Skírnir - 01.12.1911, Qupperneq 54

358
Listin að lengja lífið
Af þessu má leiða þá ályktun, að ef vér tyggjum
illa, þá fær niaginn vanalega meira af fæðu en hann er
fær um að hagnýta sér. Kirtlarnir geta lengur haldið
áfram að starfa þegar þeir þurfa að eins stutta stund að
starfa að hverjum bita. Saðningin kemur fyrir þetta líka
seinna, og maður freistast til að éta meira en maður getur
melt. Með öðrum orðum: hroðvirk tygging leiðir til ofáts
en ofátið aftur til margs ills, eins og síðar mun ritað.
Tyggingin er sá meltingarstarfi, sem okkur er sjálf-
ráður. Við meltingarstarf magans og garnanna getum vér
ekkert ráðið. Þess meiri ástæða er fyrir oss að beita
vilja vorum við tygginguna og vanda hana; ósjálfráða
meltingarstarfið gengur þess betur. — Margir eru tann-
lausir. Þeim er að visu vorkunn, en þó má geta þess, að
þekt hefi eg tannlausa karla og kerlingar, sem hafa unnið
á harðfiski — en það tók vitanlega lengri tíma en fyrir
altentum unglingum. En svo er líka ráð við tannleysinu,
sem 8é að láta tannlækni smíða sér tanngervi, og gerir það
líkt gagn og góðar tennur.
Að lokum má minna á eina mikla þýðingu, sem vand-
leg tygging hefir, og hún er sú, að tennurnar stælast og
þroskast við mikla brúkun, og áreiðanlegt er að tannpina
er tíðari gestur á þeim, sem nota lítið og illa tennur sínar.
Vandleg tygging ti'yggir manni heilsu og ianglifi.
6’. Heilrœði: Hófsemi.
Hér er þá það heilræði, sem örðugra er að fylgja en
•öllum hinum til samans, og um það gildir fremur en öll
hin, að »hægra er að kenna heilræðin en halda þau«. Það
er sorglegt en satt, að »maðurinn er óhófsamasta skepna
veraldar,« og hefir vist verið það alla tíð síðan Eva beit
eplið, og gaf manni sinum. En alla tíð hafa vitrir og góð-
ir menn prédikað hófsemi og bindindissemi.
Stoikarnir grísku sögðu ayav (ekkert um of) og
höfundur Hávamála varaði við ofáti, ofdrykkju og taum-
lausum girndum.
Mennirnir eru svo gerðir, að þeir »reyna alt og prófa,