Morgunblaðið - 11.12.1999, Blaðsíða 25

UNBLAÐIÐ
_____________________________LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 1999 25
VIÐSKIPTI
Róttækar breytingar á I upplýsingatækni
dönskum lyfjamarkaði "auaew?
thöfn. Morgunblaðið.
hafta á sviði lyfjasölu og stofnun lyfja-
stofnunar eru tveir fylgifiskar dönsku
na fyrir næsta ár. Aðgerðirnar miðast
5 auka samkeppni og lækka lyfjaverð.
nirnar eru liður í stefnu sem danska
íefur rekið undanfarin ár til að ná tökum
rði, sem hefur hækkað langt umfram
mleiðslu. Árangurinn hefur ekki verið
ii, svo nú verður reynt að gera það síður
fyrir fólk að kaupa lyf.
iðgerðirnar hafa verið harðlega gagn-
' samtökum lyfsala og af lyfjaiðnaðinum.
;nn ljóst hvernig nýju reglurnar verða í
md og hvort svo rösklega verður gengið
ið til dæmis lyfjasala verði gefín alfrjáls.
taka nokkur ár áður en ljóst verður hver
rða en þau verða nákvæmlega vöktuð.
Skortur á samkeppni:
Ekki aðeins danskt fyrirbæri
ít er það vandamál að fá frjálsa sam-
1 að virka á sviði lyfjasölu. Samkeppnis-
erði úttekt á danska markaðnum í fyrra
að þeirri niðurstöðu að enn væri langur
að ná virkri samkeppni á dönskum lyfja-
Það er þó ekki fyrst og fremst lyfjaiðn-
im að kenna heldur eru það tilraunir
lamanna til að stýra markaðnum, sem
verra að því er fram kemur í nýrri
anska heilbrigðisráðuneytisins.
ppnisstofnun hefur bent á að náin fylgni
lyfja frá mismunandi framleiðendum
id fyrirtækin hafí sín á milli samráð um
íkt er að sjálfsögðu óleyfilegt, en erfitt
völd að festa hendur á slíku samráði,
nars vegna reglna um að lyfjafyrirtæki
ilkynna verð á tveggja vikna fresti. Önn-
i fyrir slökum samkeppnisforsendum á
;aðnum er að hann stýrist að verulegu
leyti af fáum mjög stórum framleiðendum.
I þriðja lagi þá er lögum svo fyrir komið að yf-
irvöld geta í raun ekki gripið inn ef framleiðandi
beitir einkaleyfi á vöru til að hækka verðið. Fyr-
irvarar eru um að fyrirtæki geti rökstutt slíkt
með miklum útgjöldum til rannsókna, sem nást
verða inn meðan einkaleyfið gildir. Þessir fyrir-
varar gera það nánast ómögulegt að þvinga fyrir-
tækin til að lækka verð við þessar aðstæður.
Losad um lyfsölu en
óljóst hversu mikið
Annar liður í háum lyfjakostnaði er að mati
heilbrigðisráðuneytisins háttur lyfsölunnar. Til
að losa um þá spennitreyju á að gefa lyfsölu
frjálsa og hverfa þá frá um 400 ára skipulagi, þar
sem aðeins lyfsalar hafa leyfi til að versla með lyf.
Enn er ekki Ijóst hvort þetta mun leiða til þess
að lyfsalar missa einkaleyfi til að selja lyf sem
ekki þarf lyfseðil fyrir eða hvort þetta mun taka
til allra lyfja. í fjárlögum er kveðið á um að þetta
skuli verða samningsatriði, en lyfjanefnd þings-
ins mælir með að rýmkað verði um leyfisveitingu
til að selja lyf og fast lyfjaverð verði afnumið.
Breytingarnar miðast að því að gera lyfsölum
kleift að fá afslátt af lyfjum, en slíkt hefur ekki
verið heimilt. Eins og er verða lyf að kosta það
sama alls staðar í landinu. í stað fasts lyfjaverðs
leggur lyfjanefnd þingsins til að tekið verði upp
hámarksverð, þannig að lyfjaverð þurfi ekki alls
staðar að vera hið sama, án þess að það fari yfir
ákveðið hámark.
Lyfjainnkaupastofnun
Evrópski lyfjamarkaðurinn hefur ekki verið
sameinaður að sama skapi og markaðir fyrir aðr-
ar vörur, þar sem stjórnmálamenn hafa ekki get-
að komið sér saman um það. Á næsta ári verður
hins vegar opnað fyrir möguleika útboða á lyfja-
kaupum í Evrópusambandinu. Með því móti geta
aðilar leitað tilboða innan ESB um lyfjakaup.
Þetta mun án efa hafa gríðarlegar afleiðingar,
þar sem lyfjaverð er nú mjög misjafnt eftir lönd-
um og hvað hæst í Danmörku af Evrópulöndum.
Sjúkrahús í níu ömtum og á höfuðborgarsvæð-
inu hafa þegar komið sér upp innkaupasambandi.
Innkaupasambandið nær mun hagstæðari kjör-
um frá lyfjaframleiðendum en lyfjabúðirnar, ekki
aðeins sökum stærðar heldur einnig vegna þess
að lyfjaframleiðendur sjá sér hag í að selja
sjúkrahúsum lyfin ódýrar. Þá er hægt að hefja
meðhöndlun með þeim þar og ef meðhöndlun
heldur áfram eftir sjúkrahúsvist þá verður það
fyrir hærra verð.
Nýja skipanin gerir ráð fyrir innkaupasam-
bandi, sem taki til alls landsins. Gerð verði útboð
um lyfjakaup og aðeins lyf frá þeim, sem hreppir
útboðið verði styrkt af sjúkrasamlaginu. Eins og
er eru lyfsalar skyldugir að láta kaupandann vita
hvað sé ódýrasta lyfíð sem í boði sé.
Lyfjaverð hefur lækkað í Danmörku, meðal
annars fyrir átak lyfjaiðnaðarins sem gerði sam-
komulag við yfirvöld um að danskt lyfjaverð
skyldi ná evrópsku meðalverði. Það hefur gengið
eftir.
En það dugir ekki að lækka lyfjaverð ef það
hefur sömu áhrif og verðlækkanir á öðrum vörum
í þá átt að neytendur kaupi meira. Það hefur ein-
mitt gerst. Til að draga úr lyfjakaupgleði fólks
verður frá og með 1. mars ekki greiddur niður
kostnaður af lyfjakaupum fyrr en eftir að keypt
hefur verið fyrir 500 krónur danskar.
Reynslan frá því 1990 sýnir að útgjöld til heil-
brigðismála hafa haldist í hendur við þróun þjóð-
arframleiðslu, meðan útgjöld sjúkrasamlagsins
til lyfjakaupa hafa næstum hækkað um 50 pró-
sent. Þessari þróun vilja dönsku heilbrigðisyfir-
völd gjarnan snúa við með nýjum reglum.
FJÁRFESTINGARBANKI at-
vinnulífsins hf. hefur keypt 32%
hlut í Áliti ehf., sem sérhæfir sig í
rekstri tölvukerfa fyrir fyrirtæki,
auk þess sem það leigir út þekkingu
á sviði t.d. verkefnastjórnunar,
skjalastjórnunar og stjórnunar
fræðslu- og þekkingarmála.
„Við reynum að taka þátt og fjár-
festa í geirum atvinnulífs sem við
höfum trú á. Þessi geiri gengur út á
rekstur tölvukerfa hjá fyrirtækjum
sem vilja ekki hafa alla sína tölvu-
deild innanhúss, heldur kaupa aðila
utan fyrirtæksins til að reka hluta
síns tölvu- og upplýsingakerfis.
Þessi tegund starfsemi er í mjög
miklum vexti erlendis, en Álit er að
okkar áliti £ leiðandi stöðu á þessu
sviði hérlendis," segir Bjarni K.
Þorvarðarson, viðskiptastjóri hjá
Fyrirtækjaþjónustu FBA, í samtali
við Morgunblaðið.
Bjarni segir að FBA álíti styrk
Álits felast meðal annars í því að
fyrirtækið selur ekki vél- eða hug-
búnað, og getur því verið hlutlaus
ráðgefandi aðili fyrir fyrirtæki á því
sviði.
Starfsmenn Álits eru að sögn
Bjarna um 20 talsins. Hann segir að
fjárfesting FBA sé gerð í þeim til-
gangi að hafa af henni arð, en tjáir
sig ekki um kaupverð. „Við teljum
þetta álitlega fjárfestingu, en hvort
bréfin verða seld einhverjum öðr-
um eða beðið eftir því að félagið
verði skráð á hlutabréfamarkaði
verður framtíðin að leiða í ljós.
Þetta er framtíðarfjárfesting."
Jolalestin
Jólalest Coca-Cola leggur aj stað niðury^
Laugaveginn kl. 16:30 í dag^^' miðbænum
heldur Jólalestin sem leið liggur vestur
á Seltjarnarnes, síðan í Garðabæ.l^,
Hafnarfjörð, Kópavog og Grafarvog. % v