Skírnir - 01.01.1896, Side 41

Bfia |>áttr.
41
ekki verið hyggilegt að heita ]ir,asmr) strangasta rétti, ]>ví að vitanlegt
var það, að Englar hefðu það aldrei þolað, heldr fundið sér eitthvað til
deiluefnis (jafnan má nokkuð til finna við þann sem er máttarminni) og
hefðu þá gert enda á sjálfBtœði Transvaals. Búar téku það ráð, er án efa
gegndi bezt, seldu Dr. Jameson og fylgismenn hans í hendr Englum til
rannsðknar og dðms, en hneptu í varðhald þá af Útlendingum í Trans-
vaal, er berir urðu að því að hafa verið forsprakkar að landráðum. Dœmdu
þá, en líflétu þó engan, gerðu þeim flestum langa hegningarvist í fangelsi,
en gerðu þeim svo kost á að vera lausir látnir gegn afarháum sektum og
útlegð af landi burt um langan tima eða æfilangt. Svo skyldu þeir, er
þegnrétt höfðu í Transvaal, missa hann. Einn þeirra, er þyngst fékk
útlát, var bróðir Cecil Rhodes; var honum í fyrstu liflát hug-
að. Tveir einir af Útlendingum vildu ekki ganga að þessum kjörum
og sátu enn í varðhaldi í árslok.
Englastjórn léf í fyrstu sem hér væri öll þessi stórtíðindi orðin rajög
mót sínum vilja, og hefði enginn enskr stjórnmálamaðr verið við þetta
riðinn. Búar fundu þð í vörzlum Dr. Jamesons simrit, er full-
sönnuðu það, að Cecil Bhodes hefði bér í vitorði verið. Hann var þá for-
sætisráðherra í stjórn Höfða nýlendunnar (Gape Colony). Yar honum þeg-
ar frá vikið völdum. Hann var og forstjóri Löggilta félags, og varð
hann að segja þeim starfa af sér, því að það var félagsins herlið, sem á-
rásina hafði gert á Transvaal. Enn átti hann sæti að nafni í leyndar-
ráði Bretaveldis (Privy Council) og varð hann og að afsála sér því. Hon-
um var stefnt heim til Englands, til þeBS að mál hans yrði þar rannsakað;
dvaldi hann þar stutt, og varð lítið úr rannsókn, utan mála-
myndarverk eitt. Dr. Jameson var hafðr fyrir rannsókn og dómi á
Englandi; var hann dæmdr í fangeisisvist í 13 mánuði, og fylgismenn hans
fimm í fangelsi um nokkuð styttri tíma. Er svo sagt, að ekki væri látið
tara mjög illa um þá í fangelsinu. — Löggilta félag hefir verið svift rét.ti
til að halda vopnað lið, og er það nú Englastjórn, sem heldr lögreglulið
þar suðr frá; er það alt eingöngu undir ensku hermálastjórninni.
Degar er ritsíminn bar fregnina um ófarir Dr. Jamesons út um víða
veröld, sendi Vilhjálmur Þjóðverjakeisari Kruger forseta símrit, árnaði
honum hamingju og tjáði fögnuð sinn yfir því, að Bfiar hefðu giftu til
borið að yfirstíga þessa fjandmanna árás einir síns liðs, án þess að þurfa
að heita á vinveitt veldi til liðveizlu. Þetta símrit vakti ákaflega athygli
í Englandi. Allir þóttust þar skilja, að ið „vinveitta veldi“ væri Þjóð-