Skírnir - 01.01.1896, Side 51

Þáttr af Friðþjófi froekna.
51
myndir um málið og að för hans kynni að geta slafrazt af. Meðal þeirra
má fyrst frægan telja formann landfrœðafélagsins brezka, og Baldwin pró-
fessor í Ameríku og einn eða tvo þjóðverska menn.
Þess er rétt að geta, að Nansen tók það skýrt fram í áætlun sinni
áðr en hann lagði af stað, að tilgangr fararinnar væri að gera rannsóknir
á heimskautssvæðinu, en alls ekki endiiega að ná sjálfum heimskauts-
depli hnattarins; það stœði á minstu, en hitt væri meira vert, að fá vissu
um ýmislegt eðli og ásigkomulag láðs og lagar á heimskauts-svæðinu.
Svo er nú ekkert af Friðþjófi Nansen að segja fyrri en 13. Ágúst
1896 að sú fregn flaug á vængjum rafsegulmagnsins um allan heim, að
hann og einn af félögum haus, Johansen lautinant, væri komnir aftr heil-
ir á hófi úr svaðilförum sínum. Höfðu þeir skilið við „Fram“ lengst norðr
i böfum fyrir meir en ári á 84. mælistigi norðrbreiddar og milli
102. og 103. stigs austrlengdar, ög vissu ekki um það síðan. En 6 dög
um eftir að Nansen og Johansen tóku land í Noregi, eðr 19. dag Ágústs,
kom „Fram“ heilt á hófi með alla hina norðrfarana einnig heim til Noregs.
Og þótti öllum þessi ferð með fádœma-hepni tekizt hafa.
Af þessu þriggja ára ferðalagi er það styzt að segja, að „Fram“ lagði,
sem fyr er sagt, út úr Jugor-sundi 4. Ágúst 1893 og austr með Síberíu-
ströndum. í Karahafinu fundu þeir ey eina ailmikla, er áðr var ókunn,
og margar eyjar smærri nærri landi á leiðinni austr undir Tsjeljúskín-
höfða. 15. Sopt. vóru þeir rétt út af mynni Olenek-fljótsins. Þaðan héldu
þeir vestr og norðr undir Ný-Síberiu-eyjar; beygðu þar við til norðaustrs,
en 22. Sept. fór skipið að frjósa fast í ísnum á 78° 50' n.-br. og 133° 37'
a.-l., og tók það þá að reka með ísnum í norðvestr, eins og Nansen hafði
fyrir sagt. Fyrir suDnan 79° n.-br. mældu þeir 9 faðma dýpi í sjónum, en
þar fyrir norðau royndist dýpið hvervetna frá 1600 til 1900 faðma. Þyk-
ir af því fullsannað, að það hefir verið alveg röng hugmynd, sem menn
höfðu áðr gert sér, að heimskautshafið mundi grynnast, er norðar droegi,
og land vera við heimskautið.
ísinn rak nú með „Fram“ í fangi sér norðr og vestr um vetrinn, og
18. Júní vorið næsta, 1894, var skipið á 81° 52' n.-br. og nær 120° a.-l.
Um sumarið voru norðanvindar, sem hömluðu ferðinni, og sveif þá „Fram“
suðr á við, þótt nokkuð miðaði vestr; var það ekki fyrri en á jólurn
næstu, að Bkipið náði norðr á 80° n.-br. Skömmu síðar höfðu þeir náð 83°
24'; en norðar en það hafði enginn menskr maðr fyrri komið, og þó í
gagnstœðri átt (norðr af örœnlandi árið 1882).
4*