Morgunblaðið - 11.12.1999, Blaðsíða 80

LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 1999
I DAG
MORGUNBLAÐIÐ
Matur og matgerð
■Q
Saffranbrauð
Líklega halda ýmsir að það saffran-
brauð sem hér birtist uppskrift að sé
Lúsíubrauð, segir Kristín Gestsdóttir,
en svo er ekki.
AÐ VÍSU má nota þetta deig í
Lúsíubrauð þótt það sé talsvert
öðruvlsi en það brauð sem hér
er boðið upp á. Á ferðalagi til
Kenýa fyrir rúmu ári fékk ég
mjög falleg og gómsæt
smábrauð með saffrani. Ekki
fékk ég uppskriftina en bóndi
minn teiknaði lagið á
brauðunum. Uppski-iftina bjó ég
til þegar heim kom en bæti nú
um betur. Saffran er dýrasta
krydd sem til er, kílóið af því er
á fjórða hundrað þúsund krónur,
já dýrt er drottins orðið, en hér
á landi kaupir enginn saffran í
kílóatali, en það er selt hér í
litlum eins gramms bréfum sem
stungið er ofan í kryddbox og
ekki þarf mikið af því í brauð,
eitt gramm er hæfílegt í 500-600
g af hveiti. Hlustað hefi ég á
afgreiðslufólk í verslunum segja
fólki að nota megi annað ódýrt
krydd í staðinn sem á ensku
heiti turmeric en á dönsku
gurkemeje. Þetta krydd má alls
ekki nota í brauð, þá er skárra
að nota bara gulan matarlit.
Annað má þó nota í brauð í stað
saffrans en það eru blóm
morgunfrúar, en varla er mikið
um þau nú í snjónum. En hafa
má þetta bak við eyrað og
blómin má þurrka. Engin furða
er þótt saffran sé dýrt krydd,
það er unnið úr fræni
saffrankrókussins en það fást 3
fræni úr hverju blómi og þau
eru handtínd. Frænin eru svo
létt að það þarf um 20.000 fræni
í 125 grömm af saffrani. Ýmist
er saffran selt sem þræðir eða
duft. Varla þurfum við að óttast
að það duft sem við kaupum hér
sé svikið, en ýmsir sem hafa
keypt saffranduft erlendis hafa
lent í því. Þráðunum er erfiðara
að svindla á, þeir eru ekki eins
auðveldir til notkunar í brauð.
Mylja má þræðina með
skeiðarbaki og er gott að setja
ögn af sykri samam við, líka má
hella á þá heitu vatni, láta
standa smástund og sía vökvann
frá á fínu sigti, t.d. tesíu. Nota
síðan vökvann í brauðið.
í síðasta þætti 2. desember sl.
í uppskriftinni af „Fljótlegri
jólaköku." tókst svo illa til að
hveitimagnið er rangt upp gefið.
Það á að vera 450 g en ekki 150
8-
I hinni síðari „Sannkölluð
jólakaka" vantar:
1 dl mjólk
1VÍ2 dl Ijósar rúsínur
1V2 dl dökkar rúsínur
200 g orangeat í stað 20 g
Er beðið velvirðingar á þessu.
Saffronbrauð,
40-50 stk.
2 egg + 1 eggjahvíta
________(geymið rauðung)________
'/2 dl sykur
1 tsk. salt
___________1 g saffran _________
________1 msk. fínt þurrger_____
__________1 dl matarolío________
30 g smjör (ekki smjörlíki)
5-6 dl fingurvolgt vatn úr krananum
___________600 g hveiti_________
1 eggjarauðo + 2 tsk, vatn
2 græn + 2 rauð, sykruð kirsuber
(seld í litlum plastboxum)
1. Þeytið egg með sykri, salti og
saffrani þar til það er ljóst og
létt.
2. Bræðið smjörið, setjið saman
við matarolíuna og vatnið og
hellið út í.
3. Blandið saman þurrgeri og
hveiti og hrærið út í þar til þið
fáið lint og samfellt deig.
4. Leggið disk yfir skálina, setjið
hana í ísskápinn og látið lyfta
sér þar í 12 klst. eða lengur.
5. Takið úr skálinni, hnoðið
örlítið og mótið brauð eins og
sést á meðfylgjandi teikningu.
Leggið á bökunarpappír,
penslið með eggjarauðu/vatni
og stingið einum smábita af
grænu kirsuberi og öðrum af
rauðu þar sem vafningurinn
er á brauðinu. Fallegra er að
hafa rauða kirsuberjabitann
fremst. Brauðin líkjast fugli
og eru mjög falleg. Setjið
brauðin í kaldan bakaraofninn
og stillið á 50°C, látið brauðin
lyfta sér þar í 10-15 mínútur,
en aukið þá hitann í 200°C,
blástursofn í 190°C og
fullbakið, það tekur 10-15
mínútur.
6. Brauðin má frysta og velgja í
bakaraofni við notkun. Þau
verða ekki eins góð hituð í
örbylgjuofni.
Meðlæti. Smjör, einnig er gott
að nota rjómaost.
VELVAKAMII
Svarað í síma 569 1100 frá 10-12 og 13-15
frá mánudegi til föstudags
Hátíðarhöldin á
Þingvöllum
í FRÉTTATÍMA í sjón-
varpinu í kvöld kl. 19 var
sagt að vegna hátíðar-
halda á Þingvöllum í júlí í
sumar komandi, verða
ekki sömu mistök gerð,
sem gerð voru 1994.
Ef ég man rétt voru
margir fréttatímar og
ýmsar vangaveltur með
mýmörgum viðtölum við
helstu forsvarsmenn há-
tíðarinnar þá, hvers vegna
tugir þúsunda manna
voru í bílalestum, sem
aldrei komust til Þing-
valla. En niðurstaðan var
alltaf sú sama, að það
voru einmitt alls engin
mistök gerð!
Mín tillaga er sú að
fengnir verði „vanir
menn“ frá Þýskalandi.
Þeir kunna að skipuleggja
hvernig menn eiga að
leggja bílum sínum, t.d.
þegar stórsýningar eru í
borgum eins og Hannover
og Stuttgart og þúsundir
bíla koma inn á u.þ.b. 2-3
tímum. Þá er, má segja,
„maður á bíl“ og eru bíl-
stjórar „leiddir" frá manni
til manns þar til þeir eiga
að stoppa fyrir framan síð-
asta leiðbeinanda. Þannig
á þetta að vera og ein-
göngu þannig getur það
gengið að leiðbeina þess-
um einkakóngum, sem bíl-
eigendur eru, á bás.
Engu að síður, ég fékk
nóg 1994 og fer ekki á
Þingvöll næsta sumar þótt
mér væri borgað fyrir
það.
Gunnar Ólafsson.
Hver er atvinnustefna
landsbyggðarinnar?
ÉG HEF sem Reykvíking-
ur í 50 ár stundum velt því
fyrir mér hver sé atvinnu-
stefna landsbyggðarinnar.
Á árum áður vora togarar,
gufutogarar allt til skuttog-
ara, alla tíð mannaðir og
reknir af Reykvíkingum.
I dag er það bændagist-
ing sem er í uppbyggingu
fyrir milljarða úti á landi
en þeir sem reka þessar
bændagistingar hafa hjá
sér í vinnu Reykvíkinga,
bæði hvað varðar þvotta
og matseld.
Hvar er atvinnustefnan?
Ætla þeir sem reka þessar
Slæm þjónusta
ÉG LÉT hreinsa rimla-
gardínur hjá fyrirtæki
sem heitir Efnabær í
Kópavogi. Þeir auglýsa að
þeir sérhæfi sig í að þrífa
svona gardínur en ég fékk
mínar til baka meira og
minna ryðgaðar, beyglað-
ar og rispaðar og varð ég
að láta þrífa þær aftur.
Eru þær meira og minna
ónýtar.
Guðlaug Narfa,
Hraunbæ 63.
Dýrahald
Kettling vantar
heimili
bændagistingar ekki að YNDISLEGUR 9 vikna
vinna við þær sjálfir? kassavanur fress óskar
Gleymt er þá gleypt er. eftir heimili. Upplýsingar
Launþegi. í síma 567 6569.
SKAK
Umsjnn Margeir
Pétursson
STAÐAN kom upp á Evr-
ópumeistaramóti landsliða
sem nú er að ljúka í Batumi
í Georgíu. R. Ponomariov
(2.615), Úkraínu, hafði hvítt
og átti leik gegn L.
Fressinet (2440), Frakk-
landi.
11. Rxe6! - fxe6 12. Hxe6 -
Db4 13. a3 - Da5 14. Bd2 -
b4 (Svarta drottningin
er í miklum vandræð-
um) 15. axb4 - Df5 16.
De2 - Rg8 17. Ha5 -
Df8 18. Rd5 - Kd8 19.
b5 - Bd6 20. bxa6 -
Bc6 21. Rb4 - Rb8 og
svartur gafst upp.
Hvernig lenti svart-
ur svo snemma í mikl-
um erfiðleikum? Byij-
unin var skandinavísk
vörn: 1. e4 - d5 2. exd5
- Dxd5 3. Rc3 - Dd6 4.
Rí3 - Rf6 5. d4 - a6 6.
Bc4 - Rbd7 7. 0-0 - b5
8. Bb3 - Bb7 9. Rg5 - e6
10. Hel - Be7 og upp er
komin staðan á stöðumynd-
inni.
Hvítur leikur og vinnur.
COSPER
Beygðu þig, ég held að hann ætli ekki að stoppa.
Víkverji skrifar...
VÍKVERJI hjó eftir því hér á
dögunum að ungur framsóknar-
maður sendi Björk Guðmundsdóttur
tóninn í Morgunblaðsgrein vegna af-
skipta hennar af Eyjabakkamálinu.
Mátti skilja af orðum framsóknar-
mannsins að Björk væri ekki fær
um að taka afstöðu í málinu þar eð
hún byggi erlendis og ætti meira af
peningum en almennt gerist meðal
mörlandans. Að mati Víkverja er
hér ómaklega vegið að söngkonunni
enda hefur hún sama rétt á að hafa
skoðun á málinu og aðrir, þótt
bankabók hennar kunni að vera
digrari en gerist og gengur. Fjár-
hagur hennar er nokkuð sem okkur
hin varðar ekkert um. Björk hefui’
unnið fyrir hverri krónu með list
sinni, en ekki fengið auðæfi sín á
siifurfati í formi erfða og gjafakvóta,
eins og sorglega mörg dæmi eru um
hér á landi nú í seinni tíð og verður
ekki farið nánar út í þá sálma hér.
Framsóknarmaðurinn ungi hefur
í grein sinni sjálfsagt verið að vísa
til þess, að algengt er að frægt fólk
beiti áhrifum sínum til stuðnings
einhverjum málstað, sem það ber
fyrir brjósti, og er þá ekki alltaf
með lappirnar á jörðinni í málflutn-
ingi sínum. Og ósjaldan gerist það
að dómgreindarleysið og firringin
vex í réttu hlutfalli við innstæðuna í
bankabókinni. Fólk sem lengi hefur
baðað sig í ljóma frægðar og vin-
sælda missir stundum fótfestuna og
tengslin við raunveruleikann og fer
þá gjaman út í draumkenndar hug-
leiðingar um tilveruna: Hvaðan kom
ég? Hver er ég? Hvert fer ég? Og í
framhaldi af þessum hugleiðingum
fer það út í að reyna að „bjarga
heiminum". Einkum er þetta al-
gengt meðal kvikmyndaleikara og
popptónlistarmanna og eru dýra-
vemd og umhverfismál oft ofarlega
í huga þessa fólks, sem er vissulega
góðra gjalda vert og betur að fleiri
létu þau mál til sín taka.
Eitt þekktasta dæmið um áhrifa-
ríka baráttu fyrir dýravernd er
krossferð frönsku kvikmynda-
leikkonunnar og kynbombunnar
Brigitte Bardot gegn seladrápi.
Krossferð leikkonunnai- hófst ein-
hvem tíma á áttunda áratugnum,
þegar farið var að halla undan fæti
hjá henni á hvíta tjaldinu, og afleið-
ingar baráttu hennar urðu þær
helstar að heilu ættflokkamir í
nyrstu hémðum Grænlands og
Kanada fóru á vergang. Þetta fólk
hafði frá örófi alda lifað í sátt við um-
hverfi sitt og í fullkomnu jafnvægi
við náttúruna að því best er vitað.
XXX
UMHYGGJA fyrir umhverfinu
er vissulega af hinu góða, en
menn verða að gæta þess að tapa
ekki áttum í hugsanaþoku firringar
og öfga. Einhverra hluta vegna kom
þetta upp í huga Víkverja í tengsl-
um við Eyjabakkamálið, þótt þar sé
vissulega ólíku saman að jafna. Og
Víkverji leggur áherslu á að með
þessu er hann ekki að taka afstöðu í
því erfiða máli, enda hefur hann
ekki umboð til þess á þessum vett-
vangi. Hér er einungis hvatt til að
menn gæti stillingar í þessu við-
kvæma deilumáli. Oft er skammt
öfganna á milli og báðir deiluaðilar
hafa sitthvað til síns mál þegar
grannt er að gáð. Okkur ber skylda
til að hlusta á sjónarmið fólksins
sem býr í skugga fjallanna þar
eystra. Jafnframt að meta það, kalt
og yfirvegað, hvort álver muni
breyta einhverju um fólksflóttann
suður. Það er hins vegar ljóst að á
einhverju verður fólkið að lifa. Það
getur ekki lengur treyst því að
fiskikvótinn haldist í byggð og eng-
inn lifir á því einu að hlusta á nið
fossanna og horfa á heiðagæsir bíta
strá í óbyggðum.
xxx
AÐ var fremur ógeðfelld mynd
sem dregin var upp af lífinu á
bak við tjöldin í tískuheiminum í
heimildarmynd, sem sýnd var í Rík-
issjónvarpinu nú í vikunni. I mynd-
inni höfðu fréttamenn frá BBC
skyggnst bak við tjöldin hjá þekkt-
um umboðsskrifstofum og komist
að því að ungum sýningarstúlkum
eru boðin fíkniefni og misnotaðar
kynferðislega af yfirmönnum tísku-
fyrirtækjanna.
Heimildarmyndin vekur ýmsar
spurningar í huga Víkverja. Hver er
ábyrgð þeirra foreldra sem ota
bamungum dætrum sínum út í
þennan bransa í von um hlutdeild í
hugsanlegum gróða slái þær í gegn?
Hver er hugsunin á bak við það hjá
tískukóngunum að fá í síauknum
mæli bamungar, flatbrjósta stúlkur
til að sýna kvenfatnað? Er það sú
kvenímynd sem best hentar til að
kynna fatnað fyrir konur? Raunar
hefur Víkverji, þá sjaldan hann
horfir á tískuþætti í sjónvarpi, oft
furðað sig á þeim fáránleika sem
fólki er boðið upp á á tískusýning-
um undir yfirvarpi frumlegrar
hugsunar. í mörgum tilfellum virð-
ist hér vera um að ræða
„einkaflipp“ einhverra öfugugga og
fatnaðurinn sem sýndur er með
slíkum ólíkindum að engin kona,
með snefil af sjálfsvirðingu, myndi
sýna sig í honum opinberlega. Er
ekki kominn tími til að grípa í
taumana og stoppa þetta lið af?