er því fyrst og fremst
samráðs- og samstarfsvettvangur
heilsugæslustöðvanna í Reykjavík
og Heilsuverndarstöðvarinnar. Það
er skipað þannig að það eru for-
menn stjórna heilsugæsluumdæ-
manna, sem ráðið skipa ásamt hér-
aðslækninum í Reykjavík og form-
anni stjórnar Heilsuverndarstöðvar-
innar. Samstarfsráðið kýs sér sjálft
formann og á fyrsta fundi Sam-
starfsráðsins var sá er þetta ritar
valin formaður Samstarfsráðsins.
Það er víðs fjarri að Samstarfsráðið
sé eða líti á sig sem yfirstjórn heil-
sugæsluumdæmanna í borginni
heldur hefur Samstarfsráðið lagt á
það áherslu í starfí sínu, að heilsu-
gæsluumdæmin væru sjálfstæð og
hefur á engan hátt reynt að hafa
áhrif á þær ákvarðanir sem þar eru
teknar.
ViII deila og drottna
A meðan stjórn heilsugæslunnar
var í höndum Reykjavíkurborgar
var starfandi eitt heilbrigðisráð í
borginni, sem fór með yfirstjórn
allra heilsugæslustöðva í Reykjavík.
Ráðið var skipað pólitískt kjörnum
fulltrúum og þess gætt að Sjálf-
stæðisflokkurinn hefði töglin og
hagldirnar í ráðinu. Ákvarðanir
heilbrigðisráðs öðluðust hins vegar
ekki gildi fyrr en borgarstjórinn
hafði lagt blessun sína yfir þær í
borgarráði, eða m.ö.o. allar ákvarð-
anir voru teknar af einum manni.
Það er þetta fyrirkomulag sem fyrr-
verandi borgarstjóri í Reykjavík,
núverandi forsætisráðherra, vill
innleiða í málefnum ríkisins. Glöggt
dæmi um hugarfarið eru þau drög
að reglugerð um Byggðastofnun
sem forsætisráðherra hefur látið
semja, en þar er gert ráð fyrir því,
að öll útlán stofnunarinnar þurfi
að bera undir hann. Hann kann
best við sig í hlutverki stóra bróður
við að skammta. Þetta eru gömlu
vinnubrögðin sem viðgengust fyrir
austan járntjald, sem sjálfstæðis-
menn vilja viðhalda í Reykjavík, því
þeir vilja deila og drottna. Þegar
þetta er haft í huga, þá þarf ekki
að koma á óvart þó Olafí F. Magn-
ússyni hafi tekist að draga allan
borgarstjómarflokk Sjálfstæðis-
flokksins til liðs við sig um tillögur,
sem fyrst og fremst eru til þess
ætlaðar að standa vörð um hags-
muni Ólafs F. Magnússonar sem
„sjálfstætt” starfandi heimilislækn-
is í Reykjavík.
Þversagnir í málflutningi
Rökin sem fram koma í máli
Ólafs F. Magnússonar fyrir því að
leggja Samstarfsráðið niður eru í
senn Iéttvæg og þversagnarkennd.
í fyrsta lagi telur Ólafur að nauð-
SEffi
TVÆR GOÐAR
EFTIR
TRYGGVA EMILSSON
PEKKIR MJ HANA?
Ógleymanleg saga um
viöbur^aríka œvi konu
sem flestir Islendingar þekkja.
Hún er gœdd einstœðum hœfi-
leikum og berst gegn örlögunum
meö yfirnáttúrlegum kröftum:
forneskju, líkamsafli E/.
og góðvild. v2mvtf
FRABÆR BOK!
Myndir eftir Grétu V. Guömundsdóttur.
Hestar og hressir krakkar,
löggur i mannraunum,
hœttur á hverju leiti,
glens og gaman.
Litmyndir á hverri opnu.
Fjölskylduspil fylgir
í hverri bók.
£>E/A/
r 980kr.
Dreifing: íslénsk bókadreifing hf., Suðurlandsbraut 4, sími 686862.
sm
Finnur Ingólfsson
„Það er víðs fjarri að
Samstarfsráðið sé eða
líti á sig sem yfirstjórn
heilsugæsluumdæm-
anna í borginni heldur
hefur Samstarfsráðið
lagt á það áherslu í
starfi sínu, að heilsu-
gæsluumdæmin væru
sjálfstæð.”
synlegt sé að kjörnir fulltrúar borg-
arbúa sitji í Samstarfsráðinu. Um
leið leggur hann til, að framkvæmd-
astjóri Heilsuverndarstöðvarinnar,
héraðslæknirinn í Reykjavík og
hjúkrunarforstjóri Heilsuverndar-
stöðvarinnar, sem allir eru embætt-
ismenn ríkisins, sjái um samræm-
ingu á starfi heiisugæslustöðvanna
í borginni. Allt er þetta fólk full-
fært til þeirra verka en tæpast
verða embættismenn ríkisins nú
flokkaðir sem kjörnir fulltrúar borg-
arbúa. Hér kristallast þversagnirn-
ar í málflutningi Ólafs.
Þjónusta út í hverfin
í öðru lagi hefur Ólafur F. Magn-
ússon haldið því fram, að Sam-
starfsráðið hafi gert tilögur um
flutning starfsfólks frá Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur yfir á
heilsugæslustöðvarnar án nokkurs
samráðs við stjórn Heilsuverndar-
stöðvarinnar eða starfsfólk þar. Hið
sanna í þessu er að á tveimur fund-
um Samstarfsráðsins var rætt um
með hvaða hætti mætti í framtíð-
inni flytja þá þjónustu sem nú er
veitt á Heilsuverndarstöðinni út á
heilsugæslustöðvarnar, sem næst
fólkinu úti í hverfum borgarinnar.
Engar tillögur lágu fyrir í þeim
efnum enda hefðu þær fyrst verið
kynntar í stjórnum allra heilsuum-
dæmanna og stjórn Heilsuverndar-
stöðvarinnar. Það er hins vegar
ekki hægt að skilja Ólaf F. Magnús-
son öðruvísi en að hann sé á móti
því að færa þjónustuna út í hverfin
til fólksins.
Nýtt rekstrarform
í þriðja lagi nefnir Ólafur sem
rök fyrir því að leggja Samstarfs-
ráðið niður, að þegar gengið hafi
verið frá samningum við lækna í
Álftamýri um kaup ríkisins á rekstri
þeirra hafí ekki verið haft samráð
við stjórn viðkomandi heilsugæslu-
umdæmis. Samningur þessi milli
ríkisins og læknanna í Álftamýri
var í nokkur skipti ræddur í Sam-
starfsráðinu. Fyrst og fremst til að
afla frétta af því, hvernig samnings-
gerðin gengi milli læknanna og
heilbrigðisráðuneytisins. Samning-
urinn er á milli heilbrigðisráðuneyt-
isins og fjármálaráðuneytisins ann-
ars vegar og eigenda rekstursins
hins vegar og Samstarfsráðinu al-
veg óviðkomandi enda hefur það
engin afskipti haft af málinu. Stjórn
heilsugæsluumdæmisins gerði síðan
samning við starfsfólk heilsugæslu-
stöðvarinnar í Álftamýri um að
veita heilsugæsluþjónustu á
ákveðnu svæði fyrir ákveðið verð.
Hér er um nýjung að ræða. Verið
er að reyna nýtt rekstrarform í
heilsugæslunni í Reykjavík. Skilja
má af orðum Ólafs að hann sé á
móti slíku rekstrarfyrirkomulagi.
Málflutningurinn dæmir
sig sjálfur
í fjórða lagi nefnir Ólafur til sem
rök og þau kannski þyngst, að
sennilega hafi staðið til að kaupa
húsnæði að Lynghálsi 9, sem Ólafur
segir að sé eign Tímans, sem er
nú auðvitað rangt að gera að heilsu-
gæslustöð fyrir Árbæjarhverfi í
trássi við allt og alla. Þegar mál-
flutningurinn er kominn á þetta
plan þá dæmir hann sig sjálfur.
Samstarfsráð heilsugæslustöðva
.hefur ekki starfað lengi, því er lítil
reynsla komin á störf þess. Heil-
brigðisráðherra hefur óskað eftir
því að ráðið setti uppbyggingu
heilsugæslustöðva í Reykjavík upp
í forgangsröð. Þær tillögur hefur
nú Samstarfsráðið sent heilbrigðis-
ráðherra en um þær náðist nokkuð
víðtæk samstaða í öllum heilsu-
gæsluumdæmum. í því verki voru
allar heilsugæslustjórnir hafðar
með. Þetta er glöggt dæmi um
hvernig Samstarfsráðið á að vinna,
hefur unnið og mun vinna.
Ég hef ekki hugsað mér að
standa í blaðaskrifum við Ólaf F.
Magnússon vegna þessa máls. Auð-
séð er hins vegar hvað að baki ligg-
ur. Annars vegar barátta Ólafs fyr-
ir eigin lífi og hins vegar pólitískir
hagsmunir. I því sambandi tel ég
nóg að minna á lokaorð í ræðu
Ólafs er hann flutti þegar hann
mælti fyrir tillögu sinni, en þá sagði
hann: „Þrátt fyrir. stjórnarskipti á
þessu ári heldur Samstarfsráð
heilsugæslustöðva áfram sundrung-
arstarfsemi sinni og er það óviðun-
andi ástand að mati fjölmargra
starfsmanna í frumheilsugæslunni
í Reykjavík, hvað þá pólitískra and-
stæðinga þessa mjög svo pólitíska
ráðs.”
Höfundur er alþingismadur fyrir
Framsóknarflokkinn í Reykjavík
og formaöur Samstarfsráðs
heilsugæslustöðva í Reykja vík.
Sýning á verkum Jóns
Helgasonar biskups
BORGARSTJÓRINN í Reykjavík, Markús Örn Antonsson, opnar sýn-
ingu á teikningum, vatnslitamyndum og málverkum eftir Jón Helga-
son biskup (1866-1942) í dag, laugardaginn 7. desember, kl. 16. í Lista-
salnum Nýhöfn, Hafnarstræti 18. Myndefnið á sýningunni er Reykja-
vík 1770-1905.
KTOFM
Sýningin er haldin á vegum Ár-
bæjarsafns og við opnunina flytur
Margrét Hallgrímsdóttir, borgar-
minjavörður, ávarp og afhendir borg-
arstjóra fyrstu eintökin af annarri
og þriðju öskju með sérprentuðum
Reykjavíkurmyndum eftir Jón Helg-
ason, og heita þær Vesturbær-
Austurbær og Gamli bærinn. Fyrsta
askjan, sem út kom í fyrra, heitir
Reykjavíkurmyndir Jóns Helgasonar
- Gamli miðbærinn. Guðjón Friðriks-
son hefur ritað sögulegar skýringar
með öllum myndunum.
í fréttatilkynningu frá Nýhöfn
segir að Reykjavíkurborg hafí árið
1945 eignast mypdir Jóns Helgason-
ar, sem á sýningunni verða, og megi
telja þær upphafið að minjasafni
Reykjavfkur.
Laugardaginn 14. desember kl.
14.30 syngur Dómkórinn á sýning-
unni. Laugardaginn 21. desember
verður Guðjón Friðriksson, sagnfræð-
ingur, með leiðsögn. Laugardaginn
28. desember verður Júlíana Gott-
skálksdóttir, listfræðingur, einnig
með leiðsögn og laugardaginn 4. jan-
úar næstkomandi, verður Hrefna
Róbertsdóttir með leiðsögn kl. 15.
Sýningin verður opin frá 7. des-
ember til 5. janúar alla virka daga
frá kl. 12- 18 og um.helgar kl. 14-18.