Morgunblaðið - 09.05.2000, Qupperneq 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 9. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
.
VIDSKIPTI
Rekstrarerfíðleikar hjá flestum heilsárshótelum á landsbyggðinni
I gær skráði sig inn
fyrsti gesturinn í 21 dag
á Fosshótel Reyðar-
fjörð. Þetta er dæmi um
þá rekstrarerfiðleika
sem heilsárshótel á
landsbyggðinni búa við.
Steingerður Ólafsdóttir
ræddi við forsvarsmenn
hótelkeðjanna þriggja,
Flugleiðahótela, Foss-
hótela og Lykilhótela.
Á AÐALFUNDI Samtaka ferða-
þjónustunnar (SAF) í byrjun apríl
kom fram að meðalnýting heilsárs-
hótela á landsbyggðinni væri 39%
yfir árið. Nýtingin á höfuðborgar-
svæðinu til samanburðar er um 70%.
Sökum óhagstæðrar gengisþróunar
og lélegrar nýtingar á landsbyggð-
inni eru rekstrarerfiðleikar hótel-
keðjanna verulegir, en engar
ákvarðanir hafa verið teknar um úr-
ræði og virðist sem viss biðstaða
ríki.
Nefnd sem samgönguráðherra
skipaði til að gera tillögur um að
bæta rekstrarumhverfi ferðaþjón-
ustunnar hefur skilað áliti sínu til
Sturlu Böðvarssonar samgönguráð-
herra og mun ráðherra kynna niður-
stöðurnar á næstunni.
Nýtingin á landsbyggðinni fór
hæst í tæp 86% í júlí á síðasta ári en
lægst í rúm 12% í desember. í
Reykjavík var nýtingin best í ágúst
eða 93% og lélegust í janúar, tæp
37%.
Niðurstaða aðalfundar SAF var á
þá leið að tengja bæri gengi krón-
unnar við evruna og bregðast þannig
við hinni óhagstæðu þróun. A aðal-
fundinum kom fram að umsvifin í
ferðaþjónustu hafi aldrei verið meirí
en á sama tíma sé afkoman mjög lé-
leg. Tvær hótelakeðjur, Lykilhótel
og Flugleiðahótel, voru reknar með
hagnaði á síðasta ári en Fosshótel
með tapi. Afkoma hótela á höfuð-
borgarsvæðinu er yfirleitt betri en á
landsbyggðinni og þrátt fyrir fjölg-
un ferðamanna, virðast þeir ekki
hafa hug á að heimsækja lands-
byggðina og staldra ennfremur
skemurvið.
Bókanir svipaðar og í fyrra
Ólafur Magnússon, framkvæmda-
stjóri Fosshótela, segir að vissulega
séu erfiðleikar í hótelrekstri á lands-
byggðinni en klárt að þörf sé fyrir
viðbótarhótelrými á höfuðborgar-
svæðinu. „Bókanir fyrir sumarið
virðast vera svipaðar og í fyrra. En
það eru verulegir erfiðleikar, sér-
staklega vegna þess hversu stutt
tímabilið er og erfitt er að fá starfs-
fólk. Nýtingin hefur verið um 40% í
landsbyggðarhótelunum og stund-
um hefur verið haldið opnu fyrir
eina manneskju. Endar ná því ekki
saman og við höfum gripið til lok-
ana.“
Fosshótel reka alls 12 hótel um
allt land. Heilsárshótel eru á Akur-
eyri, Stykkishólmi, Reyðarfirði og í
Reykjavík. Sumarhótel eru rekin á
Bifröst, Sauðárkróki, Laugum í
Reykjadal, Hallormsstað og á
Vatnajökli. Stefna fyrirtækisins er
að leigja húsnæði undir hótelrekst-
urinn eins og gert er á öllum hótel-
unum nema á Akureyri en Fosshótel
eiga húsnæði Hótel Hörpu á Akur-
eyri. Ólafur segir það þó tímabund-
ið.
„Heilsársreksturinn gengur ekki
upp þegar svona mikið tap er á hon-
um allan veturinn. Það er verið að
skoða hvort hægt er að hafa annað
form á rekstrinum, t.d. að láta rekst-
urinn í hendumar á öðrum aðila yfir
veturinn. Launakostnaður okkar
myndi t.d. lækka verulega þar sem
sjálfstæður aðili sæi um hótelrekst-
urinn og með annarri vinnu.“ Ólafur
segist þó ekki bjartsýnn á að þetta
gangi upp þar sem um áhættusaman
LYKIL
HÓTEL
ICELANDAIR. HOTELS
Offramboð
gistirýmis á
siimum svæðum
Nýting á heilsárshótelum Fosshótela úti á landi er mjög lítil og í gær skráði
fyrsti gesturinn sig inn í 21 dag á Fosshótel Reyðarfjörð.
rekstur er að ræða.
Hann segir að ákvarð-
anir um lokanir á heils-
árshótelunum í haust
hafi enn ekki verið
teknar, nú fari fram
stefnumótunarvinna
innan Fosshótela.
Nýting á heilsárs-
hótelum Fosshótela úti
á landi er mjög lítil, að
sögn Ólafs, sérstaklega
á Reyðarfirði þar sem í
gær skráði sig inn
fyrsti gesturinn í 21
dag.
Ársreikningur Foss-
hótela íyrir síðasta ár
liggur enn ekki fyrir
en árið 1998 var fyrir-
tækið rekið með tapi, að sögn Ólafs
og ljóst er að taprekstur verður á ár-
inu 1999.
Eigendur Fosshótela eru aðilar í
ferðaþjónustu. Guðmundur Jónas-
son ehf. á meirihluta eða 59%. Aðrir
eigendur eru m.a. Fjárfestingarfé-
lagið Sigtúni sem á og rekur Grand
hótel, Samvinnuferðir-Landsýn,
Bflaleigan Avis, Lykilhótel með 5%
og Ómar Benediktsson. Ólafur segir
eignarhaldið stöðugt breytingum
háð enda sé það yfirlýst stefna
stærsta eigandans að meirihlutaeign
sé ekki framtíðarmarkmið.
Bindur vonir við markaðsráð SAF
Signý Guðmundsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Guðmundar Jónas-
sonar ehf. og stjómarformaður
Fosshótela, á sæti í stjóm Samtaka
ferðaþjónustunnar. Að hennar sögn
stendur til að markaðsráð SAF
markaðssetji ákveðin svæði úti á
landi með það í huga að reyna að fá
ferðamenn þangað. Signý bindur
vonir við að starf markaðsráðsins
skili árangri.
Hún segir að það hafi aldrei verið
ætlun Guðmundar Jónassonar ehf.
að vera aðaleigandi Fosshótela til
frambúðar. Guðmundur Jónasson
ehf. átti Fosshótel að fullu fyrst um
sinn en hefur nú selt nærfellt 40%
ýmsum aðilum í ferðaþjónustu. „Við
teljum Fosshótelum best borgið
þannig að fleiri aðilar í
ferðaþjónustu verði
hluthafar og fleiri eigi
hagsmuna að gæta.“
Aðspurð segir Signý
alltaf allt til sölu ef rétt
verð er í boði. Hún seg-
ir engar viðræður
standa yfir um sölu á
hlut Guðmundar Jón-
assonar ehf. í Fosshót-
elum eins og er.
Offramboð hótel-
rýmis á Héraði
Flugleiðahótel em í
100% eigu Flugleiða.
Undir merkjum keðj-
unnar era rekin 15
sumarhótel (Edduhót-
el) og 7 heilsárshótel (Ieelandair
hótel) víðs vegar um landið. Kári
Kárason, framkvæmdastjóri Flug-
leiðahótela, segir ljóst að heilsárs-
hótel á landsbyggðinni séu mjög erf-
iðar rekstrareiningar.
„Framboðið er orðið of mikið á
landsbyggðinni og sem dæmi má
nefna svæði þar sem áður var eitt
hótel en era nú a.m.k. þrjú. Þessi
hótel era að bítast um mjög fáa
gesti,“ segir Kári og vísar austur á
Hérað, þar sem Hótel Valaskjálf var
áður eina hótelið. Flugleiðahótel
reka Hótel Hérað, sem var opnað í
janúar 1998, og Fosshótel reka auk
þess heilsárshótel á Reyðarfirði.
„Þetta svæði ber ekki svona mörg
heilsárshótel. Það óraði t.d. engan
fyrir því að framboðsaukningin yrði
svo mikil á þeim skamma tíma sem
liðinn er frá því við opnuðum Hótel
Hérað,“ segir Kári en vill ekki full-
yrða neitt um hugsanlegar lokanir.
Kári segir að Hótel Höfn sé erfið-
asta rekstrareining Flugleiðahótel-
anna. Það er eina hótelið þar sem
bæði rekstur og fasteign er í eigu
Flugleiðahótela, annars leigir fyrir-
tækið húsnæði af fasteigna- eða
eignarhaldsfélögum. Þyrping, fast-
eignafélag í eigu Hagkaupsfjöl-
skyldunnar, á t.d. húsnæði Hótel
Loftleiða og Hótel Esju. Kári segir
ekkert ákveðið varðandi eignarhald
á húsnæði Hótel Hafnar í framtíð-
Kári Kárason, fram-
kvæmdastjóri Flug-
leiðahótela.
inni.
Kári segir einnig ákveðnar þjóðfé-
lagsbreytingar hafa átt sér stað.
„Ferðir sölumanna úr höfuðborginni
út á land, sem áður voru algengar,
hafa nú að mestu verið aflagðar
vegna hagræðingar í verslun og við-
skiptum. Þarna missa hótelin úti á
landi viðskipti." Kári segir ljóst að
öllu ofansögðu að endurskoða þurfi
rekstur hótelkeðjanna. „Það er um-
talsvert tap af rekstri heilsárshótela
úti á landi. Við höfum tapað miklum
peningum vegna þessa eins og aðrir
hótelrekendur og það þarf að endur-
skoða reksturinn. Framboðsaukn-
ingin er orðin það mikil að menn
ráða ekkert við þetta lengur."
Lítill hagnaður gefur
vísbendingu um tap vegna
iandsbyggðarinnar
Hagnaður Flugleiðahótela hf. var
3 milljónir á síðasta ári en árið 1998
var fyrirtækið rekið með tapi. „Árið
1998 var mjög gott ferðamannaár en
tapið skýrist af rekstrinum úti á
landsbyggðinni. Nýtingin í Reykja-
vík hefur verið gríðarlega góð og
þriggja milljóna króna hagnaður af
heildarstarfseminni gefur góða vís-
bendingu um tapið úti á landi,“ segir
Kári.
Aðspurður segir hann að ekki hafi
verið tekin afstaða til þess hvort
gripið verði til lokana einhverra hót-
ela Flugleiðahótela úti á landi. Hann
segir að skoðun á öllum möguleikum
í stöðunni standi nú yfir.
Flugleiðahótel sóttu á síðasta ári
um lóð til hótelbyggingar á Akur-
eyri. Kári segir það mál enn á
framstigi. Hann segir Akureyri
vænlegasta kostinn til að byggja
hótel, fyrir utan Reykjavík. „Höfuð-
staður Norðurlands er ekki sam-
bærilegur við aðra staði á lands-
byggðinni og við teljum þörf fyrir
aukið gistirými þar til lengri tíma lit-
ið. Þar er afþreying til staðar og því
hefur einnig verið lýst yfir að æski-
legt væri að hótelbygging okkar yrði
í tengslum við hugsanlegt menning-
arhús. Ekkert hefur enn verið
ákveðið í þessu sambandi."
Tekur tima að byggja upp traust
Kári segir að þrátt fyrir að hótel-
rekstur hafi gengið vel í Reykjavík á
síðasta ári, hafi mikið tap verið á
rekstri margra aðila þar áður. „Það
er því langur vegur frá því að hótel-
rekstur í Reykjavík sé gulltryggð at-
vinnugi'ein.“ Kári segir að það virð-
ist sem afleiðingar rekstrar-
erfiðleika i hótelgreininni séu farnar
að hafa áhrif á lánveitendur. „Trú-
verðugleiki hóteliðnaðarins á íslandi
er í uppnámi. Vegna rekstrarerfið-
leika sumra hótelrekenda er oft
gripið til þess ráðs að undirbjóða
keppinautana sem grefur undan
eðlilegri verðlagningu í greininni.“
Aðspurður segir Kári að traustið
verði byggt upp. „Það má segja að
greinin sé að fara inn í nýja tíma
núna. Fagmennskan er að verða
meiri en það tekur tíma og er erfitt á
meðan það gengur yfir.“
Kári segir fjölgun gistinátta ekki
eins mikla og fjölgun á komum er-
lendra ferðamanna til landsins, held-
ur staldri ferðamennirnir skemur
við en áður. „Á 5 ára tímabilinu
1993-1998 tvöfaldaðist gistirými á
landsbyggðinni á veturna en fjöldi
ferðamanna jókst um 50% sam-
kvæmt tölum frá Samtökum ferða-
þjónustunnar."
Spurður að því hvort hótelrekend-
ur bíði nú eftir því að sá næsti hætti
rekstri segir Kári það gefa augaleið
að því færri hótel á hverjum stað úti
á landi, því betur gangi. „Þegar 2-3
aðilar bítast um ekki neitt, gefur
augaleið hvemig það endar. Menn
þrjóskast allir við.“ Kári segir sam-
keppnislög ekki leyfa það að ein-
hvers konar samkomulag yrði gert
meðal hótelrekenda um reksturinn á
ákveðnum stöðum á landsbyggðinni
og slíkt hafi því ekki verið gert. Nú
ríki nokkurs konar biðstaða.
Lykilhótel rekin
með hagnaði
Valdimar Jónsson, framkvæmda-
stjóri Lykilhótela, segir ekki skort á
hótelrými á höfuðborgarsvæðinu og
vonast til þess að erlendir ferða-
menn kjósi í auknum mæli að dvelja
á landsbyggðinni þegar fram líða
stundir.
Jón Ragnarsson er eini eigandi
Lykilhótela, en Valdimar er sonur
hans. Að hans sögn stendur ekki til
að fá fleiri eigendur að Lykilhótel-
um. Undir merkjum Lykilhótela
vora miklar framkvæmdir á áranum
1997 og 1998. „Við höfum staðið í
miklum fjárfestingum þar sem við
byggðum Hótel Cabin og Hótel
Mývatn. Við leggjum nú áherslu á að
efla þessar einingar og það tekur
sinn tíma. Það er þvf ekki stefnt á
frekari stækkun á næstunni,“ segir
Valdimar. Að sögn Valdimars hafa
Lykilhótel verið rekin með hagnaði
síðustu tvö ár. Hann segir erfiðleika
þó vissulega fyrir hendi, sökum mik-
illa fjárfestinga og skulda þar af leið-
andi. Reksturinn skili þó hagnaði.
Lykilhótel leigja húsnæði Hótel
Cabin í Borgartúni 32 en aðrar
byggingar undir hótel fyrirtækisins
era í eigu þess. Aðspurður segir
Valdimar hótelbyggingar vissulega
óhagkvæmar og mikla fjárfestingu
en ekki standi til að breyta fyrir-
komulagi á eignarhaldi á fasteignun-
um.
Hann er ekki sammála því að við-
bótarhótelrými þurfi á höfuðborgar-
svæðinu. „Júlí er orðinn lélegasti
mánuður sumarsins þar sem þá eru
allir úti á landi! Að mínu mati vantar
mun frekar stóra ráðstefnumiðstöð
en hótel. Það vantar eitthvað fyrir
fólk að gera og það myndi efla og
styrkja hótelin." Lykilhótel reka tvö
heilsárshótel á landsbyggðinni, Hót-
el Örk og Hótel Norðurland, sem að
sögn Valdimars era öflugustu ein-
ingar Lykilhótela. Að sögn Valdi-
mars er hótelrekstur á Akureyri
arðbærari en annars staðar á lands-
byggðinni og stendur undir sér á
veturna einnig.
Lykilhótel reka eitt hótel á höfuð-
borgarsvæðinu, Hótel Cabin í Borg-
artúni. Sumarhótelin era Hótel Val-
höll á Þingvöllum og Hótel Mývatn.
Valdimar segir ferðamannatíma-
bilið mun styttra úti á landi en í
Reykjavík og bókunum fækki mjög í
landsbyggðarhótelunum strax í
september. Hann er þó bjartsýnn á
breytingar á næstu áram. Að hans
mati standa starfsmenn ferðaskrif-
stofa og þjónustufyrirtækja sig vel
við að markaðssetja ferðir um Is-
land. „Á síðustu tíu áram hafa orðið
gríðarmiklar breytingar og eiga eft-
ir að verða mjög miklar á næstu tíu
árum. Nú er orðið töluvert um er-
lenda ferðamenn utan háannatímans
en verðið þó enn lágt. Að mínu mati
verður hægt að lyfta verðinu eftir
nokkur ár og við vonumst til þess að
aukin eftirspurn á höfuðborgar-
svæðinu komi landsbyggðinni til
góða á næstu áram.“

i

l
I
I
I
í