Morgunblaðið - 05.05.1998, Blaðsíða 48

*48 ÞRIÐJUDAGUR 5. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Endir sögunnar um sæ-
aðalinn og kvótabraskið
ÁRUM saman hefur
höfundur þessarar
greinar birt sitt af
hverju hér á síðum
Morgunblaðsins um þær
skelfingar, sem ríkjandi
fiskveiðistj órnunar-
stefna veldur, gengismál
og fleira, sem henni
tengjast og áhrif þessa á
efnahagslífið í landinu í
—wbráð og lengd. Síðustu
misserin hefur réttlætið
í samfélaginu ekki hvað
síst verið að þvælast fyr-
ir höfundinum.
Viðbrögð við þessum
skrifum hafa í seinni tíð
verið afar lítil, nema þá
frá rökþéttum þrætubókarmönnum,
sem ekki eru svara verðir. Undan-
tekning þar frá er nýlegt viðbragð
Steingríms J. Sigfússonar alþingis-
manns við síðustu grein minni. Hann
staðfesti þar afar ærlega áburð minn
um, að hann vill halda í gjafaúthlutun
kvótans. Svo hreinskiptar samræður
um mikilsverð mál kann ég að meta,
þótt skoðuninni sé ég ósammála, og
mættu margir þögulir alþingismenn
' 'taka Steingrím sér til fyrirmyndar í
því efni, að tala við almenning um
skoðanir sínar og rök fyrir þeim. Það
er jafn dagljóst, að enginn, sem er
ósáttur við gjafakvótaúthlutunina á
að láta sér til hugar koma að endur-
kjósa Steingrím á þing, nema hann
skipti í grundvallaratriðum um skoð-
un. Hann verður fyrst að segja skilið
við Utirauðsmýrarpólitíkina, svo vís-
að sé í síðustu grein mína. I svari
sínu held ég, að Steingrími hafi skot-
ist, þegar hann fór að svara mér, upp
-^með frekari tilvísunum í Sjálfstætt
fólk. Hann taldi Útirauðsmýringum
það til ágætis að hafa átt gott fé. Ef
minni mitt bregst mér ekki, er hvergi
í Sjálfstæðu fólki gefið til kynna, að
fé á Útirauðsmýri hafi verið vænt,
eins og Steingrímur hélt fram í svar-
grein sinni, þeim til pinhverrar afböt-
unar. Fé Jóns á Útirauðsmýri var
margt eins og gerist á stórbýlum
hinna betur megandi. Vænst var hins
vegar Séra Guðmundarkynið að mati
Bjarts. Steingrími virðist sýnna um
ríkjandi Útirauðsmýrarpólitik í sjáv-
arútvegsmálum en um sérvitringa og
þverhausa eins og Bjart,
sem vilja vera sjálfstæð-
ir, nánast hvað sem það
kostar.
En þetta átti ekki að
verða efni þessa pistils,
sem vel gæti orðið hinn
síðasti, sem ég nenni að
skrifa um þessi mál.
Ymsa þætti þehrar sögu
hef ég rakið í mínum
fyrri skrifum og fólk um
allt land hefur sjálft
fundið á sér brenna eða
nærri sér þá skelfilegu
hluti, sem þetta fisk-
veiðistjórnunarkerfi hef-
ur leitt menn út í og leitt
yfir fólk. Réttlætið hefur
alla jafna verið víðs fjarri.
Ástæða þessara skrifa er sú, að
það var ekki fyrr en núna á dögun-
um, að endir sögunnar um sæaðalinn
og kvótabraskið rann upp fyiár mér í
allri sinni dýrð. Eg eins og vaknaði af
svefni og framtíðarsýnin var alger-
lega skýi’. Eftir á að hyggja varð mér
ljóst, að undirmeðvitundin hafði verið
að vinna úr fréttum, sem ég hafði
heyrt í útvarpinu um nýtt hlutafélag,
sem stofnað hafði verið í Vestmanna-
eyjum, Útgerðarfélag Vestmannaey-
inga, ef rétt er munað. Félagið átti að
gera hvort tveggja í senn, að bjarga
Vinnslustöðinni frá hremmingum
með því að kaupa af henni skip og
kvóta og sjá til þess, að kvótinn færi
ekki úr plássinu, hvort tveggja ær-
legur og mikilvægur tilgangur. Þarna
er sem sagt búið að setja á laggirnar
meiri háttar útgerð, sem hefur Iagt
út sem fjárfestingu nálægt 700 kr.
fyrir hverf einasta þorskkíló, sem
henni er heimilt að veiða. Vextir af
þessari fjárfestingu einir og sér eru á
bilinu 54-70 kr. á kíló af veiddum
þorski. Þetta er eðli málsins sam-
kvæmt auðlindarleiga til þess, sem
aldrei átti þennan veiðirétt. Það þarf
ekki mikinn reikningshaus til að sjá,
að þessi auðlindarleiga er óviðráðan-
lega há. Þessi útgerð getur ekki borið
sig, þegar fyrir þorskkilóið fást 90-
100 kr. og áhöfnin á 30-40 kr. af því.
Ollum má því ljóst vera, að þetta get-
ur ekki gengið. Fyrirtækið er fyrir-
fram dauðadæmt. Það þjónar sínum
tilgangi fyrir Vinnslustöðina og við-
Sæaðallinn er að freista
þess að losa sína pen-
inga út úr útgerðinni,
segir Jón Sigurðsson,
og koma þeim í aðrar
eignir og að einhverju
marki til að greiða úr
skuldavandræðum.
skiptabanka hennar, en ávinningur-
inn fyrir aðstandendur hins nýja fé-
lags og Vestmannaeyjar gæti orðið
blendinn og dýna verði keyptur.
Sæaðallinn er með þessum hætti og
fleirum og með vaxandi hraða að
freista þess að losa sína peninga út úr
útgerðinni og koma þeim í aðrar eign-
ir og að einhverju marki til að greiða
úr skuldavandræðum. Þessi þróun er
hröð, þótt hún sé enn ekki komin
mjög langt.
Eg hef fyrr í skidfum mínum étið
það upp eftir Markúsi Möller, að inn-
an fárra áratuga verði engin útgerð
stunduð á Islandi að óbreyttu fisk-
veiðistjórnunarkerfi, sem ekki hefur
greitt aðganginn að auðlindinni fullu
verði og verði að standa straum af
því í rekstri sínum, eins og hinu nýja
útgerðarfyrirtæki er nú þegar ætlað
að gera. Þessa hugsun hafði ég ekki
hugsað til enda. Þessi útgerð kemst
ekki af eftir að hafa keypt af sjálfri
sér eða öllu heldur hinum upphaflega
sæaðli allan þennan kvóta á rugl-
verði. Þeir, sem bjarteygir hafa
keypt kvótann af sæaðlinum með æv-
intýralegu yfirverði á hlutabréfum
munu tapa talsverðu af þeim eignum
sínum. Megi eitthvað læra af sög-
unni, verður svo, eftir venjulegan
grátkerlingasöng um mikilvægi út-
gerðarinnar fyrir þjóðarbúið, að fella
gengið til að gera útgerðinni mögu-
legt að bera þessar drápsklyfjar. Og
verður þá ekki endir sögunnar full-
komnaður? Útgerðaraðlinum er fyrst
gefinn kvótinn. Síðan verðleggur út-
gerðaraðallinn kvótann í viðskiptum
sín í milli. Síðan kemur útgerðarað-
allinn sér út úr þessum bransa með
því að gera sér peninga úr kvótagjöf-
Jón
Sigurðsson
inni. Eftir situr útgerð, sem fær ekki
risið undir byrðum sínum. Þá verður
að fella gengið til að bjarga útgerð-
inni og láta þjóðina þannig greiða
fullu verði eignina, sem hún átti í
upphafi, var af henni tekin og gefin
útvöldum, þar á meðal þingmönnum
og ráðheiTum, sem þátt tóku í laga-
setningunni.
Þar með verður þessi fáránleika-
saga fullkomnuð. Fyi-st er eign þjóð-
arinnar stolið og hún gefin útvöldum.
Síðan fá hinir útvöldu að braska með
þjóðareignina að vild. Til að bjarga
tilveru sinni verður þjóðin að lokum
að kaupa þá eign, sem af henni var
stolið, því verði, sem gjafaþegarnir
töldu hæfilegt í viðskiptum sín í milli.
Mörg okkar héldum, að súrrealismi
væri eitthvað í bókmenntum og öðr-
um listum, en höfum sannfærst um,
að hann er hluti af stjórnmálum
dagsins á Islandi. En hvað þýðir
þetta um afleiðingar fyrir almenning
af óbreyttu fiskveiðistjórnunarkerfi?
Það þýðh það, að til viðbótar ein-
hverjum hundruðum milljarða króna,
sem mín kynslóð hefur eytt án þess
að greiða fyrir með siðlausri skulda-
söfnun ríkissjóðs um áratugi, ætla
ábyrgðarmenn fiskveiðistjórnunar-
kerfisins börnum okkar og barna-
börnum að greiða til viðbótai' annað
eins eða svo, til þess eins að búa til
sérstakt safn af afkomendum sæað-
alsins, sem á stóreignir, sem þeir
geta lifað af, án þess að nokkur í fjöl-
skyldunni hafi raunverulega unnið til
þess. Eftir langa mæðu er loks svo
komið í þessu samfélagi, að hver sem
er má auðgast og lifa sínu lífi með
þeim auði, ef hann hefur unnið til
hans. Gróði var bannorð, sem smám
saman missti bannhelgi sína. Það sær-
ir hins vegar réttlætistilfinningu fjöld-
ans, þegar Alþingi býr til einkaleyfis-
hagnað, sem sæaðallinn fær að föndra
með eins og hann sé þeim að þakka og
búa sér til ríkulegt lífsviðurværi tU
frambúðar, sem enginn hefur unnið til.
Mórall sögunnar er, að í næstu
þingkosningum, hvort heldur er próf-
kjör eða kosningarnar sjálfar, á eng-
inn, sem sér þessa þróun í réttu ljósi
að styðja nokkurn mann, sem með
þögn eða opinskátt styður núgildandi
fiskveiðistjórnunarkerfi til endur-
kjörs. Afleiðingar þess í bráð og
lengd eru svo skelfilegar, að þeir,
sem bera ábyi'gð á því eiga skilið að
hverfa af vettvangi stjórnmála. Hvað
eru menn að velta sér upp úr ábyrgð
á risnu og laxveiðum, þegar hundruð
milljarða liggja í borðinu, sumt beinir
hagsmunir þingmanna og ráðherra?
Höfundur er fyrrverandi fram-
kvæmdustjóri og stuðningsmaður
Samtakanna um þjóðareign.
*
Magnús Oskarsson:
Siðferði Kristínar
fréttamanns
MÉR er farið að leiðast biðin efth
því að Kristín Þorsteinsdóttir fi'étta-
maður ríkissjónvarpsins svari þung-
um ásökunum sem á hana voru
bomar í Morgunblaðinu nýlega. I
frægu viðtali við Sverri Hermanns-
son fletti hún drýgindalega veiðibók-
um Hrútafjarðarár og mátti vel
skilja að þar væri margt ljótt að
finna um feril bankastjórans. Einnig
mun dagbókum þessum hafa verið
flett í fréttatíma sjónvarpsins og til
þeirra vitnað.
Svo gerist það að Eyjólfur Gunn-
arsson á Bálkastöðum, formaður
veiðifélags Hrútafjarðarár, upplýs-
h í Morgunblaðinu að Rristín og
fréttastofan hafi aldrei haft undh
höndum veiðibækur Hrútafjarðar-
ár sem komið gætu starfi Sverris
sem bankastjóra við. Hún hafi ver-
ið að fletta eldgömlum bókum um
veiði löngu áður en hann varð
bankastjóri.
Eins og málið lítur út núna er
ekki annað að sjá en að Rristín
fréttamaður og fréttastofan hafi
beitt lúalegum blekkingum til að
sverta Sverri Hermannsson. Ég
hef ekki séð því haldið fram með
rökum að Sverrir Hennannsson
hafi brotið lög. Vandlæting frétta-
manna og fleiri snýst um siðferði.
Ég vil ekki hafa Rristínu Þor-
steinsdóttur fyrir rangi-i sök, en
mér sýnist hún vera í þörf fyrir að
verja siðferði sitt í starfi launuðu af
almenningi.
Það hvarflar stundum að manni
að siðferði fréttamanna gæti verið
verðugt rannsóknarefni, en hver á
að rannsaka?
Höfundur er fv. borgarlögmaður.
Aðalfundur INTIS
Internets á íslandi hf.
veröur haldinn 12. maí 1998 íTæknigarði, Dun-
haga 5, kl. 17:15.
Dagskrá:
Venjuleg aðalfundarstörf samkvæmt 14. grein
samþykkta félagsins.
Tillögur stjórnar um að afnema hömlur á sölu
hluta.
Stjórn félagsins mun óska eftir heimild til að
auka hlutafé um kr. 5,0 milljónir.
Ársreikning fyrir árið 1997, svo og tiliögur um
breytingar á samþykktum félagsins, geta hlut-
-yhafar nálgast á skrifstofu félagsins eða við
upphaf aðalfundar.
Stjórnin.
Stúdentasamband VÍ
Aðalfundur Stúdentasambands VÍ verður
haldinn á kennarastofu Verzlunarskóla íslands
við Ofanleiti fimmtudaginn 7. maí kl. 17.30.
Dagskrá: 1. Venjuleg aðalfundarstörf
2. Stúdentafagnaður 29. maí
Fulltrúar afmælisárganga eru sérstaklega
hvattir til að mæta.
1 Stjórnin.
VERSLUNARRÁÐ ÍSLANDS
í SAMSTARFI VIÐ
SAMTÖK AUGLÝSENDA
SAMBAND ÍSLENSKRA AUGLÝSINGASTOFA
REYKJAVÍK MENNINGARBORG EVRÓPU ÁRIÐ 2000
Morgunstefna
Kostun og markaðssetning
Námsstefna um kostun og gildi hennar við
markaðssetningu verður haldin á Hótel Sögu
- Skála, þriðjudaginn 5. maí kl 8:00 - 11:00.
M.a. verður fjallað um:
• Kostun á viðskiptalegum forsendum
• Kostun sem tæki í markaðssetningu
• Verðmæti kostunarsamninga
• Mælikvarðar á árangur af kostun
• Reykjavík menningarborg árið 2000 sem
kostunarverkefni
• Dæmi um kostunarverkefni, t.d. Bergen
2000.
Aukfyrirlestra og umræðna gefst tækifæri til
viðtala við fyrirlesarana eftir námsstefnuna.
Fyrirlesarar verða Bjarne Berger, einn eig-
enda Thue & Selvaag AS, og Runar Östmo,
yfirráðgjafi, hjá sama fyrirtæki.
Thue og Selvaag AS annaðist m.a. markaðssetningu Vetrarólympiu-
leikanna í Lillehammer árið 1994 sem tókst afburðavel. Einnig hafa
þeir víðtæka reynslu á sviði kostunar og möguleikum hennar við
skipulagningu hvers konar stórviðburða í menningu og íþróttum.
Þeir munu m.a. annast markaðssetningu hinna níu menningarborga
Evrópu árið 2000, Ólympiuleikanna í Sydney árið 2000 og Vetraról-
ympiuleikanna i Salt Lake City árið 2002.
Verð kr. 8600. fyrir einn. Kr. 7500. á mann ef
fleiri en einn koma frá sama fyrirtæki.
Morgunverður innifalinn.
Félags hárgreiðslu- og hárskerasveina verður
haldinn miðvikudaginn 6. maí nk. kl. 20.00 í
Baðstofunni, Ingólfsbæ, Ingólfsstræti 5.
Dagskrá:
Venjuleg aðalfundarstörf.
Lagabreytingar.
Tillaga um úrsögn úr ÞSÍ ásamt allsherjar-
atkvæðagreiðslu.
Tillaga um inngöngu í Samiðn.
FÉLAGSLÍF
□ EDDA 5998050519 l Lf. -
ATKV.GR.
I.O.O.F. Rb. 4 = 147558
Konur athugið
Aglow fundurinn verður haldinn
þriðjudaginn 5. maí kl. 20.00 í
Kristinboðssalnum, Háaleitisbraut
58—60. Kaffi, söngur, hugvekja
og fyrirbænir. Allar konur eru
hjartanlega velkomnar.
Stjórn Aglow í Reykjavík.
kmm
LIFSSÝN
Samtök til sjálfsþekkingar
Aðalfundur Lífssýnar
veröur haldinri í dag, þriðjudag-
inn 5. maí, kl. 20.30.
Venjuleg aðalfundarstörf.
Hugleiðsla kl. 19.45
Stjórnin.