Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1893, Page 43

43
Bæjarústir fornar.
Atlavík, sem áðr er getið, á bls. 35, er fornt býli, og er
skamt fyrir innan Hallormsstað; þar er fögr brekka móti suðri.
Hér eru fornar tóftir, merkilegar. Hér bjó Þórir Atlason, faðir
Olafar, er átti Þorgils son Þorsteins hvíta, er bjó að Hofi í
Vopnafirði. Droplaugarsonasaga segir á bls. 6: »Atli kaupir
land firir austan fijótið upp frá Hallormsstöðura, er nú heitir í
Atlavík, og bjó þar til elli; en nú ero þar sauðhúsatóptir«. I þætti
af Þorsteini hvíta segir á bls. 36: »Maðr hét Þórir, hann var
sonr Atla, sem bjó í Atlavík fyrir austan1 vatn; þar eru nú
sauðhús«. Hér er ein aðaltóft, sem er svo stór, að hún er 87
—90 fet á lengd. I tóft þessari er ekkert skilrúm eða millum-
veggr, hefir þvi þetta verið afarstór geimr. Hún stendr í tölu-
verðum halla móti útsuðri og eru dyr á neðri enda. Við vestri
hliðvegg, nokkuð fyrir ofan miðju, er stór útbygging, enn á
henni engar dyr nema irm í aðal-tóftina. Útbygging þessi
er hálf kringlótt fyrir ytri enda, sem er fornt einkenni og sam-
kvæmt því sem eg hefi áðr fundið á fornum tóftum. Neðan við
útbygginguna er tóft, og sami hliðveggr undir henni og aðal-
tóftinni, enn sá hliðveggr virðist ekki hafa náð eins langt niðr
og nú lítr út, enda er þetta orðið mjög svo niðrsokkið; mega
þetta því heita tvær útbyggingar úr aðaltóftinni. Aðrar tóftir
eru hér ekki nálægt, og hafa aldrei verið. Fyrir skömmu var
reistr lítill kofi í efri enda aðaltóftarinnar, svo að eigi sést öll
lengd hennar með vissu, og getr hún því hafa verið nokkuð
lengri enn hér er sagt, og má enda sjá þess merki, því það er
auðsjáanlegt, að hið efra gaflhlað hefir hlaupið mjög svo inn
undan brekkunni. Tóftirnar eru fornlegar; veggir ákaflega út-
flattir og vallgrónir, enn þó glöggvir. Þessar tóftir, í slíkum
halla og harðvelli sem hér er, sem vatn ekki getr etið sundr,
geta staðið mjög svo lengi, enda hafa þessar tóftir fornlegt útlit
eins og áðr er sagt. Nokkur vottr sést fyrir túngarði, einkum að
neðanverðu, enn mjög er hann niðrsokkinn. Neðri hluti túnsins
er vaxinn háum skógi, eftir því sem hér gerist, og mældi eg
einn skógarrunninn, sem var um 12—14 fet á hæð. Hér er og
alt skógi þakið í kring, og bendir það með öðru á aldr þessara
tófta. Það er nú áreiðanlegt, að hér hafa staðið hin upprunalegu
1) »Yestan« stendr í sögunni, enn það er ritvilla, því að þetta er fyrir
austan fljót = »vatn«, eins og áðr segir.
6*