Skírnir - 01.12.1911, Blaðsíða 19

T u n g a n.
Erindi flutt á skemtisamkomu ungmennafélagsins „Ofeigs“ i Húsavík,
á sumardag fyrsta 1910,
af Benedikt Jónssyni.
Eg hefi lofað að flytja hér lítið erindi um eitt af
stefnuskráratriðum ungmennafélaganna, það atriði, erskuld-
bindur þau til að varðveita og efla íslenzka tungu.
Eins og þið vitið er margvíslega á þetta málefni litið,
og breytilegum skoðunum haldið fram um það, svo geta
má nærri, að ungmennunum sé ekki vel ljóst, hverjum
tökum þau eigi að taka á þessu atriði stefnuskrár sinnar.
Þetta hefir hvatt mig til, að tala til ykkar um mál-
efnið.
Auðvitað ætla eg mér ekki þá dul, að kenna ykkur
— þessa stuttu stund — fullnægjandi reglur um meðferð
tungunnar, né heldur að mæla með nokkurri sérstakri
réttritun eða orðfæri, en reynt hefi eg að afla mér rök-
studdrar skoðunar um þau grundvallarlögmál, sem tungu-
mál mannanna yfir höfuð verður að hlýða, að eðlilegum
hætti, og það er frá því sjónarmiði, sem eg vildi tala um
málið.
Hinar venjulegu umræður og deilur um tunguna eru
á þessa leið: Einn telur ekkert íslenzku, nema það eitt,
er finst í fornbókmentum vorum frá 10.—13. öld, en ann-
ar telur öll orð íslenzk, er notuð voru í ræðu og riti á
þeim tíma, er hann kom í heiminn og lærði tunguna af
sínu foreldri. Einn vill því færa tunguna sem næst upp-
runa sínum eða frummynd, laga alt form hennar og fram-
setningu eftir mörg hundruð ára gömlum fyrirmyndum,
frá þeim tíma, sem kallaður er gullöld tungunnar, og tel-
21*