Skírnir - 01.01.1874, Side 9

FRIÐARVINIR. VANHAGIR VERKMANNA.
9
vitringar vorrar aldar hafi á friSarprjedikunnnum. BlaS Bismarcks
(Norddeutsche allgemeine Zeitung) kva8 skyldurækt samvizku-
sams stjórnanda bezta vörn vi& óþörfum styrjöldum.
Öllum, sem kunnugir eru högum verkmanna víöa um
lönd, ber saman um, aö örbirgS þeirra og volæSi sje einhver
mestu vandræði vorrar aldar. Fátæktin er a<5 vísu .engin ný
bóla. Hún kvaS vera jafngömul mannkyninu. Mætti. því þykja
kynlegt, aS kalla hana ný vandræSi J>aS er ekki heldur svo
aS skilja, sem verkmenn sjeu fátækari nú á dögum, en dæmi
voru til fyr á öldum. En munurinn er sá, aS hinar miklu fram-
farir heimsins á síSustu tímum hafa getiS af sjer ótal nýjar
þarfir og búiS til ótal líkamleg þægindi, er efnamennirnir eiga
kost á aS njóta í fyllsta mæli, en vanefnin banna hinum. YerSur
því munurinn á kjörum auSinanna og fátæklinga langtum meiri
en áSur. Af því rís öfund og fjandskapur. í annan staS er
óbrotin vinna verkmönnum langtum arSminni nú, en áSur var.
ArSurinn af striti þeirra lendir nú mestallur hjá þeira, er íjárins
eiga ráb. ASur var hægt aS græSa á handafla einum saman;
nú hefir auSsafn náS yfirráSunum svo vel, aS án fjármegins er
engin gróSa von. Af þessu leiSir, aS öreigum er alltaf aS fjölga.
HagfræSingar hafa sýnt og sannaS, aS fjármegin sumra lauda hefir
aukizt um helming á fám árum; en þó á þar ekki nema tíundi hver
maSur meira en svo, aS hann sje sjálfum sjer hjargandi. Svona er
jöfnuSurinn. Menntun og vísindum fer fram, kaupskapur eykst og
magnast, og iSnaSur tekur stórmiklum bótum ár eptir ár; en
samt sem áSur vex örbirgS aS sama skapi og auSlegSin, strit og
þjáningar aS sama skapi og sæld og munuS. Allir sjá og kann-
ast viS, aS þetta er mikiS og hættulegt mein; en vandinn er aS
finna ráS viS því, eSa fá þeim beitt, ef þau finnast. Sumir
halda, aS engin lækning dugi önnur en aS taka úr lögum eign-
arrjett einstakra manna og láta alla fjemæta hluti vera sameign
allra þegna þjóSfjelagsins. þessir menn eru nefndir Sameignamenn.