Morgunblaðið - 05.05.1998, Qupperneq 25

MORGUNB LAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 5. MAÍ 1998 25
ÚR VERINU
Umdeildar síldveiðar úr norsk-íslenska stofninum hófust á miðnætti
„Mikil óvissa
ríkir um stjór 111111“
VEIÐAR úr norsk-íslenska sfldar-
stofninum máttu hefjast á miðnætti
í gærkvöld og höfðu 56 íslensk fiski-
skip fengið leyfi Fiskistofu til veið-
anna í gær. Auk nótaveiðiflotans,
hafa fjórir togarar fengið leyfi. Það
eru Venus, Jón Vídalín, Stakfell og
Sturla. Þá hefur verið sótt um leyfi
til veiðanna fyrir Grandatogarann
Þemey, sem nú er á karfaveiðum á
Reykjaneshrygg, og er fastlega gert
ráð fyrir að hann fái leyfi til veið-
anna, lfkt og aðrir sem sótt hafa um.
Samkvæmt reglugerð, sem sjáv-
arútvegsráðherra gaf út sl. fimmtu-
dag, eru allar veiðar úr norsk-ís-
lenska sfldarstofninum óheimilar án
sérstaks leyfis Fiskistofu. Að sögn
Guðmundar Kristmundssonar, fúll-
trúa á Fiskistofu, eru engin skilyrði
sett fyrir veitingu veiðileyfa í reglu-
gerð ráðherra og hafa því öll þau
skip, sem hingað til hafa sótt um,
fengið leyfi Fiskistofu.
202 þúsund tonna kvóti
í gær voru 23 skip ýmist á leið í
Síldarsmuguna eða komin þangað til
að hefja leit, samkvæmt upplýsing-
um frá Tilkynningaskyldunni, en um
200 mflna stím er þangað frá Aust-
fjarðahöfnum. Nokkur íslensk nóta-
veiðiskip hafa verið á kolmunnaveið-
um í Sfldarsmugunni und-
anfama daga og munu
þau taka til við sfldveiðar
um leið og vart verður við
afla. Kvóti íslendinga úr
norsk-íslenska síldar-
stofninum í ár nemur 202 þúsund
tonnum og er þar af leiðandi um 30
þúsund tonnum minni en í fyrra.
Deilt um frumvarp
Á Alþingi er nú deilt um stjómar-
frumvarp, sem lagt hefur verið fram
um veiðar úr norsk-íslenska sfldar-
stofninum. Frumvarpið gerir ráð
fyrir að sækja þurfi um leyfi til
veiðanna til Fiskistofu og verði afla-
heimildum úthlutað þannig að 90%
komi í hlut þeirra skipa, sem stund-
uðu veiðarnar á áranum 1995, 1996
og 1997. Þar af verði 60% úthlutað á
skip eftir burðargetu, en 40% jafnt.
Þeim 10% sem eftir standa á að
skipta milli annarra skipa á gmnd-
velli reglna sem ráðherra setji, þó
þannig að aldrei komi meira í hlut
hvers skips en sem nemur 25% af
meðaltalsaflahámarki. Þá er gert
ráð fyrir að heimilt verði að fram-
selja hluta árlegs aflahámarks
hvers skips eða sem nemur 50% af
hlutdeild í heildarafla síðustu
þriggja sfldarvertíða.
Stjómarandstæðingar hafa hafn-
að þessu frumvarpi og hafa þrjú
nefndarálit komið fram í sjávarút-
vegsnefnd við framvarpið. Meiri-
hluti nefndarinnar leggur
til að frumvarpið verði
samþykkt óbreytt. Meiri-
hlutann skipa Ami R.
Ámason, Vilhjálmur
Egilsson, Valgerður
Sverrisdóttir, Einar Oddur Krist-
jánsson, Guðmundur Hallvarðsson
og Hjálmar Ámason. Minnihluti
nefndarinnar sameinast um nokkr-
ar breytingartillögur á frumvarpinu
en er þó ekki sammála í öllum atrið-
um. Minnihlutann skipa þau Stein-
grímur J. Sigfússon, Svanfríður
Jónasdóttir og Lúðvík Bergvinsson.
Meginatriði breytingartillagna
þeirra er að veiðamar skuli vera
frjálsar.
í séráliti þeirra Svanfríðar og
Lúðvíks er lögð áhersla á að veiði-
heimildir úr norsk-íslenska síldar-
stofninum eigi að selja á uppboði.
Ekki sé rétt að veita útgerðarmönn-
um ókeypis veiðiheimildir, en enn
fremur náist þau markmið að meira
af sfldinni fari til manneldis, þurfi
útgerðarmenn að greiða fyrir veiði-
leyfin.
Steingrímur J. Sigfússon, for-
maður sjávarútvegsnefndar, skilar
séráliti. Hann segir að í fyrsta lagi
ættu gildandi lög um úthafsveiðar
að ná yfir veiðar úr norsk-íslenska
sfldarstofninum. Því ætti að úthluta
heimildum til skipanna á grundvelli
veiðireynslu þeirra. Fyrst ætlunin
sé að fara ekki þá leið, væri langein-
faldast að hafa veiðamar frjálsar
áfram. Með þeim hætti sé langbest
tryggt að íslendingar nái kvóta sín-
um. Það sé grundvallaratriði að
kvótinn náist hverju sinni, því gerist
það ekki muni það veikja samnings-
stöðu okkar um hlut úr þessum
stofni. Steingrímur segir einnig að
verði það niðurstaðan að grípa til
tímabundinnar úthlutunar afla-
heimilda, verði að gera það með
öðram hætti en lagt er til í fram-
varpinu og boðar hann breytingar-
tillögur þess efnis við þriðju um-
ræðu um framvarpið.
Óskiljanlegt og óviðunandi
Kristján Ragnarsson, formaður
Landssambands íslenskra útvegs-
manna, segir það vera gjörsamlega
óviðunandi og óskiljanlegt að verið
sé að setja reglur um veiðar úr
norsk-íslenska stofninum eftir að
veiðar séu hafnar. Þetta skapaði
mikla óvissu því í reynd vissi enginn
á þessari stundu með hvaða hætti
veiðiheimildum yrði úthlutað þrátt
fyrir að veiðar væra hafnar. Að sögn
Kristjáns era í gildi úthafsveiðilög,
sem beinlínis væri ætlað að taka á
stjómun veiða úr norsk-íslenska
sfldarstofninum, líkt og þau hefðu
gert viðvíkjandi stjórnun á öðram
deilistofni, úthafskarfanum á
Reykjaneshrygg, sem gengi inn og
út úr lögsögunni. „Þessu á að
stjóma eftir þeim lögum, sem um
veiðamar eiga að gilda,
sem era úthafsveiðilögin.
Samkvæmt þeim ber að
úthluta veiðiheimildum
varanlega með hliðsjón af
veiðireynslu þriggja ára.
Veiðunum verður ekki stjómað af
neinu viti með öðmm hætti, ef þær
eiga að verða sem hagkvæmastar og
árangursríkastar."
Lfkur benda til að
kvótinn fari minnkandi
Á árinu 1994 veiddu íslendingar
rúmlega 21 þúsund tonn úr norsk-
íslenska síldarstofninum. Það var í
fyrsta skipti í 27 ár sem íslendingar
veiddu úr þessum stofni. Aflinn
fékkst við landhelgislínuna austur
og norðaustur af Langanesi. Á ár-
inu 1995 stunduðu íslendingar
einnig veiðar í færeyski-i lögsögu og
á alþjóðlegu hafsvæði milli Islands
og Noregs. Afli Islendinga þá varð
174 þús. tonn en heildaraflinn úr
stofninum varð rúm 900 þús. tonn.
Á árinu 1996 var veiðin aðallega á
mörkum færeysku og íslensku lög-
sagnanna og á alþjóðlegu hafsvæði,
en hluti aflans var tekinn innan
efnahagslögsögunnar umhverfis
Jan Mayen. Afli Islendinga árið
1996 varð um 165 þús. tonn, en
heildaraflinn um 1,2 milljónir tonna.
í fyrra náðu íslendingar aðeins að
veiða 220 þús. tonn af 233 þús.
tonna kvóta og stunduðu þá samtals
51 skip veiðamar. Það skip, sem
mest aflaði, veiddi rúm 8 þús. tonn
og eitt skip til veiddi rúm 7.400
tonn. Afli sex skipa til viðbótar var
yfir sex þús. tonnum og önnur átta
skip veiddu yfir fimm þús. tonn.
Önnur skip veiddu minna og var afli
þeirra tveggja skipa, sem minnst
fengu, innan við þúsund tonn.
Allt bendir nú til þess að heildar-
kvótinn úr norsk-íslenska sfldar-
stofninum muni minnka á
næstu árum þar sem ekki
er vitað um neina sterka
árganga eftir 1993, að
sögn Hjálmars Vilhjálms-
sonar, fiskifræðings.
Fiskveiðinefnd Alþjóðahafrann-
sóknaráðsins hefur nú til umfjöllun-
ar kvótaúthlutun fyrir næsta ár, en
nefndin hefur lagt til að heildarafl-
inn fari ekki yfir 1,2 milljónir tonna
í ár. Þær þjóðir, sem sldpta með sér
kvótanum, eru Islendingar, Rússar,
Norðmenn, Færeyingar og Evrópu-
sambandið.
Aflahæsta
skipið með
8.000 tonn
56 skip
komin með
veiðileyfi
Læknisfræðilegar rannsóknir hafa leitt í Ijós að neysluhættir nútímafólks hafa stóraukið þörfina fyrir E-vítamín. Það eykur líka á vandann að
mjög fáar fæðutegundir innihalda E-vítamfn, en jurtaolíur og gróft mjöl eru meðal þeirra helstu. Af þessum sökum getur verið vandasamt að
fá nægjanlegt magn af E-vítamíni í kroppinn. Þorskalýsið er auðugt af omega-3 fitusýrum sem eru taldar veita vörn gegn
kransæðasjúkdómum og æðakölkun auk þess að draga úr hættunni á blóðstorknun og blóðtappamyndun. Einn af eiginleikum
E-vítamíns er einmitt að vernda þessar mikilvægu fitusýrur. Nýja E-vftamínbætta þorskalýsið gegnir því enn fjölbreyttara hlutverki en
áður við að viðhalda og bæta heilbrigði Ifkamans.
LÝSI HF. Grandavegi 42 Sími 552 8777 Fax 562 3828
Veffang: www.lysi.is