Morgunblaðið - 08.05.1999, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
LAUGARDAGUR 8. MAÍ 1999 37
Mikilvægi reglu-
legs sparnaðar
Fjármál heimilanna
Hverju heimili er mikilvægt að eiga sparifé til
þess að mæta óvæntum útgjöldum, viðhaldi og
endurnýjun fasteigna og bifreiða, ýmsum áföllum
á lífsleiðinni auk lífeyrissparnaðar. Elín Sigrún
Jónsdóttir segir að sparnaður sé snar þáttur í
því að fyrirbyggja greiðsluvanda og er forsenda
íbúðarkaupa. Sparnaður er og forsenda þess að
draumar fjölskyldunnar rætist, s.s. ferðalög
til fjarlægra staða.
NÝLEGAR tölur um skuldir
heimilanna sýna að skuldimar
aukast jafnt og þétt. Æ fleiri virðast
falla í þá freistni að taka neyslulán
til að uppfylla kröfur neyslukapp-
hlaupsins í stað þess að doka við
með kaupin og bíða þar til að sparn-
aður getur mætt kaupunum. Heim-
ilin virðast ekki hafa sparnað til að
mæta óvæntum útgjöldum og fjár-
festingum heimilisins. Framboð á
lánsfé er svo mikið að almenningur
tekur þeim tilboðum sem í boði eru
án þess að gefa gaum hve dýru
verði þau eru keypt.
Það er í raun áleitin spurning
hvers vegna spamaður er ekki sam-
gróinn heimilishaldi á íslandi. Ljóst
er að mörg heimili sjá sér ekki fært
að spara vegna mjög lágra tekna,
sem ekki nægja til brýnustu nauð-
þurfta. En stór hópur fólks telur sig
lítið muna um að semja um lántökur
og raðgreiðslusamninga um 7-
30.000 kr. á mánuði. Spyrja má
hvort ekki megi virkja betur þá
hugsun sem upp kemur þegar
ákvörðun er tekin um lántöku. Rað-
greiðslukaup eru oft réttlætt með
hugsun á borð við Æ það munar svo
sem ekkert um 9.900 kr. á mánuði,
ég er jafn blankur fyrir. Það kann
hins vegar að muna um það eftir
fimm ár að hafa lagt fyrir 9.900 kr.
á mánuði í stað þess að nota það til
að borga afborgun neysluvöru.
Hefur þú tök á að spara?
Fyrir þá sem vilja byrja að
byggja upp sparnað er einfaldast að
hefja reglubundinn sparnað með
mánaðarlegum greiðslum af launa-
reikningi. Engin fjárhæð er of lítil.
1.000 kr. á mánuði verða að 24.000
eftir 2 ár og 5.000 kr. á mánuði
verða að 120.000 kr. að tveim árum
liðnum auk vaxta. Taflan hér á eftir
sýnir hvemig sparnaður eykst með
7% vöxtum að teknu tilliti til fjár-
magnstekjuskatts.
Markmið sparnaðar
Það sem skiptir fyrst og fremst
máli við val á sparnaðarleiðum er
markmið spamaðar. Til hvers spar-
ar þú? Ætlar þú t.d. að spara fyrir
stækkun húsnæðis, gera við þakið,
fyi-ir næsta stórafmæli, hjóli, lífeyri
til efri ára eða fyrir framtíðarfjár-
festingu bamsins þíns? Þar að auki
skiptir aldur þinn og tímalengd
spamaðar miklu máli svo og áhætt-
an sem þú ert tilbúinn að mæta. Þá
er og mikilvægt að skoða skattalega
stöðu þína, bæði hvað varðar eigna-
skatt og tekjuskatt.
Reglur skattalaga um
hlutabréfakaup
Samkvæmt núgildandi ákvæðum
skattalaga fæst skattaafsláttur með
kaupum á hlutabréfum og/eða
hlutabréfasjóðum sem hlotið hafa
viðurkenningu ríkisskattstjóra.
Kaupi einstaklingur hlutabréf fyrir
áramót 1999 fyrir 133.333 kr. þá má
hann eiga von á að fá skattaafslátt,
útgreiddan í ágúst árið 2000, er
nemur um 31.216 kr. Kaupi hjón
hlutabréf fyrir 266.667 kr. fá þau af-
slátt sem nemur um 62.432 kr. Ef
nýttur er skattaafsláttur með hluta-
bréfakaupum þarf viðkomandi að
eiga bréfín í full 4 ár.
Með þessari heimild er heimilun-
um veittur mikilsverður hvati til
spamaðar. Margir hafa nýtt sér
þessa heimild til skattalækkunar og
hafa lagt fyrir rúmar 11.000 kr. á
mánuði til kaupa hlutabréfa. Með
því hafa heimilin styrkt íslenskt at-
vinnulíf og í mörgum tilfellum eflt
eigið fjárhagslegt öryggi.
Það er hins vegar umhugsunar-
efni hvers vegna heimilum er ein-
göngu beint í það form spamaðar
að kaupa hlutabréf. Af hverju em
heimilin ekki alveg eins hvött til að
taka minni áhættu og fjárfesta í
verðbréfasjóðum eða í spariskír-
teinum ríkissjóðs? Ljóst er að þegar
reglumar voru settar var hugsunin
sú að styrkja stoðir hlutabréfa-
markaðar hér á landi en ekki beint
til þess að auka spamað heimilanna.
Það hentar ekki öllum að taka
áhættu. Aðstæður og þarfir era svo
margbreytilegar. Þá má og benda á
það að þegar kaupandi hlutabréfa
hefur tekjur undir skattleysismörk-
um og greiðir ekki eignarskatt þá
hefur hann ekkert skattalegt hag-
ræði af hlutabréfakaupum.
Tölulegar upplýsingar sýna okk-
ur að skuldir heimilanna aukast
jafnt og þétt. Heimilin era að taka
mikil neyslulán og era að ganga á
eigið fé. Því er aldrei meiri þörf en
einmitt nú til að styðja heimilin til
sparnaðar og ráðdeildar.
Höfundur er forstöðumaður Ráð-
gjafarstofu um <jármdl heimilanna
og skrifar reglulcga pistla á
neytendasíðu.
Leitið ykkur upplýsinga hjá fjármálastofnunum um
sparnaðarleiðir og ávöxtun.
Fáið yfirlit yfir sparnaðarform og ráðgjöf um það sem ykkur
hentar best miðað við núverandi aðstæður.
Endurmetið sparnaðarform ykkar með reglulegu millibili.
Það er ekki víst að sá sparireikningur sem þú stofnaðir
fyrir þrem árum sé heppilegastur í dag.
Einfaldast er að hefja reglubundinn sparnað með
mánaðarlegum greiðslum af launareikningi.
Engin fjárhæð er of lítil.
Sparnaður og uppfylling drauma eru systur.
Tvö dæmi um hvernig sparnaður eykst með 7%
vöxtum að teknu tilliti til fjármagnstekjuskatts
Sparnaður 5.000 kr. 10.000 kr.
eftir á mánuði á mánuði
1 ár 62.092 kr. 124.184 kr.
2 ár 128.224 kr. 256.447 kr.
5 ár 353.572 kr. 707.145 kr.
Brúðkaupstertusýning
UM helgina, 8. og 9. maí, halda þau
Tine Buur Hansen og Þormar Þor-
bergsson konditormeistarar brúð-
kaupstertusýningu á Café Konditori
Copenhagen að Suðurlandsbraut 4.
I fréttatilkynningu frá Café
Konditori Copenhagen kemur fram
að á sýningunni verði væntanlegum
brúðhjónum boðið upp á ráðgjöf og
að smakka á nokkram mismunandi
tertutegundum. Danski konditor-
meistarinn Karsten Rummelhoff
mun einnig taka þátt í sýningunni en
hann starfar á Café Konditori
Copenhagen.
Tine Buur Hansen við
handverk sitt.

VELAR
Ármúla 29 - Rvk. Sími 588 4699
Vefsiða: www.oba.is
Bónus og Fjarðarkaup
í Hafnarfirði í harðri
samkeppni
Lækka á
víxl verð á
ávöxtum og
grænmeti
UNDANFARNA daga hafa neytendur í
Hafnarfirði getað keypt ávexti og græn-
meti á lægra verði en gengur og gerist
þar sem Fjarðarkaup og Bónus hafa
lækkað verðið á víxl.
Sveinn Sigurbergsson hjá Fjarðar-
kaupum segir að þar hafi verið tilboðs-
dagar á ávöxtum og grænmeti í síðustu
viku en þar sem Bónus hafi svarað lækk-
uninni hafi þeir framlengt tilboðsdagana
út þessa viku.
„Þetta þýðir að þeir neytendur sem
kaupa grænmeti og ávexti ættu að gera
sér ferð til Hafnarfjarðar því þar er
verðið lægst á þessum vöram.“
Sveinn nefnir sem dæmi að bananar,
sem í síðustu viku hafi kostað 186 krónur
kílóið, kosti 98 krónur núna og 2 kíló af
kartöflum, sem hafi kostað 196 krónur,
kosti nú 98 krónur. Hvítkálskílóið var á
109 krónur fyrir lækkun en kostaði í gær
38 krónur, kílóið af lauk kostaði 69 krón-
ur en var selt á 28 krónur í gær og ís-
lenskir tómatar vora fyrir
lækkun seldir á 589
krónur kílóið en
kosta nú 298
krónur.
Þegar
Gauti
Þorgilsson
rekstrarstjóri i
Bónus er spurð-
ur hversvegna
þessi lækkun á
ávöxtum og græn-
meti hafí ekki skilað
sér í aðrar Bónusbúð-
ir en búðina í Hafnar-
firði segir hann að um
sé að ræða hverfis-
bundið söluátak en
slík aukatilboð hafa
stundum verið á boðstólum í ýmsum
hverfum hjá Bónus undanfarin tvö ár.
Þegar hann er spurður hvort með
þessum tilboðum sé ekki verið að mis-
muna viðskiptavinum Bónuss segir hann
að tilboðin sem era í Hafnarfirði núna
komi til með að fara hringinn og vera í
öðram Bónusbúðum líka.
Sumarlisti
Freemans
SUMARLISTINN er kom:
inn út hjá Freemans. í
fréttatilkynningu frá Freem-
ans kemur fram að í listan-
um er úrval af fatnaði fyrir
sumarið, meðal annars frá
Images, Style, Miss Sel-
fridge og Warehouse. í Sum-
mer Selection-listanum býð-
ur Freemans nú einnig upp á
fatnað frá Sin, Quicksilver og
O’NeiIl.
Auk fatnaðar eru ýmsar
vörur fyrir sumarið, t.d. úti-
leikföng og húsgögn fyrir
garðinn, myndavélar og
ferðatöskur. Listinn er 240
síður og kostar 390 kr.
Aðsendar greinar á Netinn
V©/ ALLTA^ mbl.is
eiTTHV/KO NÝTl
ÆFINGAR - ÚTIVIST - BÓMULL
-------- Steifunni 19 - S. 5681717 -