Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1893, Page 57

57
Enn inni i Sunnudal er nú enginn skógr, þótt sagan tali um
stóran skóg þar, þvi að þeir drógu hvert tré heim að Hofi
(bls. 14).
Tóftavellir.
Sagan segir að Tóftavellir, þar sem Þorsteinn hvíti bjó, áðr
hann kom að Hofl, hafl verið fyrir utan Síreksstaði. Fyrir utan
þaun bæ, sem enn ber sama nafn, og stendr á nyrðri bakka
Sunnudalsár, sjást enn glögg merki af fornum bæjartóftum á
sléttum bletti niðri við Sunnudalsá, og grasbrekka fyrir ofan;
þar eru nú beitarhús frá Hofi. Vellir þessir hafa verið miklu
stærri áðr fyrri, þvi að Sunnudalsá mun þá hafa runnið nokkuru
austar, enn kastað sér síðan að nyrðra landinu, og brýtr það nú
áriega, enda benda hinar miklu grjóteyrar þar á, að svo muni
hafa verið. Útundan innri beitarhúsunum var kringlótt tóft, mjög
stór, og hafa veggirnir verið afarháir, því aðenn ber háttáveggja-
rústunum. Þar í túninu eru og margir garðar fornlegir og niðr-
sokknir.
Hestarétt Broddhelgaf?).
A Hofi er fallegt heimreiðar. Heim túnið, þegar að utan
er komið, liggja traðir allbreiðar, og sýnast þær vera fornlegar.
Á hægri hönd traðanna er afarstór ferhvrnd girðing, um 20 faðma
á annan veg, enn 12 á hinn. Veggir þykkvir og fornlegir, enn
túngarðr og traðir mynda tvær hliðar, og eru þar stórar dyr inn
úr miðjum hliðveggnum. Menn hafa getið þess til, að þetta
mundi forn hestarétt, og er það ekki ólíklegt, ella veit eg ekki
hvað það skyldi hafa verið.
Fyrir ofan bæinn, í framhaldi af geilinni sem áðr er nefnd,
er kringlótt tóft allmikil, með veggjum miklum og vallgrónum.
Stórar dyr eru á tóftinni, er snúa til suðrs; hún er um 9 faðma
í þvermál. Ekki verðr séð til hvers þessi girðing hefir verið
höfð. Enn tóftin er nú kölluð »Skollahringr«.
Nokkuru vestar og ofar er önnur fornleg girðing, er sýnist
helzt hafa verið ferskeytt, á likri stærð og hin kringlótta, og
liggr hún fast við hinn gamla túngarð og miklar dyr suðr úr.
Er þvi all-líklegt, að hún hafi einhverskonar rétt verið, t. d.
nautarétt.
Svartsfell.
Smjörvatnsheiði heitir enn í dag, svo sem kunnugt er, milli
8