Gefn - 01.01.1871, Síða 95

95
hons við Sedan voru viðlögumenn, spilltir og devfðir af
sællífi og iðjuleysi; þeir höfðu farið nauðugir að heinmn og
í þeirri trú, að þeir ætti að herjast vegna stjórnarinnar, en
ekki vegna föðurlandsins; þeir voru allir gagnteknir af þeirri
trú sem búið var að kenna þeim, nefnilega að herinn væri
átumein landsins og ekkert annað en lífvörður keisarans;
því voru allir svo daufir í dálkinn og ófúsir til hlýðni við
yfirmenn sína.
Orsakirnar til óhappanna liggja þannig lángt á undan
þessu stríði og eru svo dreifðar í gegnum alla hina frakk-
nesku þjóð og henni svo samgrónar, að enginn mannlegur
kraptur, engin mannleg vizka getur ráðið þar við. f>ær eru
grundvallaðar og rótfestar í sjálfu þjóðerni Frakka og það
er ekki sjáanlegur nema einn máti sem hefði getað reist
rönd við þeim, en það er haröstjórn, og henni gatNapóleon
heldur ekki beitt, sökum tímans og vegna sjálfs sín. Svo
heimtuðu menn stríðið allt í einu, hugsunarlaust og þegar
síst skyldi. En af þessu má sjá, til hvers þetta svonefnda
»þjúðfrelsi« getur leitt, þegar allir fara að bulla um allt
sem þeir ekkert vithafa á ogfyllast hroka og sjálfbyrgíngs-
skapar, óhlýðni og haturs við alla sem ekki samsinna þeim í
bullinu, og vilja sjálfir stjórna — það er þetta »þjóðfrelsi«
sem nú hefir steypt Frakklandi í eymd og volæði, því þar er
óstjórn og óráð, er allir vilja ráða. peir hafa ekkert við
þeim krapti og því andlega valdi sem J>jóðverjar hafa sigrað
þá með; menn kalla það »þrældóm«.
Yér munum ekki rita lánga sögu um það hvað gerðist
eptir fall Napóleons. J>á sögðu allir að farið hefði sem við
var að búast; nú væri djöfullinn drepinn og allir hans árar,
nú byrjaði »þjóðin«. Jú vist! þá byrjaði þjóðin! J>jóðverjar sett-
ust um París og sátu all-lengi um hana; Frakkar höfðu
alltaf uppi en sömu stórvrði sem vant var og sögðu að París