Skírnir - 01.01.1896, Blaðsíða 45

Venezúela-þáttr.
45
riki, heidr yerði þeir þegnar þeirra ríkja, sem eiga drottinrétt yíir landi
þvi, sem þeir sem þeir setjast að í. — 2. Norðrálfuríki mega ekki reyna
að þenja út valdsvið sitt í Ameríku, eða reyna að móta stjðrnskipulag
ríkja þeirra, sem þar eru nú sjáifstœð, eftir sinni fyrirmynd. Það varðar
hagsmuni Bandaríkjanna, að ekki sé út af þessu breytt.
Af þessu hafa Bandaríkin jafnan síðan leitt rétt sinn til að gæta
þess, að ekkert Norðrálfuríki bryti gegn þessari meginreglu. Nú er Vene-
zúela þjððveldi í Suðr-Ameríku, en Brezka Guiana er lýðskylduland Breta-
veldis. Bretastjórn hefir nú fyrr á tímum berlega viðrkent Monroe-kenn-
inguna. Bn hér er ekki um útfœrslu Bretaveldis að rœða, sögðu þeir;
því vér viljum ekki eigna oss neitt land, sem vér höfum eigi átt áðr.
Því kváðu þeir Bandaríkjunum ðskylt mál með öllu að skifta séraflanda-
þrætunni. Bandaríkjamenn svöruðu, að ef þetta væri satt, væri sérmálið
óviðkomandi; en þeir kváðust eigi vita, hverju hér væri að trúa, þvi að
Venezúelingar segðu hér alt annað um. En það væri auðsætt, að auðvelt
væri að fœra út veldi Engla í álfunni undir því yfirskini, að deila um
landamerki, ekki sízt þegar svo á stœði sem hér, að þrætustykkið væri
svo mikið landflæmi, að margt sjálfstcett ríki væri víðáttuminna. Fyrir
því krafðist stjórn Bandamanna, að Englar legðu málið alt í gerð. En
er Bretar svöruðu því, að það kæmi aldrei til mála, þá tók Cleveiand for-
seti til sinna ráða. Hann skýrði þinginu frá málavöxtum. Kvað það
nauðsyn fyrir Bandarikin, að komast að, hvorir réttara hefðu fyrir sér í
landaþrætunni, þvi að ef Bretar hefðu rétt, þá kæmi Bandarikjum ekkert
við málið; en skyldi hitt reynast, að Venezúela hefði rétt að öllu eða
nokkru leyti, þá væri það sjálfsagt fyrir Bandaríkin, samkvæmt Monroe’s-
kenningunni, að vernda Venezúela og varna öllum brezkum yfirgangi, þó
að það koBtaði styrjöld við Bretaveldi. Nú með því Bretar vildu eigi
leggja málið í gerðardóm, þá væri Bandaríkjastjðrn nauðngr einn kostr,
að skipa nefnd manna til að rannsaka málavöxtu um landaþrætuna, og
skyldi hún að prófuðu máli gefa forseta skýrslu og úrskurð, svo að hann
gæti farið eftir því i sinni tilhlutun og afskiftum um málið. Cleveland
bað þá um fjárframlag allhátt til nefndarkostnaðar (100,000 dollara) og
stórfé til hers og flota.
Það má óhætt segja, að sjaldan hafi voðalegri ófriðarbliku dregið upp
en þessa, er sýnt þótti að hér lægi við bráðum friðslitum miili Bandamanna
og Bret-t. Undir yíirráðum annarshvors þessara velda, er alt enskumæi-
andi mannkyn heimsins, eða yfir 142 milliónir manna, en það er sem næst