Skírnir - 01.01.1896, Page 54

54
Þáttr af Priðþjðfi frœkna.
og mælingar Payor’s á Petermannlandi og norðrhluta Pranz Jðsefs laDds
yfir höfuð er ðnákvæmr og rangr.
í jarðfrœði hefir Priðþjðfr Nansen gert miklar leiðréttingar á eldri
skoðunum um Síberíu. Jarðfrœðingar hafa hingað til fullyrt, að Síberíu-
sléttur muni aldrei hafa verið skriðjöklum þaktar. Nansen fann nfi við
Síberíu-strandir Bkriðjökla-traðir og Grettis-tök. Pyrir ofan vatnsborð, þar
sem grjótið var mjög veðrleyst eða ffiið, sáust engar ísrákir á klöppum; en
á þeim hlut klappanna, er lá undir sjó, sáust þær.
• Merkilegt fyrir liffrœðina má það telja, að iðulega fanst töluvert af
líffœralíkömum í vatnspollunum á ísnum. Þar sem dýpstr var sjór, fanst
ekkert líf í sjónum né á mararbotni.
Stjarnfrœðislegar og siglingafrœðislegar mælingar vóru sífelt gerðar,
og margar athuganir, sem auka þekkinguna á jarðsegulmagninu, bæði á
ferðinni og meðan „Pram“ rak í ísnum.
Þá jókst og þekking manna á lagarfrœðinni við athuganir þessara
norðrfara. Norðr og vestr frá Ný-Síberíu-eyjum liggr djfipt haf, og vóru
þar mældar dýptir alt að 3800 metrum. Þetta haf, er áðr mátti óþekt
kalla, er merkilegt að því, að í efsta lagi sjávarins, alt að 200 fet niðr
fyrir yfirborð, er vatnið ískalt, alt að l‘/2 stig á Celsíus-mæli, en þó
ófrosið (í lagarmynd); en undir þessu kalda sjólagi kemr svo hlýrra lag
af sjó, og nær það alt niðr til botns. Mestan hita þessa sjólags telr
Nansen + V. stig á Celsius.
Um skyrbjfig komst Nansen að nýrri niðrstöðu; álítr hann stafa af
eitrun frá gamalli og skemdri fœðu. Hann lagði frá öndverðu ráð til að
varast hann, enda tókst það, og er það eitt merkilegt við heimskautsferð
þessa, að enginn maðr varð sjúkr á henni, en allir við beztu heilsu. Þyk-
ir það eitt með öðru vottr um djfipsæja forsjá og hyggindi Nansens með
allan útbfinaðinn.
Ef til vill ið allra merkilegasta við þessa ferð alla er það, hve Nansen
hafði nákvæmloga séð alt fit fyrir fram, og hversu hver einasti hlutr, sem
hann hafði haldið fast fram, um það er getum einum varð um að leiða,
kom fram og reyndist alveg eins og hann hafði sagt. Þannig hafstraum-
arnir, landleysi við norðrheimskaut, tíminn, sem ferðin mundi taka, lag-
feldni skipsins „Fram“ til að lyptast upp, er ís þrengdi að því, mótstöðu-
styrkr þess gegn þrengiafli íssins, fitbúnaðr skipsins til að varna raka o.s.frv.
Það hefir til þessa verið talið stök hepni, er heimskautsfarar hafa
á einhvern hátt komizt fleiri eða færri lífs af og heim aftr, og allir hafa