Morgunblaðið - 05.05.1998, Blaðsíða 67

Morgunblaðið - 05.05.1998, Blaðsíða 67
MORGUNBLAÐIÐ BREF TIL BLAÐSINS ÞRIÐJUDAGUR 5. MAÍ 1998 67 Börn á bekk með gæludýrum ÞAÐ getur verið þroskandi fyrir unglinga að kynnast menningu annarra þjóða. Ef aðeins væru fleiri Emmur Frá Jónu B. Gestsdóttur: ALLT í einu voru við komin upp á Keflavíkurflugvöll og horfðum á Gest og Freyju fjai'lægjast upp rúllustig- ann. Það var ekki hægt að leyna því að það perlaði lítillega tár á kinnum okkar við að sjá þau hverfa hægt og sígandi. Þessi mynd mun aldrei gleymast mér. Þau svo kát að spjalla saman en framundan langt og strangt skiptinemaár á vegum AUS í Hond- m'as. Ég segi stundum að þarna hafi ég endanlega klippt á naflastrenginn. Þetta voru tímamót í lífi mínu og ekki í mínum höndum lengur að hafa áhrif á gang mála eins og fram til þessa. Ég yrði ekki til staðar í veikindum eða til að leggja á ráðin. Það yrðu aðrir að gera í minn stað. Það skal enginn ímynda sér að það sé alltaf auðvelt að vera foreldri skiptinema úti í heimi. Það vissum við í upphafi og vorum því viðbúin að taka því sem að höndum bar og ákveðin í að vinna úr því á besta veg. Við vorum svo lánsöm, svo ekki sé talað um hann son okkar, að úti í Honduras var hún Emma með sitt taktfasta hjarta, tilbú- in til að hafa skiptinema á heimilinu í heilt ár. Deila honum af sinni hjarta- gæsku og gefa honum mikið og gott að borða. Taka þátt í daglegu amstri hans og áhyggjum. Það var þó ekki svo að Emma og hennar fjölskylda hafi haft nóg af öllum veraldlegum gæðum. Það veit ég fyrir víst að lífs- barátta þein-a er harðari heldur en gerist hér heima. Mér verður oft hugsað til þessarar góðu konu og þá hversu misgjöful mannskepnan er. Ég heyrði nefnin- lega eitt sinn af því að hér á landi, þar sem við höfum allt til alls, væri ansi erfitt að koma skiptinemum fyr- ir á heimilum. Hefur jafnvel þurft að hýsa þá í ópersónulegum gistingum úti 1 bæ og þar er auðvelt að einangr- ast í framandi landi. Þá kemur mér í hug að við þyrftum að hefja innflutn- ing á svona Emmum ef við getum ekki tekið okkur á og gefið meira af okkur til ungmenna sem glöð og bjartsýn halda að heiman og hafna á okkai' kalda klaka. Það er eitt og annað sem kemur upp í hugann er ég horfi til baka. Það var t,d. Iærdóms- ríkt að standa í þeim sporum að son- ur minn var litinn hornauga og jafn- vel hreytt í hann ónotum af því hann var hvítur með blá augu eða af öðru þjóðerni. Ég hafði aldrei leitt hug- ann að þessu fyrr nema lítillega og þá alltaf í sambandi við yfirgang hvita mannsins gagnvart hörunds- dökku fólki. Efth- þessa reynslu vor- kenni ég sannarlega því fólki sem finnur sér ástæðu til að líta niður á annan litarhátt eða annað þjóðemi en sitt eigið. Ef við lítum í eigin barm, sem for- eldrar íyrrverandi eða núverandi skiptinema, þá spyr ég: Hvaða mót- tökur viljum við að sonur okkar eða dóttir fái í framandi landi? Ég efa það ekki að við setjum flest okkar hjartahlýjuna og manngæskuna efst á blað. Þá kemur sú staða að ef við væntum þessa af manneskju í fjar- lægu landi, þá hljótum við að ætla sjálfum okkur það sama. Ég geri mér fulla grein fyrir því að oft á tíðum er það allnokkur röskun á hefðbundnu heimilislífi að taka ókunnuga inn á heimilið. En gerh' það nokkuð til? Einn skemtilegasti dagur sem ég hef upplifað er dagurinn er við vor- um aftur komin á flugstöðina til að taka á móti þeim Gesti og Freyju. Við biðum við gluggann, ásamt for- eldrum Freyju, sem við höfðum ver- ið í símasambandi við þetta árið. Farþegarnir komu niður rúllustig- ann og eftirvæntingin var mikil. Allt í einu bhdust þau og hvílíkur fögnuð- ur,- hoppandi, veifandi, hlæjandi. En hvert þó í logandi, hann var í rauð- röndóttum gömlum bómullarbuxum sem hann hafði keypt notaðai- af manni er hann ferðaðist um Guatemala. Ekki leyndi sér heldur að hún Emma hafði nært hann vel. Hann var kominn með ístrubelg. Það besta við buxurnar, fannst honum, vai- að hann þurfti að spretta upp faldinum og síkka þær. Þetta var al- veg ný upplifun. Hingað til hafði hann alltaf þurft að stytta buxur. Engin furða að hann félli marflatur fyrir þessari einstöku flík. Það þarf stundum að fara langt til að í'eyna eitthvað nýtt í buxnakaupum. JÓNA B. GESTSDÓTTIR, Laugarvatni. Frá Guðvarði Jónssyni: YFIRLEITT þegar pólitískir full- trúar taka ákvarðanir sem varða persónulega hagsmuni fólks, gera þeir það út frá pólitískum hags- munum, eða pólitískri stefnumörk- un, og skeyta engu um rétt ein- staklingsins, eða hans persónulegu hagsmuni. Þetta kom skýrt fram í málfiutningi borgarstjóra í sjón- varpinu nú fyrir stuttu. Þar lagði hann mikla áherslu á það, að R-list- inn ætlaði að tryggja öllum eins árs börnum pláss á barnaheimilum. Þarna var borgarstjóri að vonast eftir að framkvæmdin við upp- byggingu þjónustustöðvanna, muni færa R-listanum atkvæði. Barnið sem slíkt, er bara hlutur sem þarf að skaffa geymslupláss, vegna þarfa annarra en bamsins. Barnið er málleysingi, þess vegna sett á bekk með öðrum málleysingjum, svo ráðstafað á sama hátt og gælu- dýrum, með þarfir annarra í huga. Þetta kalla stjórnmálamenn að hafa hagsmuni barnsins í fyrir- rúmi. Borgarstjóri sagði líka, að R-list- inn legði áherslu á heilsdagsvistun í leikskólum, en ekki hálfsdagsvist- un. Varla er þarna verið að tala um hagsmuni barna. Þau em flest orð- in þreytt eftir 4 tíma og of þreytt eftir 8 tíma. Þessi tími er líka snið- inn eftir þörfum annarra en bams- ins. Bamið er enn ekki komið með mannréttindi, þó komið sé í leik- skóla. Það að stía baminu frá móður- inni á þessum aldri er bæði borg- inni og þjóðfélaginu til skaða. Það er löngu sannað að börn sem alast upp á stofnunum að stómm hluta, bíða af því andlegan skaða, og veld- ur því að stærra hlutfall þeirra leiðist út í afbrot af ýmsu tagi, heldur en börn sem njóta um- hyggju móður á fyrstu æviárunum. Það er líka ljóst að það kostar ekki minni fjárhæð að byggja upp allar þessar stofnanir og reka þær, en borga mæðram laun fyrir að sinna börnum sínum fyrstu þrjú til fjög- ur árin. I pólitískri hugmyndafræði er 3- 4% atvinnuleysi talið nauðsynlegt, svo hægt sé að halda niðri launa- töxtum verkamanna. Þessu fólki eru borgaðar atvinnuleysisbætur í pólitískum tilgangi, en ekki mæðr- um til uppeldis barna sinna. Þó verður það að teljast verðugra hlutverk og þjóðfélagslega upp- byggilegra, en að þiggja bætur at- vinnulaus. Aftur á móti vill enginn verja rétt þeima, sem pólitíkusar ætlast ekki til að hafi neinn rétt. Þess vegna hafa börn engin mann- réttindi og verða áfram að vera í gæludýraflokknum, í stjómsýslu- kerfi pólitíkusa. Það er aftur á móti spurning hvort pólitískir forystumenn gætu talist stunda andlegt ofbeldi á börnum með svona vistunarkerfi. Ef svo væri, gæti farið svo að ein- hverjir þyrftu að labba út með pok- ann sinn. Kannski eignast börn málsvara meðal dýravemdunarsinna. Þeir eru þekktir fyrir það, að halda uppi vörnum fyrir málleysingja. Aftur á móti er nokkuð ljóst að þau eiga engan málsvara hjá samtökum kvenna. GUÐVARÐUR JÓNSSON, Hamrabergi 5, Reykjavík. Þeir sem reykja - ekki annars flokks! Frá Guðmundi Rafni Geirdal: ÁHUGAVERÐ grein bh'tist í Bréf- um til blaðsins fóstudaginn 17. apríl síðastliðinn sem bar yfirskriftina Rristur og sph'itisminn og var eftir Þórð Sigui'ðsson. Minntist hann þar á helstu deilumálin í þessum efnum á undanförnum árum. Þessar deilur hafa myndast annars vegai' á milli þeirra sem kjósa fremur að túlka Bi- blíuna með beinum hætti og hins vegar þeirra sem kjósa að líta á Guð sem hið góða í lífinu, sem alheimsvit- und, orku eða setja jafnvel spurn- ingamerki hvort Guð sé til og hvort það séu til aðrar leiðir til að komast að æðsta sannleika lífsins. Tilfellið er nefnilega að það þarf að taka Biblíunni með miklum fyrir- vara. Hún er skrifuð á löngum tíma sem spannar árþúsundir þar sem þjóðfélagsgerð gyðinga var töluvert ólík á milli tímaskeiða. Þetta skipth' máli því sjá má tengsl á milli eðlis trúarbragða og þjóðfélagsgerðar. Um þetta hafa verið kenningar sem lesnar eru meðal annars innan guð- fræði. í öðru lagi sat ég fyrirlestra Þóris Kr. Þórðarsonai' sem þá var prófessor í guðfræði og hann sagði að gamla testamentið væri sam- blanda af trúarriti, spámannsriti, lögbók og sagnfræði gyðinga. Því tel ég að það beri að varast að líta á það sem heilagt rit frá byrjun til enda. í þriðja lagi era guðspjöll Nýja testa- mentisins talin vera ski'ifuð um 40-60 árum eftir dauða Jesú Krists sem er bróðui-parturinn af æviskeiði venju- legs manns og mildð vandamál að ttieta hversu áreiðanlegur vitnis- burður getur verið eftir svo langt tímaskeið. Til er háskólagrein, rétt- arfarssálarfræði sem fjallai' um áreiðanleika vitna. Dr. Erlendur Haraldsson prófessor beitti þeim fræðum á rannsókn sína á frásögn um að maður nokkur hefði dáið og verið reistur upp frá dauðum af Sai A hvað trúum við? Baba, þekktum trúarleiðtoga og kraftaverkamanni í Indlandi. þó svo að þetta hafi átt að eiga sér stað miklu nær í tíma, eða 1972 (Erlendur rannsakaði þetta um 10 árum síðar), hafi átt sér stað á sjúkrahúsi innan um lækna og hjúkranarfólk, og hægt hafi verið að ræða við allmörg vitni, var mjög erfitt að staðfesta þetta (eða hafna) þegar á reyndi. Slíkar sögur hafa gjarnan farið af stað í kringum trúarleiðtoga, hvar sem er í heiminum og frá örófi alda. Að þessu þarf að gæta þegar verið er að túlka Nýja testamentið. Enn annað vandamál er að það eina sem talið er vera til af frumrit- um guðspjallanna er hluti af einni blaðsíðu úr Jóhannesarguðspjalli og hugsanlega tvö orð úr Matteusar- guðspjalli. Samkvæmt Sögu mann- kynsins, 3. bindi er elsta afritið (af afriti af afriti) frá um 900. Það hefur sést ákveðinn munur á milli slíki'a af- rita og hann kemur til dæmis fram í nýjustu útgáfum Nýja testamentis- ins en er talinn smávægilegur af Hinu íslenska biblíufélagi. Ymsir, meðal annai's geðlæknir sem tók námskeið í trúarbragðasögu við há- skóla, hafa þó sííti’ekað að það eru vísbendingai- um að heilu setning- arnar hafi verið látnar hverfa úr guðspjöllunum þegar kristin trú varð ríkistrú Rómaveldis og þá eink- um um endurholdgun til að fólk færi ekki að leiða hugann að þeim mögu- leika að keisarinn kynni að hafa ver- ið svínahirðir í fyrra lífi. Þessu hafa kh-kjunnar menn mótmælt til baka, en meginmálið er að þetta er um- deilt. Þá kemur að því sem var eins kon- ar rothögg fyrir mig þegar ég las það en það var grein fyrir um tveim- ur árum í Times þai' sem fjallað var um niðurstöðu guðfræðiprófessora í Bandaríkjunum sem tóku sig til og lögðu mat á áreiðanleika guðspjall- anna eftir nútímaki'öfum sagnfræð- innar. Niðurstaðan var að um 1% stæðist kröfurnar! Þetta er svo lítið að það er ráðlegt að taka guðspjöllin með vissum fyrirvara og lesa þau fremur sem vitnisburð um mann sem kann að hafa verið til og gert margt af því sem þar er lýst. Én það er óvarlegt að fara nokkuð út fyrir það. Afgangurinn yrði að byggjast á þeh-ri tilfinningu sem fólk fær af lestrinum. í ljósi þessa tel ég gagnlegt að ræða um deilurnai' sem hafa verið á undanfornum árum. Mér hefur virst sem þær hafi oft stoppað á oftrú sumra á texta Biblíunnar. Ef við vilj- um telja okkur þokkalega upplýsta og lýðræðislega þjóð þá myndi ég telja að það gagnist hvað best að spyrja þessara ei'fiðu spurninga eins og hvort Guð sé tii, og ef svo er, í hvaða mynd, og hvaða aðilar eða trú- arbrögð hafa náð hvað réttastri mynd af guðdómnum. Einnig hvers eðlis sálin sé, hvort hún lifi af líkams- dauðann og hvort hún fæðist jafnvel að nýju í annan mannslíkama seinna meir. Þetta eru hinar brennandi spm-ningar sem hafa hvílt á sálum mai'gra undanfarin ár og ljóst er að svörin eru ekki einfóld. En ég tel að það sé þroskandi að glíma við spurn- ingarnar og ef til vill fáum við svörin seinna. GUÐMUNDUR RAFN GEIRDAL, skólastjóri. Frá Guðjóni Bergmann: SEM FYRRUM reykingamanni ber mér skylda til að miðla upplýsingum um tóbak og það geri ég í gegnum námskeiðahald. Það þýðir ekki að ég sé á móti þeim sem reykja. Ekki eru allir tilbúnir að sjá muninn þarna á milli. Reykingamenn segja oft: „Ef þér er illa við tóbak, þá er þér illa við mig.“ Ég spyr: „Hvers vegna? Ert þú ekki manneskja eins og ég? Mér er kannski illa við hvítlaukslykt, en það þýðir ekki að mér sé illa við þá sem borða hvítlauk. Á mér að vera illa við tengaforeldra mína, bróður minn og mágkonu og frændur mína og frænkur bara vegna þess að þau reykja? Ég set ekki samasemmerki mÓli mannskepnunnar og þess sem hún gerir, afhverju gerir þú það?“ Það er nefnilega vandamálið. Þeir sem reykja hafa ákveðið að þeir og tóbakið séu eitt og hið sama, því kemur röksemdafærslan - ef þér er illa við tóbak, er þér illa við mig. Ef ég hinsvegar kemst að sláandi stað- reyndum um skaðsemi matvæla, heilsudrykkja, áfengis, eiturlyfja eða vítamína þá er mér boðið að hi'ópa þær staðreyndir af húsþökum og fólk kemur til mín og segir: „Þakka þér fyrir að vara mig við.“ Staðreyndum um sígarettuna er hinsvegar tekið sem persónulegri árás. Reykingamenn eru engu að síður flesth' sammála um að hvetja unga fólkið til að byrja ekki að reykja. Hvað veldur? Ég býst við að svarið sé hið sama og svarið við því hvers vegna börn eru sífellt „þrasandi" í foreldrum sínum um að hætta að reykja. Væntumþykja veld- ur því að fólk reynir að vara við. Það er hinsvegar oftast tilgangslítið og stundum beti’a að láta eins og ekkert sé og halda áfram að sýna væntum- þykjuna - án tillits til þess hvort ein- staklingurinn reykir, drekkur, borð- ar of mikið, tekm- inn eiturlyf eða annað það sem þjóðfélagið lítur hornauga. Ef tækifæri gefst má miðla upplýsingum án fordóma. Mér þykir ástæða til að benda þeim sem reykja á að miðlun staðreynda um tóbak er ekki persónuleg árás. Á móti vil ég benda þeim sem ekki reykja og eiga það til að vera for- dómafullir á að kasta ekki steinum úr glerhúsi, vera málefnalegir og gera sér strax grein fyrir að þeir sem reykja eru ekki annars fiokks. Sýnum skynsemi, tillitssemi og þolinmæði - það borgar sig alltaf að lokum. GUÐJÓN BERGMANN, námskeiðahaldai'i. Kentruck STAFLARI HAGKVÆM LAUSN ÁRVÍK ÁRMÚLA 1 • SÍMI 568 7222 • FAX 568 7295
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.