Gefn - 01.01.1871, Side 37

Gefn - 01.01.1871, Side 37
37 ar eru fullkomlega þjóð sér, og um það neitar þeim enginn, þó oss Íslendíngum hafi þráfaldlega verið neitað um það; og svo hafa einmitt Danir sjálfir hraldð það, ekki einúugis með allri viðureign sinni við oss, heldur og nú nýlega á tvennan hátt 1, með því að veita oss árgjaldið og 2, með því, að hér var sagt á hundraðshátíð Thorvaldsens í vetur, að sú þjóð sem hefði getið af sér Thorvaldsen, og hans snildarverk, sú þjóð hefði fyllilega rétt til að vera í þjóða-tölu. Yér skulum nú hér leiða hjá oss að eigna oss Thorvaldsen, þó hann væri getinn af íslendskum föður og erfði hans hag- leik; vér skulum hér ekki nota það sem almennt er álitið, sem náttúran sjálf kennir öllum heiminum og sem sá víð- frægi og skarpvitri Japetus Steenstrup hefir kennt oss, að faðirinn sé móðurinni fremri: vér þurfum öldúngis ekki Thorvaldsens við, eins og vér heldur ekki komum honum fram; en hefir það mannfélag ekki rétt til að lieita þjóð, sem hefir varðveitt mál sitt og einkenni um þúsund ár, frá því það fyrst var stofnað? Sem tilbjó og geymdi þau verk, sem síðan urðu andleg eign og undirstaða allra Norð- urlanda og sem bæði geta borist víðar og verkað meir og varað lengur en Thorvaldsens verk? Sem allt frá upphafi vega sinna hefir getið og alið sína eigin og einkennilegu bókvísi og þjóðarmennt, ekki af ágirnd né heiðursfýsn, og ekki af von um neitt gjald fyrir slíkt starf, heldur einúngis af hreinni ást og laungun til andlegs frama? En samt er þjóðunum misjafnt varið. Vér getum ekki sagt, að villiþjóðir hafi þjóðarréttindi; þær hljóta að lúta og láta undan mentaninni, og menntanin er frá þeirra sjón- armiði »óþjóðleg«; ef það er »þjóðemi« þeirra, að vera mannætur, þá eiga menn rétt á að eyðileggja slíkt þjóðerni. Slíkar þjóðir hafa einúngis mannleg réttindi. |>að er mennt- anin og nytsemin, sem gefur þjóðarréttindin. En menn blanda alltaf saman þjóðarréttindum ogpólit- isku veldi; menn ímynda sér að ómögulegt sé að vera »þjóð« nema þar með fylgi ríkisveldi — en það getur verið fuilkomin

x

Gefn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Gefn
https://timarit.is/publication/93

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.