Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1893, Page 2

2
arsundið) rétt á sjávarbakkanum. Lautin er mjög grunn og forn-
leg að sjá, og er kend við þræla Hallsteins. Eru munnmæli, að
hann hafi komið þar að þeim sofandi og hengt þá inn í Sviðnum,
í Gálgaklett, sem kallaðr er. Þeir áttu að hafa verið við salt-
gerð, enn svikust um það. (Sbr. Landn., Kh. 1843, bls. 101).
Lengra í austnorðr frá bænum og inn á tanga, sem þar
sker sig fram, er steinbogi, sem hlaðinn veggr væri, og fellr sjór-
inn þar upp að, enn sunnan fram með steinboganum eru grafir
nokkurar, sem enn í dag eru kallaðar Saltgrafir; þær eru fjórar
að tölu, að því er nú sést, og liggja þær alveg þétt við stein-
bogann. Hin stærsta er um 6 fet í þvermál. Botninn í grófun-
um mun hafa verið steinlagðr, og jafnvel mætti álíta, að klöpp-
uð hefði verið vík inn í steinbogann er myndi aðra hið grafanna.
Þær eru nokkuð aflagaðar, enn hafa getað haldizt, því hér er ekki
sandr, heldr klöpp undir. Þetta eru þær einu saltgrafir, sem nafn
hefir haldizt á og eg hefi heyrt um talað, og eru þær því merki-
legar.
Hergilsey.
Hergilsey liggr, sem kunnugt er, tæpa l1/* mílu norðr frá
Flatey. Eyjan er með hávum hólum og lægðir á milli og vog-
skorin mjög. Þar eru margar víkur og tangar. Víðsýni er þar
mikið og sést þaðan nálega um allan Breiðafjörð. Norðan á eynni
stendr bærinn. Þar eru nú þrír bæir og bil á milli. Bær Krist-
jáns bónda er elztr, og bygðr norðan í rústinni af bæ Ingjalds.
Hergilsey hefir lengi legið undir Flatey og verið óbygð á
síðari tímum, þar til Eggert Olafsson bygði þar aftr bæ 1782 á
rústum Ingjalds. Fyrir ofan bæinn er tóft mikil, ákaflega forn-
leg, niðrsokkin og útflött; annar hliðveggr tóftarinnar er mest-
megnis undir bænum, enn hinn sést, og af honum rná ráða, að
tóftin hefir verið 70—80 fet á lengd, og þverveggr í syðri enda
tóftarinnar. Þar hafa og verið öskuhaugar miklir. Við nyrðri
enda tóftarinnar hafa og verið byggingar miklar, því að Eggert
reif þar upp mikið af grjóti, sem var mjög niðrsokkið. Það er
víst, að hér hefir bær Ingjalds verið. Rétt fyrir sunnan bæinn
gengr hæð mikil, nær þvert yfir eyna; í henni er stuðlaberg með
smástöllum; þar heitir enn í dag Ingjaldsbyrgi og mótar fyrir
veggjum, enn klettr er á eina hliðina. Þar var fram á þessa öld
steinn á hlóðum, og er það sá raufarsteinn, sem sagan talar um
(þ. e. steinn með rauf undir) og fíflið var tjóðrað við. Nú er
steinn þessi burtu, enn hlóðin standa eftir; þau gróf eg upp, og