Skírnir - 01.12.1913, Blaðsíða 23

Nokkrar athugasemdir.
311
irnir, sem slept er, haíi verið úr lögum numdir eða fyrir-
sjáanlegt, að þeir mundu brátt úr gildi ganga. Þessi ein-
falda og óbrotna skíring á jafnt við alla þáttuna, og
kemur ágætlega heim við það, að Járnsíða er tekin inn í
Staðarhólsbók við hliðina á G-rágás. Alt bendir til, að
þetta vandaða handrit sje skrifað flrir íslenskan lögmann
á árunum 1271 —1280, því að það hefur að geima alt það
sem lögmaður þurfti á að halda við úrskurði sína, bæði
hina níju lögbók, sem samþikt var á árunum 1271—1273,
og sömuleiðis hin fornu lög, sem lögmaður varð að hafa
til hliðsjónar í þeim málum, sem Járnsíða tók ekki ifir.
Þá er og skiljanlegt, hvernig á því stendur, að algjörlega
úreltum þáttum hinna fornu laga er slept. Langlíklegast
þikir mjer, að Sturla lögmaður Þórðarson hafl látið rita
handrit þetta. Hann var lögmaður ifir öllu landi 1272—
1276, og norðan og vestan 1277—1282, og það var hann,
sem flutti Járnsíðu út hingað 1271. Verið gæti og, að
bókin væri skrifuð flrir Jón gelgju Einarsson, sem var
lögmaður sunnan og austan 1277—1294, og væri hún þá
tæplega rituð fir enn 1277; þikir mjer það ólíklegra. Um
fleiri lögmenn er ekki að velja á þessu tímabili.
Af þeim ástæðum, sem nú hef jeg greint, tel jeg víst,
að Grágás Staðarhólsbókar sje rituð 1271 í firsta lagi, og
er hún því c. 10 árum ingri enn sáttmálinn 1262. Greinin
um afnám erfðafirningarinnar í Staðarhólsbók sannar því
ekki, að firningin hafi verið úr lögum numin firir 1262
með samningi milli Noregskonungs og íslendinga, eins og
E. A. heldur fram, enda er það mjög ósennilegt í sjálfu
sjer. Vjer höfum sjeð, að sá, sem ljet rita Konungsbók,
telur Olafssáttmálann gildandi lög um erfðafirninguna um
miðja 13. öld. Samningar þeir, sem E. A. gerir ráð firir,
um afnám firningarinnar, ættu því að hafa gerst á árun-
um c. 1250—1262. Um þann tíma höfum vjer mjög skil-
ríkar og nákvæmar heimildir í Sturlungu og Hákonarsögu,
og er þar hvergi getið neins slíks samnings milli Hákon-
ar konungs og íslendinga, fir enn sáttmálinn 1262 kemur
til sögunnar. Konungur hafði á þessum árum allar klær