Morgunblaðið - 19.09.2000, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 19. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Heimamarkaður eða Norðurlönd nægja ekki framsæknum finnskum fyrirtækjum
Milljarður
farsíma í
notkun eft-
ir þrjú ár
Allmörg fínnsk fyrirtæki eru orðin þekkt
sem alþjóðasamsteypur en þau standa mörg
hver á gömlum merg. Hafa þau nýtt sóknar-
færi og leggja mikið upp úr rannsóknum og
öróun. Jóhannes Tómasson heimsótti nokk-
ur slík á dögunum. Forseti Finnlands, Tarja
Halonen, kemur til landsins í dag og dvelur
hér í opinberri heimsókn fram á fímmtu-
dagseftirmiðdag.
GERT er ráð fyrir að fjöldi farsíma í
heiminum verði orðinn einn millja-
rður eftir þrjú ár en í dag eru þeir
rétt innan við hálfúr milljarður. Arið
1992 spáðu forráðamenn Nokia-
símafyrirtækisins, sem á rætur í
Finnlandi en er með starfsemi um
allan heim, því að í árslok 1999 yrðu
um 40 milljón farsímar í notkun í
heiminum og þóttu þeir yfírmáta
bjartsýnir. Þeir voru sem sagt orðnir
tíu sinnum fleiri um síðustu áramót.
Þetta kom fram í spjalli við Tapani
Kaskinen, upplýsingastjóra Nokia.
Nokia-fyrirtækið stendur á göml-
um merg, var stofnað árið 1865 og
fékkst í fyrstunni við timbur- og síð-
ar gúmmíframleiðslu og var það á ár-
um áður einkum þekkt fyrir stígvél,
hjólbarða og salemispappír. Nafnið
er frá samnefndum bæ í miðju Finn-
landi en þar er þó ekkert í dag sem
tengist fyrirtækinu. Fyrirtækið tók
miklum breytingum á níunda ára-
tugnum og árið 1992 var ákveðið að
fyrirtækið yrði alheimsfjarskiptafyr-
irtæki og voru aðrir rekstrarþættir
seldir. En af hverju var sú ákvörðun
tekin?
Eftirsóknarverður markaður
„Til þess lágu meðal annars þær
ytri ástæður að fijálsræði var að
aukast mjög í fjarskiptum á Norður-
löndum og Finnar eru mjög fljótir að
tileinka sér nýjungar þannig að
Farsíminn er þarfaþing hvar sem menn eru staddir og eru til fjölmargar gerðir. Morgunblaðið/jt
Fyrsti farsi'minn frá Nokia vó nærri 10 kg en í dag er sá
léttasti 146 grömm.
markaðurinn þótti nokkuð eftirsókn-
arverður á þessu sviði,“ segir Tapani
Kaskinen og segir að Nokia hafi jafn-
an verið tilbúið til að bjóða fjar-
skiptaíyrirtækjum hvers kyns búnað
til að hefja rekstur og þjóna þeim eft-
ir því sem fijálsræði hefur verið að
aukast í hverju landinu á fætur öðru
undanfarin ár. Söluaukning frá 1998
til 1999 var 48% og hagnaður jókst á
sama tíma um 57% og í ár er stefnt að
því að þessar tölur verði 25 til 35%. I
fyrstunni voru einkum framleiddir
NMT-símar og en þegar séð varð
hvert stefndi með GSM-síma ákvað
fyrirtækið að hasla sér eingöngu völl
á fjarskiptasviðinu. Um og eftir 1980
var um helmingur sölu fyrirtækisins
innan Finnlands en í dag koma þaðan
aðeins 2,5% teknanna.
Starfsmenn eru nú kringum 60
þúsund og eru um 40% þeirra í
Finnlandi. Framleiðslan fer fram í
Bandaríkjunum, Asíu og Evrópu og
símar frá Nokia eru nú seldir í um
130 löndum. Vegna þenslunnar sið-
ustu tvö til þrjú árin hefur verið bætt
við um 10 þúsund starfsmönnum á
ári. Meðalaldur þeirra er 32-33 ár og
helmingur starfsmanna hefur unnið
skemur en fjögur ár hjá fyrirtækinu.
Nái fyrirtækið ákveðnum hagnaði fá
allir starfsmenn 5% kaupauka og
Tapani Kaskinen segir næsta auðvelt
að fá nýja starfsmenn.
í Finnlandi hefur Nokia starfsemi
í Oulu, Tampere, Turku og Helsinki
og eru nokkur hundruð háskólastúd-
entar í þessum borgum á styrk frá
fyrirtækinu vegna lokaverkefna
sinna og eru síðan ráðnir í vinnu.
Upplýsingafulltrúinn segir þó að
laun segi ekki allt varðandi vinsældir
Nokia frekar en önnur fyrirtæki, þar
komi einnig til álita hvort mönnum
þyki verkefnin áhugaverð og hvetj-
andi, það verði lfka að vera gaman í
vinnunni.
Um 31% veltunnar
í rannsóknir og þróun
Mikið er lagt í rannsóknir og þró-
un og segir Kaskinen um 31% af velt-
unni snúast um langtímarannsóknir
þar sem menn eru að horfa um tíu ár
fram í tímann og um markaðsrann-
sóknir þar sem menn reyna að segja
fyrir um þróun næstu tveggja til
þriggja ára. Hann er bjartsýnn á að
lengi enn verði hægt að selja farsíma
og að 100% takmarkið, þ. e. að allir
eigi farsíma, sé ekki endirinn. „Menn
eiga tvö eða fleiri úr? Af hveiju ekki
tvo eða þijá farsíma, einn fyrir vinn-
una, annan fyrir tómstundir og svo
framvegis?" segir upplýsingafull-
trúinn.
Hann bætir við að lokum að í Kína
seljist í dag kringum ein milljón far-
síma á mánuði og mikið land sé enn
óunnið í Bandaríkjunum, Frakklandi
og Þýskalandi.
Lækkandi raforku-
verð á Norðurlöndum
VERÐ á raforku hefur farið
lækkandi í Finnlandi, Svíþjóð
og Noregi síðsumars vegna
mikillar úrkomu og góðrar
stöðu í vatnsbúskap raforku-
framleiðenda landanna. Nóg
framboð hefur leitt til lækk-
andi verðs á raforku sem
framleidd er með vatnsafli en
löndin þrjú má að miklu leyti
telja eitt orkusölusvæði. Kata-
rina Koivisto, upplýsingastjóri
finnska orkufyrirtækisins
Fortum, segir að verðlækkun-
in nemi allt að 50% og segir
hún mikið offramboð á raforku
um þessar mundir.
Fortum var stofnað fyrir
tveimur árum en starfssvið
þess er tvenns konar, raforku-
framleiðsla og olíuvinnsla og
-sala. Fyrirtækið er að 70% í
eigu ríkisins og var það stofn-
að á grunni olíufyrirtækisins
Neste, sem tók til starfa eftir
síðari heimsstyijöldina, og
Imatra-raforkufyrirtækisins,
en bæði voni þau ríkisfyrir-
tæki. Starfsmenn eru alls um
15.000 og segir Koivisto að
þrátt fyrir að fyrirtækin hafi
verið ólík, starfsemi þeirra
misjöfn og bakgrunnur, þá
hafi gengið þokkalega vel að
sameina þau í ársbyrjun 1998.
Hún segir að starfsmönnum
hafi í raun lítið fækkað en þó
hafi það gerst þannig að ein-
staka rekstrareiningar hafa
verið seldar, svo sem efna-
vörufyrirtæki Neste, sem
framleiðir m.a. h'm og fleira, og
fyrirtæki sem framleiðir mæla
og annan búnað vegna raf-
orkusölu. Katarina Koivisto er
spurð nánar um raforkumar-
kaðinn á Norðurlöndunum.
Líta á Norðurlönd
sem heimamarkað
„Við lítum á Norðurlöndin
sem heimamarkað okkar, þ.e.
auk Finnlands eru það Svíþjóð
og Noregur þar sem frjálsræði
ríkir að mestu í raforkusölu. I
Danmörku stendur til að gefa
raforkusöluna alveg frjálsa, í
dag eru það aðeins stórnot-
endur sem geta ráðið sér en
eftir árið 2003 má gera ráð fyr-
ir að frjálsræði verði að fullu
komið á þar,“ segir hún og
bætir við að áhugaverður
markaður sé einnig í Þýska-
landi en nokkuð er misjafnt frá
einu landi til annars hvernig
Fortum háttar rafmagnssölu
sinni.
í Svíþjóð á Fortum stóran
hlut í tveimur raforkufyrir-
tækjum og er annað þeiiTa
Birka Energi sem er stór raf-
orkusali sem einkum hefur
selt í Stokkhólmi. Viðskipta-
vinir þess eru um ein milljón Morgunbiaðið/jt
bæði í Svíþjóð og Finnlandi. Katarina Koivisto er upplýsingastjóri Fortum.
Um 50% finnskra
bænda í sam-
bandi um N etið
PARTEK er finnskt véla- og tækja-
fyrirtæki á alþjóðlegum markaði
sem sérhæfir sig í framleiðslu á
tækjum fyrir skógarhögg, hvers
kyns meðhöndlun gáma, hleðslu-
tæki og síðan traktorum. Starfs-
menn eru alls 11 þúsund og starfa
60% þeirra utan Finnlands. Fram-
leiðslan er í 12 löndum og aðal-
markaðir í 30 löndum en þeir dreif-
ast þó alls í' ein 100 lönd.
Fyrir gámastarfsemi framleiðir
Partek gámalyftara, gaffallyftara,
dráttartæki og hvers kyns krana
sem þarf til að annast um út- og
uppskipun gáma og meðferð þeirra
á hafnarsvæðum og eru vörumerk-
in í þcssum tækjum Kalmar, Sisu
og Ottawa. Framleiðsla þeirra fer
fram í Finnlandi, Svíþjóð, Eistlandi
og Bandaríkjunum. Þá framleiðir
Partek Hiab moksturs- og hleðslu-
tækin.
Tækin fyrir skógarhögg eru
framleidd í Finnlandi, Svíþjóð,
Bandaríkjunum og Brasih'u og síð-
an snýst stór hluti starfseminnar
um framleiðslu á traktorura og
öðrum landbúnaðartækjum undir
merkjunum Valtra og Valmet.
Bændur viðstaddir
traktorsafhendingu
Elina Puonti, yfirmaður upp-
lýsingamála hjá Partek, segir að
stefna fyrirtækisins sé að tækin á
öllum þessum sviðum séu i' senn
sérhönnuð fyrir starfsemi hvers
viðskiptavinar og að mikil áhcrsla
sé lögð á að hafa sem beinast sam-
band við viðskiptavini. Þannig er
mikið um að þeir heimsæki fyrir-
tækið og hefur t.d. myndast sá sið-
ur að bændur sem eru að fá nýja
traktora taka gjarnan við þeim
sjálfír af færibandinu og fá mynd
af sér við það tækifæri. Þar er ekki
aðeins átt við bændur heima fyrir
heldur líka frá nágrannalöndunum
ef svo ber undir. Upplýsinga-
fulltrúinn segir að Partek nýti sér
Netið mjög í sambandi við
sölustarfsemi og sé þannig í beinu
sambandi við viðskiptavinina. Seg-
ir hún kringum helming bænda í
Finnlandi komna í' netsamband sem
nýtist þeim vel, ekki síst þeim sem
búa Ijærst sölustöðunum, bæði til
að kaupa og selja notaða traktora
og til að fá upplýsingar um það nýj-
asta frá fyrirtækinu og hvernig
fjármagna megi endurnýjun vél-
anna.
Á si'ðasta ári seldi Partek-
samsteypan fyrir 2,4 milljarða doll-
ara sem eru nærri 170 milljarðar
króna og var þriðjungur hennar í
Finnlandi og Svíþjóð, þriðjungur í
öðrum löndum Evrópusambandsins
og restin í öðrum heimshlutum.