Gefn - 01.01.1871, Side 17

17
og uppsleikíiigum. I>efcta köllum vér herfilegan þrældóm,
og þetta gengst alltaf við, þrátt fyrir öll þau »teikn tímans«,
upplýsíngarræður og réttvísisþvaður sem hverr og einn er
sífelt að tögla á.
Annars sýnist svo sem enn eymi eptir hjá okkur ekki svo
lífcið af eptirsókn eptir lagakrókum og annari slíkri spilamenn-
sku, sem var svo tíð í fornöld, en opt og tíðum öldúngis raung,
þegar eitfc mikilsvert mál var látið vera komið undir einhverjum
einum afgömlum og því nær ókunnum lagastað; og þó að
sú ráðstafan væri gerð, að lesa skyldi lögin upp á alþíngi
á hverjum þrem árum1) svo þau skyldu alltaf vera úng og
ekki falla úr minni, þá er auðséð að þessvar öldúngis ekki
alveg gætt, eins og líka þetta dauðahald við dauðan bók-
stafinn felur í sér hcmlu á allri framför og lífshreifíngu í
þjóðlíkamanum, svo hann verður eins og mosavaxinn stein-
gjörvíngur. J>að er ekkert fagurt merki þjóðarlífsins í Noregi,
þegar Eysteinn konúugur eyddi máli Sigurðar Hrana fyrir
Sigurði Jórsalafara hvað eptir annað, einúngis með því að
vefengja þíngstaðina — eða þjóðarlífs Íslendínga þegar eptir-
málin urðu um Njálsbrennu, og jpórhallur Ásgrímsson eyddi
alltaf málinu fyrir þeim Elosa einúngis með afgömlum laga-
krókum, en alltaf æpti múgurinn við hvorn sem ofaná varð
í þann svipinn að nú væri fremursókn en vörn; og súsnilli
sem menn furðar svo mikið á í þessum lagasóknum er opt
og tíðum — hversu ágæt og merkileg sem fornöldin annars
er — ekki í öðru innifalin entómum orðaleik ogformúlum,
en um sanngirni og skynsemi var ekki talað, og engum datt
í hug að skýra lögin eða sveigja hið minnsta til eptir kríng-
umstæðunum, þó rétturinn skini beint framan í alla bjartur
sem sólin; enda sannast þetta einmitt á því, að lagastafurinn
') petta er engin óviðjat'nanleg vitska, því lög munu þannig all-
staðar í fornöld hafa verið upp lesin á þíngum fyrir þjóðinni.
Móses lög voru lesin upp fyrir lýðnum á stórhátíðum hvað
eptir annað.
2