Morgunblaðið - 02.12.2000, Blaðsíða 38

Morgunblaðið - 02.12.2000, Blaðsíða 38
38 LAUGARDAGUR 2. DESEMBER 2000 LISTIR MORGUNBLAÐIÐ Gamaldags ljóðskáld og rómantískur stjórnleysingi Hinrik Danaprins sendi frá sér ljóðabók á dögunum, sem konan hans, drottningin af •• Danmörku, myndskreytti. Orn Olafsson hefur gluggað í bókina. Reuters Margrét drottning og Hinrik prins. ÞAÐ er virðingarvert, að kóngafólk skuli ekki láta sér nægja veislur og veiðiskap, heldur leggja stund á listir. En vart verður búist við að slík hjáverk skili sama árangri og hjá listamönnum í fullu starfi. Þannig hefur Margrét Danadrottn- ing einn dag vikunnar út af fyrir sig, og stundar þá einkum mynd- list. Ljóðabókin, sem Hinrik Dana- prins sendi frá sér á dögunum, er í stóru broti og með stóru letri, á móðurmáli hans, frönsku, mynd- skreytt af konu hans, Margréti Danadrottningu. Þau hjón héldu blaðamannafund af því tilefni. Prinsinn virtist bæði feiminn og stoltur, en umfram allt hógvær. Hann sagði að það væri erfitt þjóðkunnum manni að afhjúpa til- finningar sínar, og kvaðst búast við að verða kallaður bæði gamaldags ljóðskáld og rómantískur stjórn- leysingi. Þau hjónin glettust nokk- uð með að hann hefði valið sér myndskreytingamann, sem væri ekki sá versti í Danmörku. En hún sagðist fyrir sitt leyti árum saman hafa fengið innblástur til klipp- mynda af ljóðum manns síns. Þess- ar myndir hennar eru smekklegar samklippur úr ljósmyndum fornra málverka, Velasquéz m.a. Drottn- ingin hefur lengi fengist við vefnað og málverk, gert messuklæði og altarisdúka í þrjár kirkjur, m.a. höfuðkirkju Dana í Hróarskeldu, þar sem allt kóngafólkið er grafið. Málverk hennar minna mikið á snillinginn Weie, sem starfaði framan af 20. öld. Hinrik prins gaf áður út ljóðabók fyrir átján árum, og er sumt í henni ort upp í þessari nýju bók. Þau hjónin þýddu í sameiningu skáld- sögu Simone de Beauvoir, Allir menn eru dauðlegir, sú þýðing birt- ist 1981. Svo hefur prinsinn gefið út matreiðslubók, sem ber víst mót hefða heimahéraðs hans í Suðvest- ur-Frakklandi. Rómantísk ljóð Þessi bók heitir Cantabile, sem er ítalskt tónfræðiorð, „syngjandi" mætti þýða það, og öll ljóðin hafa undirfyrirsagnir af sama tagi, „ron- do“, „con moto“, „noeturne", o.s.frv. Ljóðin fjalla mikið um ástir, ástar- unað, ástarsorg, afbrýðisemi og einnig um hverfulleika lífsins. Jafn- vel kemur fyrir ádeilukveðskapur, svo sem um drenginn sem alltaf var að berja saman pottum og pönnum í bernsku og fullorðinn lamdi hann konu sína. Annað ljóð er um franska stríðshetju sem missti fót og auga í Víetnam, og situr loks innan um eldhúsruslið, þrælkaður af konu sinni. En beittasta ádeilu- ljóðið er um æðstu orðu Dana, fil- sorðuna, sem aðeins er borin af ell- efu manns, ýmist í kon- ungsfjölskyldunni eða veitt er- lendum þjóðhöfðingjum í opinberri heimsókn. Fíll þessi rekur upp feiknaöskur þegar á að hengja hann á „einræðisherra Tartaríu". Ffllinn rekur hann síðan meðfram blóðidrifnum gaddavírsgirðingum, til drungalegra skóga Síberíu. Hér mun komin „stjórnleysisstefna“ ljóðanna. I bókinni eru bæði fríljóð og ljóð í hefðbundnu formi, reglubundinni hrynjandi og rími, óreglulegs ríms gætir einnig í frfljóðunum. Ljóðin bera töluverðan svip af kunnum frönskum ljóðum. Amerísk-enska ljóðskáldið T.S. Eliot er flestum frægari fyrir að fylla ljóð sín bein- um og óbeinum tilvísunum til ýmis- skonar bókmenntaverka, Ijóðin verða þá einskonar raðmyndir, mósaík, og auðgast oft verulega af því að opna sýn í ýmsa kima og tengja þessi brot í nýja heild. Á ís- lensku hefur Matthías Johannessen einkum gert mikið af slíkum vísun- um. En Ijóð Hinriks prins eru ann- ars eðlis, frekar að þau bergmáli tiltekin verk. Til dæmis yrkir hann upp frægt ljóð Jacques Prévert, Le canere (Tossinn), sem Sigurður Pálsson hefur íslenskað með ágæt- um. En Ijóð Hinriks bætir ekki neinu við fyrirmyndina, þetta er bara daufur endurómur frægs ljóðs, og það einkennir bókina al- mennt. Þetta eru orðmörg ljóð, sjaldan hnitmiðuð eða með skörp- um myndum, fremur í ætt við „opin ljóð“ í því að útmála hlutina, jafnvel í óskáldlegum smáatriðum. Hins- vegar eru þau ekki á daglegu tal- máli eins og einkenndi þann straum, heldur yfirleitt á hefð- bundnu ljóðmáli, svo ekki sé nú beinlínis talað um klisjur. Það er einkum að mikið rím og reglubund- in hrynjandi dragi þær með sér, eins og oft vill verða. Þýtt Hægra megin á opnu er hvert ljóð endurkveðið á dönsku af Per Aage Brandt, prófessor í rómönsk- um bókmenntum. Hann er auk þess ágætt Ijóðskáld, svo sem ég hefi reynt að rekja hér í Mbl. Hann skrifar eftirmála, þar sem hann segir nær ómögulegt að þýða „þessi óvenjulegu ljóð“. Því prinsinn bregði sér í líki allskyns persóna, og rímið ráði ferðinni í ýmisskonar orðaleikjum. Því hafi hann kosið að yrkja upp á grundvelli frönsku ljóð- anna, reynt að halda rími sem vekti svipuð hugsanatengsl, auk þéss sé sér ómögulegt að þýða án reglu- bundinnar hrynjandi. Það er eins og Brandt sé að lýsa íslenskum þulum, eða skemmtilegu ljóðbulli Lísu í Undralandi, þar sem samhengi er aðens í tilfinningu, hugblæ. En það á alls ekki við um ljóð Hinriks prins, þar er jafnan samhengi í hugmyndum. Mér blöskraði hógværð hans há- tignar mest þegai' hann í formála þakkar þessar „endurkveður", sem að hans mati séu fullgild túlkun á anda ljóðanna. Þær eru svo óná- kvæmar, bæði að efni og myndmáli, að samanburður verður óþægileg- ur. Enda eru klisjur ekki síður áberandi í dönsku textunum en þeim frönsku. Eg ætla nú að dirfast að snara einu ljóði sem dæmi, en verð að taka lesendum vara fyrir því, að ekki er hér skilað hrynjandi og rími frumtextans, hvort tveggja óreglu- legt, og hefur sín áhrif, tengir ým- islegt. Auk þess eru vandkvæði með merkingarblæ orða. Brandt rímar á dönsku, en dregur úr ber- söglismálum prinsins. Á ströndinni Sonatina libidinosa Er ég sandur órætt duft á kinn þinni, sléttar perlur? Er ég vatnið sem hylur aridlit þitt gagnsærri slæðu, tár sem renna? Skjálfti okkar ber hungur eftir nýjum og (júfum gælum, þegar innblástur kossa þinna breiðist yfir kramdar varir mínar. Yfir bijóst þín fyrirheitnar appelsínur mínar þrútnar net linda minna og silkifellingamar skjálfa heitar undir hvítri skp'tu þinni. Nakin mjöðm bleikur vasi dýrmæt krukka með demantsbliki alabastur sett gulli skreytt perlum hold í sælu sem rennur inn í algleymi kynþroska raki! viðkvæmur ibnur! Fyllt af Ijósi augnabliks ems og nýfædd fagnar þú í sólskininu og hulin öldu gleði þín kemur í mig hold mitt í þig vatnið yfir þig sandurinn undir þér friður í mér. Nýjar bækur • ÚT er komin bókin Englar hér og þar - Englar alls staðar eftir Bob Hartman í þýðingu sr. Hreins S. Hd- konarsonar. Myndir í bókinni eru eftir Höllu Sólveigu Þorgeirsdóttur. Englar hér og þar - Engiar alls staðar er bók með sögum af englum. Uppspretta bókarinnar er Biblían sjálf. I þessari bók eru englar hver öðrum ólíkir. Sumir eru stórir og þunglamalegir. Aðrir eru hressilegh- andar. Svo eru enn aðrir sem eru dá- lítið hömlulausir og mikil hörkutól, stórgerðir og miklir fyrir sér eða smáir vexti eða bara fallegir! Eitt eiga þeir þó sameiginlegt, að vera sendiboðar Guðs, þjónar Guðs. Þessi bók var valin besta barnabók á Bret- landi árið 1994 en hún er ekki aðeins fyrir börn og unglinga - heldur alla unnendur smásagna og engla. Útgefandi er Skálholtsútgáfan, útgáfufélagþjóðkirkjunnar. Bókin er 79 bls., prentuð í Steindórsprent - Gutenberg. Hönnun bókar varí höndum Skerplu. Bókin kostai'kr. 1.980 krónur. Hún fæst í Kirkjuhús- inu, Laugavegi 31, ogí bókaverslun- um. • ÚT er komin bókin Fjórtánjóla- sögur í þýðingu sr. Hreins S. Há- konarsonar. Sögur tilheyra jólum og þá er hver dagur ólfluir gráum hversdags- leikanum. Jólasögurnar í þessari bók bregða upp myndum úr ýmsum áttum, sumt er kunnuglegt og annað dularfullt og framandi, aðrar reyna kröftuglega á ímyndunarafl okkar. Hver saga í bókinni dregur fram nýjar og gamlar hliðar á jólum, gleði þeirra og alvöru. Sögumar veita innsýn í heim barna og unglinga og vekja upp ýmsar spurningar um líðan þeirra og hugsunarhátt en umfram allt sýna sögumar mildlvægi þess að vera með börnum og unglingum; sýna þeim einlægni og treysta þeim. Bókin Fjórtán jólasögur hæfir börnum frá 10 ára aldri. Skálholtsútgáfan, útgáfufélag þjððkirkjunnar. Bókin er 105 bls., prentuð í Steindórsprenti - Guten- berg. Hönnun bókar var í höndum Skerplu. Bókin kostar 1.800 krónur. Hún fæst íKirkjuhúsinu, Laugavegi 31, ogí bókaverslunum. • ÚT er komin skáldsagan Sjö bræðure ftir finnska höfundinn Al- eksisKivi (1834-1872). í formála þýðandans, Aðalsteins Davíðssonar, segir m.a.: „Sjö bræð- ur eru gjörsneyddir allri viðleitni til að fegra eða draga upp hugsjónar- myndir af þjóðinni, menn rífast, fljúgast á, drekka frá sér vitið, jafn- vel á jólunum, berjast við hungur og kulda, era hysknir og latir en líka kappsamir og dugmiklir enda rætist úr fyrir sögupersónunum...“ Myndskreytingamar í bókinni em eftir Akseli Gallen-Kallela (1865- 1931), einn frægasta og áhrifamesta málara Finnlands. Útgefandi er Mál og menning. Bókin er 310 bls., unnin í Prentsmið- junni Odda h.f. Kápuna gerði Mar- grét E. Laxness. Verð: 4290 krónur. I örmum villtra stranda TðiVLIST Hljómdiskar ÚR SÖNGVASAFNI KALDALONS Ámi Sighvatsson, barítón. Jón Sig- urðsson, pianó. 27 sönglög eftir Sigvaida Kaldalóns. Upptökustað- ur: Salurinn, Tónlistarhús Kópa- vogs. Útgáfa: Kaldalónsútgáfan. Upptökudagar: 28., 29. og 30. ágúst 2000. Hljóðmeistari: Vigfús Ing- varsson. 27 LÖG eftir Sigvalda Kaldalóns er nokkuð mikið af því góða á einum geisladiski, og það sungið af sama söngvaranum - sem er að vísu góð- ur á vissu raddsviði (sem næst miðju), en hefur sínar takmarkanir. Því þó að röddin sé mikil og góð og jafnvel viðfelldin, þar sem hún nýt- ur sín, verður söngurinn nokkuð til- breytingarlítill í heildina. Neðstu tónar fremur veikir en þeir hæstu hafa ekki sömu gæði og tiltölulega þröngt miðsviðið. Og enda þótt Árni syngi með töluverðum karakter ef ekki tilþrifum á köflum er heildar- útkoman fremur einhæf. En hafa ber í huga að lögin eru alls ekki öll jafn góð, og sum fremur leiðinleg (einkum þegar Kaldalóns heldur að hann sé skemmtilegur), enda lítið þekkt. Þó er auðvitað akkur í 27 laga safni úr söngsmiðju Kaldalóns, sem telur um 200 lög. Bestu lögin eru nú samt gull og gersemi, og aldrei of vel sungin (Þú eina hjartans yndið mitt / í örmum villtra stranda, Svanasöngur á heiði, Heimir - hér ágætlega sunginn - svo einhver séu nefnd). Svo er held- ur ekki þar með sagt að þau henti öll barítónrödd, t.d. get ég betur hugsað mér Svanasöng á heiði með tignarlegri og jafnvel dramatískri sópranrödd, en kannski er það bara Maríu Markan að kenna! Undirleik- ur Jóns Sigurðssonar er góður, en hljómar yfirleitt of mikið til baka. í sönglögum þarf að vera gott og lif- andi jafnvægi milli raddar og hljóð- færis, en kannski hafa menn tekið orðið „undirleikur" of bókstaflega í þessu tilviki. Að öðru leyti er upp- taka góð. Textar og aðrar upplýs- ingar varðandi tónskáldið, einnig umsögn um hvert Ijóð, á íslensku og ensku. Oddur Björnsson Kvennakór Reykjavíkur í Hallgrímskirkj u KVENNAKÓR Reykjavíkur heldur sína árlegu aðventutón- leika í Hallgrímskirkju nk. sunnu- dag, 3. desember, kl. 20.30 og þriðjudaginn 5. desember kl. 20.30. Stjórnandi Kvennakórs Reykjavíkur er Sigrún Þorgeirs- dóttir og nú eins og oft áður mun Sigrún Hjálmtýsdóttir (Diddú) syngja með í nokkrum lögum. Með henni spilar Ásgeir Stein- grímsson á trompet. Monika Abendroth spilar á hörpu með kómum í nokkrum lögum og Douglas Brotchie spilar með á stóra orgelið. Söngvasveigur, Lofsöngur ogjólaperlur Á efnisskránni verða m.a. þrjú lög úr „Söngvasveig" eftir Benja- min Britten og „Lofsöngur“ eftir Hildigunni Rúnarsdóttur. Einnig verða fluttar sígildar jólaperlur eins og „Það aldin út er sprungið" og „Sjá himins opnast hlið“. Miðasala er í Skífunni í Kringl- unni, hjá kómum og við inngang- inn. Verð miða er 1.500 krónur.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.