Skírnir - 01.12.1913, Blaðsíða 67

Nokkur orð um islenzkan ljóðaklið.
355-
Knúð-u rast-ir knerr-ir
1 „ 1 f 1 „
kom-ið var rok um svið —
1 - 1 ff 1,
sið-asti fugl úr fjarr-i
1 „ 1 , 1 „
flögr-aði’ á vinstr-i hlið. -
1 f 1 „ 1 ,
Það heyra þó allir, að þessi vísa spillist, ef 1. og 3,
vísuorð eru bútuð sundur og málhvild troðið þar milli
tvíliðanna.
Þegar ljóðaháttur er þulinn með þessum klið og klif-
aður (»skanderaður« — dynirnir drepnir, 14 högg í hverju
erindi), þá verður þess óðar vart, að löngu hvíldirn-
ar í lokadyn stuttu vísuorðanna mega ekki
m i s s a s t. Þess vegna verður óvenjumikill hraði þar á síð-
asta braglið, ef hann er tvíkvæður, og fyrir þá sök verður
stigatkvæðið (fyrra atkvæðið) að vera stutt. Þ a r m e ð
er full skýring fengin á Buggeslögmáli.
Annað höfuðeinkenni þríliða vísuorð-
anna er nú það, aB stigþunginn er ávalt langmestur i
miðliðnum og stigatkvæðið i þeim lið (miðstig vísuorðsins)
ávalt langt. Það er líka mjög eftirtektarvert og sést prýð-
isvel í Sólarljóðum og Hávamálum, að efnisþunginn
er langoftast mestur á m ið s t i g s a t k v æ ð i
þríliða vísuorðanna. Undantekningar frá þessum
reglum eru ekki tíðar. Þær benda víða á afbökun og
oft þarf þá ekki annað en breyta orðaröðinni. Svo sjald-
an er miðstigið stutt, að það hlýtur jafnan að vekja grun
um afbökun á vísuorðinu. Einkvæð orð má seimdraga,
þótt stutt séu (Sievers).
Það eru útlendir fræðimenn, sem mest hafa fengist
við að skýra þenna bragarhátt, og það er ekki von, að
þeir hafi fundið rétta kliðinn1). Þeim hefir eflaust öllum
•
‘) Sievers heldur, að öll 3 stigin í stuttu visuorðunum hafi verið
jafnþuug og 1 eða l'/, dynhvíld á eftir þeim, eða 16 dyntimar i
hverri visu.
23*