Morgunblaðið - 05.05.1998, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 5. MAÍ1998
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Kýpurviðræður árangurslausar
Afganistan
Havel þakk-
ar læknum
VACLAV Havel Tékklandsfor-
seti kom í gær fram opinberlega
í fyrsta sinn frá því að hann
veiktist hastarlega um páskana í
frn í Innspruck í Austurríki.
Havel virtist við ágæta heilsu og
þakkaði austurrísku læknunum
fyrir að hafa bjargað lífi hans.
Er forsetinn því sem næst ferða-
fær og snýr aftur heim til Tékk-
lands á miðvikudag. Hann verð-
ur lagður inn á sjúkrahús þar og
verður undir eftírliti lækna í að
minnsta kosti tíu daga.
Astralía
Dómur
verkamönn-
um í vil
Canberra. Reuters.
ÓLÍKLEGT er talið að íhaldsstjórn-
in í Astralíu boði til þingkosninga um
mitt þetta ár, eins og gert hafði verið
ráð fyrir, eftir að hæstiréttur lands-
ins staðfesti dóm undirréttar um að
1.400 hafnarverkamenn skyldu end-
urráðnir. Ríkisstjómin, undir for-
sæti John Howards, á nú í vök að
verjast, enda studdi hún flutninga-
fyrirtækið Patrick Stevedores í að-
gerðum sínum, en fyrirtækið sagði
verkamönnunum upp 7. apríl og réð í
staðinn 400 verkamenn sem stóðu
utan stéttarfélaga.
Markmið Patrick og stjómarinnar
var að rjúfa alræðisvald stéttarfélags
hafnarverkamanna yfir mannaráðn-
ingum en aðgerðir þeirra hafa vakið
mikla andúð verkafólks og telja
stjórnmálaskýrendur ríkisstjómina
nú þurfa að vinna sig aftur í álit og að
kosningar séu ekki væntanlegar fyrr
en í árslok. Howard hafði hugsað sér
að gera úrbætur í hafnarverkalýðs-
málum að kosningamáli sínu.
Verkafólk fagnaði úrskurðinum en
ekki geta þó allir snúið aftur til
starfa sinna undireins því Patrick-
fyrirtækið hefur þegar ákveðið að
loka nokkrum útibúa sinna.
Milljarðar í skógarvernd í Amazon
Rio de Janeiro. The Daily Telegraph.
BRASILISKA ríkisstjórnin hefur kynnt metnað-
arfyllstu umhverfisvemdaráætlun sem komið hef-
ur fram í tengslum við Amazon-svæðið. Verði hún
að veruleika verður skóglendi á vemdarsvæði um
25 milljón hektarar.
Forseti Brasilíu, Fernando Henrique Cardoso,
undirritaði við þetta tækifæri tilskipun um tvö
vemdarsvæði við Amazon-fljót og tvö ný svæði í
frumskógunum við Atlantshafsströnd, sem em um
600.000 hektarar að flatarmáli, eða á stærð við
Bretland.
A Amazon-svæðinu búa um 400 indíánaættbálk-
ar og þar er að finna um helming allra plöntuteg-
unda í heiminum. Þá er Amazon-fljótið mikilvæg-
ur hlekkur í vatnakerfi jarðarinnar þar sem um
fimmtungur alls ferskvatns rennur niður fljótið.
Frumskógar Brasilíu hafa verið höggnir niður
miskunnarlaust undanfarna áratugi, til að rýma til
fyrir jarðrækt og til timburvinnslu. Árið 1995 var
eyðilegging mest, en þá hurfu um 46.000 ferkíló-
metrar skóglendis. Þá eyðilagðist svæði á stærð
við Belgíu í skógareldum fyrr á árinu og telja um-
hverfisvemdarinnar að um ein öld líði áður en sá
skaði fæst bættur.
Alls hefur sem svarar til 4,3 milljörðum ísl. kr.
verið heitið til verndunar frumskóganna í Brasil-
íu, þar af leggur Alþjóðabankinn til um 2,5 millj-
arða. Stjórnvöld og umhverfisverndarsamtök
segja hins vegar að iðnríkjum heims beri að
leggja fram meira fé til verksins, um 6,6 milljarða
ísl. kr. Það fé sem þegar hefur verið heitið ætti að
duga til að hækka hlutfall vemdaðra skóga úr 3%
í 10%.
Umhverfisverndarsamtök óttast hins vegar að
fögur fyrirheit brasilískra stjórnvalda kunni að
reynast innantóm orð eins og svo oft áður. Einn
þeirra, José Goldemberg, fyrrverandi umhverfis-
málaráðherra Brasilíu, segir Cardoso forstea
notfæra sér málið til að slá um sig og minnir á að
fyrri loforð um fjárframlög til verndar frum-
skóga hafi safnað ryki á hillum tæknikratanna í
Brasilíu.
„Oraunhæfar“
kröfur Kýp-
ur-Tyrkja
Níkösía. Reuters.
RICHARD Holbrooke, sendimað-
ur Bandaríkjastjórnar, kenndi í
gær forystumönnum Kýpur-
Tyrkja um, að viðræður milli
þeirra og Kýpur-Grikkja hefðu
farið út um þúfur.
Holbrooke, sem reyndi í þrjá
daga að koma á viðræðum milli
fulltrúa þjóðarbrotanna, sagði, að
Rauf Denktash, leiðtogi Kýpur-
Tyrkja, hefði verið með „óraunhæf-
ar“ kröfur um, að Kýpurstjóm við-
urkenndi tyrkneskt lýðveldi á
norðurhluta eyjarinnar og hætti
viðræðum um aðild að Evrópusam-
bandinu, ESB. Sagði Holbrooke,
að þessar kröfur væru út í hött.
Stjómvöld í Tyrklandi hafa hót-
að að beita valdi til að koma í veg
fyrir, að Kýpur-Grikkir komi sér
upp rússneskum loftvamaflaugum
en þær eiga þeir að fá í ágúst nk.
Gríska stjómin hefur aftur bmgð-
ist við þessum hótunum með því að
lýsa yfir, að geri Tyrkir árás á
Kýpur-Grikki, verði litið á það sem
stríðsyfirlýsingu. Grikkir og Tyrkir
era hvorirtveggju í Atlantshafs-
bandalaginu, NATO.
Engir „Dayton-samningar“
í augsýn
Tyrkneskur her réðst inn í Kýp-
ur 1974 og 1983 lýstu Kýpur-Tyrk-
ir yfir stofnun sjálfstæðs ríkis á
norðurhluta eyjarinnar. Er Tyrkja-
stjóm sú eina, sem hefur viður-
kennt það. Denktash lítur á við-
ræður Kýpur-Grikkja um ESB-að-
ild sem tilraun til að auka áhrif
Grikkja á eynni en Grikkir era í
ESB. Tilraunir Tyrkja til að fá að-
ild hafa hins vegar engan árangur
borið.
Holbrooke átti einna mestan
þátt í að koma á Dayton-samning-
unum um frið í Bosníu en fátt
bendir til, að honum verði jafn vel
ágengt á Kýpur. Til stóð, að hann
færi þangað aftur 8. maí til nýrra
viðræðna en óvíst er, að af því
verði.
Edmund Joensen segir af sér sem lögmaður Færeyinga
Myndun borgaralegr-
ar stjórnar mistókst
Þórshöfn. Morgunblaöið.
EDMUND Joensen, lögmaður
Færeyinga, tilkynnti í gær að hann
segði af sér embætti lögmanns eftir
að honum mistókst að mynda borg-
aralega stjórn um helgina í kjölfar
kosninga til Lögþingsins í síðustu
viku. Hann hafði boðið Anfinn Kalls-
berg, formanni Fólkaflokksins, emb-
ættið ef flokkur hans myndaði
stjóm með Sambandsflokknum, sem
Joensen fer fyrir, Sjálfstýriflokkn-
um og Miðflokknum. Kallsberg
hafnaði boðinu í gær en sagðist hins
vegar ekki útiloka myndun borgara-
legrar stjómar.
„Við höfum átt ágætar viðræður
við Edmund Joensen. Þrátt fyrir að
við útilokum ekki myndun borgara-
legrar stjórnar með Sambandsflokki
Joensens, óskum við eftir því að for-
menn allra flokkanna komi sér sam-
an um hver eigi að reyna við stjórn-
armyndun."
Fráfarandi stjórn Joensen missti
meirihluta sinn í kosningunum sl.
fimmtudag en Kallsberg segir að
fleiri möguleikar séu á myndun
stjórnar en sá borgaralegi. Telur
hann mikilvægt að látið verði reyna
á nýjar reglur Lögþingsins um
stjórnarmyndun en samkvæmt þeim
munu formenn allra stjórnmála-
flokkanna sex sem komust inn á
þing hittast á fundi í dag, þriðjudag,
þar sem þeir munu greiða atkvæði
um hver reyni stjórnannyndun
næst. Mun Jógvan Ingvard Olsen,
forseti Lögþingsins, stýra fundin-
um.
Reuters
S
A barmi
hung-
ursneyðar
SÚDÖNSK móðir heldur á
vannærðu barni sínu skammt frá
bækistöð Matvælahjálpar Sam-
einuðu þjóðanna í bænum Aijep.
Þar hafa um 28.000 Súdanir
fengið mat en hungursneyð vofir
nú yfír í landinu og um 700.000
manns í hættu. Kofi Annan,
framkvæmdastjóri SÞ, fagnaði í
gær ákvörðun súdanskra yfir-
valda að leyfa fleiri flugvélum
hjálparstofnana að fljúga til suð-
urhluta landsins með mat og önn-
ur hjálpargögn.
Reuters
Friðarvið-
ræður út
um þúfur
Kabúl. Reuters.
BÚIST er við auknum átökum í
Afganistan eftir að friðarviðræður
milli stríðandi fylkinga fóru út um
þúfur um helgina. Fulltrúar Sam-
einuðu þjóðanna sögðust í gær ótt-
ast að hersveitir Talebana, sem fara
með stjórn í höfuðborginni Kabúl,
myndu nú reyna að ná á sitt vald
þeim þriðjungi lands sem lýtur yfir-
ráðum stjórnarandstæðinga. Óstað-
festar fregnir herma að síðustu
daga hafi hart verið barist í austur-
hluta Afganistans.
Friðarviðræðunum, sem haldnar
vora í Islamabad, höfuðborg Pakist-
ans, var ætlað að koma í veg fyrir
blóðug átök með vorinu. Var gert
ráð fyrir ráðstefnu fræðimanna sem
ræða myndu varanlegan frið en
stjórnarandstæðingar vildu að á
fundinum í Islamabad yrði rætt
strax um varanlegt vopnahlé, afnám
efnahagsrefsinga og fangaskipti.
Þessi mál vildu Talebanar ekki
ræða fyrr en á ráðstefnunni fyrr-
nefndu og því fóra viðræðurnar út
um þúfur.
-------♦♦♦------
Sjö ákærö-
ir fyrir
morð á
þingkonu
Draguignan. Reuters.
RETTARHÖLD hófust í gær yfir
sjö mönnum sem ákærðir eru fyrir
morðið á frönsku þingkonunni Yann
Piat árið 1994. Málið vakti gríðar-
lega athygli á sínum tíma og beið
stór hópur fólks fyrir utan þinghúsið
í bænum Draguignan í Suður-
Frakklandi er réttur var settur.
Gríðarleg öryggisgæsla er við dóms-
húsið, m.a. um 200 óeirðalögreglu-
menn, en búist er við að réttarhöldin
standi í hálfan annan mánuð.
Piat var myrt er hún var á leið
heim að næturlagi eftir fáförnum
vegi. Sagði bílstjóri hennar að tveir
menn á bifhjóli hefðu ekið upþ að
bifreiðinni og skotið þingkonuna. Pi-
at hafði lýst því yfir að hún hygðist
vinna að niðurlögum skipulagðrar
glæpastarfsemi í kjördæmi sínu og
er talið að mafían hafi fyrirskipað
morðið á henni.
Einn sjömenninganna hefur játað
að hafa ekið bifhjólinu en aðrar játn-
ingar liggja ekki fyrir. Þá er einn úr
hópnum, bareigandi, ákærður fyrir
að hafa fyrirskipað morðið. Margir
hafa hins vegar lýst efasemdum um
að svo sé.
Skömmu fyrir lát sitt skrifaði Piat
bréf sem opnað skyldi ef dauða
hennar bæri að með voveiflegum
hætti. Þar segist hún óttast um líf
sitt og nefnir fimm manns sem hún
telur vilja sér illt. Þeirra á meðal eru
fyrrverandi ráðherra, öldungadeild-
arþingmaður og mafíuleiðtogi.