Skírnir - 01.08.1916, Blaðsíða 27

■fikírnir].
Snorri Sturlnson.
251
sama manni. Marglyndi Snorra er kostur á honum sem
rithöfundi, en galli á höfðingjanum. Alt þetta gerir dóm-
ínn erflðari.
Hugrekkið er oft komið undir gáfnafarinu. Skortur
Á framsýni og hugmyndaafli getur verið undirrót fífi-
■dirfsku. Það er einkenni skáldsins, að geta lifað hugsað-
an atburð með meira afli og skýrleik en aðrir menn.
Þetta hefir Snorri getað, eins og rit hans sýna, enda ægir
íhonum meira en öðrum sú hugsun, að koma á vald óvina
sinna (Sturl. II, 278). Þá er og hitt alkunnugt, að marg-
Jbreyttir hæflleikar og hvatir geta tví3trað viðleituinni og
klofið persónuna. Það er auðveldara að vera heill og
sjálfum sér samkvæmur með fábreytta hæfileika og ein-
liæfa lifsstefnu.
Og um metorðagirni Snorra er það að segja, að hjá
;henni gat hann ekki komist. Ætt hans og uppeldi lögð-
<ust þar á eitt og hlutu að ráða. Hún varð að forlögum
hans, leiddi hann gegnum meðlæti og mótlæti og að síð-
<u8tu til bana.
Snorri hefir sjálfur séð það manna bezt, að tveir
menn með sama skapferli geta átt misjafna dóma skilið.
I hinum fræga samanburði hans á Olafi helga og Haraldi
harðráða er meginhugsunin sú, að dómurinn sé ekki mest
undir skaplyndi mannsins kominn, heldur undir þvi tak-
marki, sem kröftunum er beitt fyrir. Olafur barðist fyrir
réttlæti og nýjum siðum og var feldur á eign sinni sjálfs;
iþví varð hann heilagur. En Haraldur barðist sér til
frægðar og ríkis og féll á annara konunga eígn.
Það gæti virzt sanngjarnt að leggja þennan mæli-
kvarða Snorra sjálfs á gerðir hans sem höfðingja. Og þá
-verður dómurinn ekki vægur. Þegar það er frá skilið,
að hann vinnur að því að afstýra herförinni til Islands,
verður ekki annað séð en að öll barátta hans sé fyrir
oigin hagsmunum og metorðum. En hann á þar sammerkt
við aðra höfðingja landsins á þeim tímum. öldin var fá-
iæk af hugsjónum, en auðug af eigingirni. Ríkið var í
molum og óeirðirnar allar inn á við. Að eins í einu til-