Skírnir - 01.01.1874, Page 97

BISMARCK APTUR FORSÆTISRÁÐHERRA. 97
ítala í Berlín 1866, um Jpað leyti sem Bismarck var ab kveikja
ófriSinn viS Austurríkismenn. I brjefum þessum var sagt illa
eptir Bismarck. Hann á eptir sögusögn erindrekans aS hafa heitiS
Napóleoni keisara Rinargeiranura, ef hann lofaBi sjer aS fara meS
Austurríkismenn sem sjer líkaSi; en sveikst síSan um loforSiS,
er þaS var búiS. En nú þykir bverjum þýzkum manni sýn
landráS, sem nærri má geta, aS selja þýzkt land í fjandmanna
hendur, og var því saga þessi vel fallin til þess aS spilla vin-
sældum Bismarcks. I annan staS á hann aS hafa egnt Ungverja
til upphlaups gegn Austurríkismönnum meSan þeir áttu sem mest
aS vinna aS berjast viS Prússa. En slíkt þykir níSingsbragS
meS öllum siSuSum þjóSum, þótt enginn sje annars bróSir í leik.
En lakast var þó þaS, aS Bismarck höfSu farizt miSur virSulega
orS um Vilhjálm, konung sinn og herra, er hann átti tal viS
Gavone, erindreka ítala. HafSi konungur veriS tregur mjög til
aS svikja Austurríkiskeisara í tryggSum og ráSast meS her á
hendur honum, en þaS kallaSi Bismarck ekki annaS en bleySi
og vesalmennsku. EitthvaS á þessa leiS talaSi hann viS Gavone.
Lamarmora var mótfallinn þvi, aS Viktor konungur færi norSur
í Berlín í vináttuboS Vilhjálms keisara, og ritaSi bók sína í því
skyni, aS þaS áform færist fyrir. En honum varS ekki kápan
úr því klæSinu. Og eins fór hitt, aS Vilhjálmur mat meir jafn-
dyggan vin og ágætan ráSgjafa sem Bismarck en svo, aS hann ljeti
á sjer festa rógburS Lamarmora. Svo hefir og Bismarck sagt
síSan, aS saga Lamarmora væri „hrekkjalygar, til búnar í því
skyni aS níSa sig.“ Suraa grunar þó annaS, en hæla þá Bis-
marck fyrir slægS hans vib Napóleon. þaS var sköminu eptir
þetta, aS páfinn ritaSi Vilhjálmi brjef þaS er fyr er getiS (sjá
bls. 18). Vilhjálmi líkaSi ekki brjefiS, sem ekki var von, og
svaraSi páfa skorinort og vægSarlaust, eptir ráSum Bismarcks.
þá tóku viS þar á eptir lætin meS aS koma Hinrik fimmta til
ríkis á Frakklandi, og fariS aS kalla hann „konung allra páfa-
trúarmanna i heimi,“ og þá líka þeirra á þýzkalandi. ViS þaS óx
kurinn gegn kaþólsku biskupunum og öllu þeirra ráSi, en þokki Bis-
marcks jókst aS sama skapi íyrir þáskuid, aS hann hafSi ráSiztimóti
Skfrnir 1874
7